Tímarit lögfræðinga - 01.10.1989, Blaðsíða 51

lagsskyldum foreldrum meðlög, sem Tryggingastofnun ríkisins hefur
greitt forráðamönnum barna þeirra.36 Þá hefur stofnunin heimild til
að taka að sér innheimtu meðlagsskulda erlendra ríkisborgara og sama
er um meðlög sem íslenskir aðilar skulda erlendis. Að auki er stofnun-
inni heimilt að taka að sér innheimtu á þeim hluta meðlags sem ekki
fæst greiddur af Tryggingastofnun ríkisins og á framfærslueyri milli
hjóna samkvæmt úrskurði, sbr. 50 gr. hjl.
1 5. gr. 1. 54/1971 er kveðið á um þau innheimtuúrræði sem Inn-
heimtustofnun sveitarfélaga standa til boða við innheimtu meðlags.
Þar er fyrst að nefna að samkvæmt 1. tl. 3. mgr. 5. gr. er unnt að
skylda launagreiðanda meðlagsskylds foreldris til að draga meðlagið
af launum þess og getur launagreiðandinn sjálfur orðið ábyrgur fyrir
meðlaginu ef hann sinnir ekki slíkri kröfu. I 2. tl. 3. mgr. kemur fram
að Innheimtustofnun getur krafist lögtaks í eignum meðlagsskylds
foreldris til tryggingar kröfum. Það er sérstaklega tekið fram að
lögtaksréttur samkvæmt þessari heimild fyrnist ekki. Samkvæmt 3.
tl. 3. mgr. getur stofnunin kallað til aðstoð lögreglu til að hafa uppi
á skuldara og færa hann á skrifstofu stofnunarinnar. I 4. tl. kemur
fram að héraðsdómari (í Reykjavík sakadómari) getur úrskurðað
þann sem ekki greiðir til vistunar á vinnuhæli til að vinna af sér með-
lagsskuld.37 Þá er í 5. tl. mælt fyrir um heimild til að kyrrsetja mann
vegna meðlagsskulda.
I 4. gr. 1. nr. 54/1971, sbr. 5. gr. 1. nr. 43/1984, er gert ráð fyrir að
Jöfnunarsjóður sveitarfélaga greiði Innheimtustofnun það sem á vant-
ar á að tekjur hennar nægi til að endurgreiða Tryggingastofnun ríkis-
ins. Það er því Jöfnunarsjóður sveitarfélaga sem á endanum ber kostn-
aðinn ef ekki tekst að innheimta meðlag hjá hinum meðlagsskylda.
36 Lögum um Innheimtustofnun sveitarfélaga hefur verið breytt þrisvar eftir gildistöku
þeirra 1971. Fyrst með 1. 43/1984 um ráðstafanir í ríkisfjármálum, pcninga- og láns-
fjármálum 1984, aftur með 1. 41/1986 og nú síðast með 1. 49/1988, Nánari fyrirmæli um
framkvæmd laganna er að finna í reglugerðum nr. 214/1973 og 210/1987.
37 Ákvæði þetta hefur tæpast þýðingu, nema þegar um er að ræða menn sem dæmdir hafa
verið til refsivistar, enda er ekkert vinnuhæli til hér á landi þar sem menn geta unnið
af sér meðlagsskuldir. Með 1. 49/1988 um breytingu á lögum um Innheimtustofnun
sveitarfélaga var aukið nýrri málsgrein við 5. gr. 1. 54/1971. Þar er mælt fyrir um
ákveðið hagræði til handa föngum vegna meðlaga sem falla í gjalddaga meðan þeir
afplána refsivist. Hliðstætt ákvæði var áður að finna í 7. gr. 1. 38/1973, sbr. 1. 33/1983
um breytingu á þeim lögum.
193