Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 146
146
Til þess að skýra þetta má taka dæmi, sem er ekki jafn
flókið viðfangs eins og handritin af Nýja-testamentinu. Rit
eitt, Quæstiones Veteris et Noui Testamenti CXXVII, er til í 8
fornum handritum og einu frá 13. öld. Nú sést það við sam-
anhurð, að 5 af þessum 8 hafa sama ruglinginn á textanum á
einum stað, þar sem Quæst. CXV er ruglað saman við Quæst.
CXVIII þannig, að ekki getur stafað af öðru en því, að blað
liefir losnað og verið skrifað upp á skökkum stað. Öll þessi
5 handrit stafa þá frá þessu ruglaða handriti, og bera ættar-
einkennið frá þessum hæklaða forföður. Hin 3 hafa þennan
stað óbrenglaðan, en það sannar náttúrlega ekkert um skyld-
leika þeirra í milli, heldur aðeins það, að skyldleiki þeirra
við hin 5 handritin er eldri en frá þessu brenglaða handriti.
—• En svo kemnr annað einkenni, sem sannar skyldleika
þeirra innbj'rðis og einnig við hin 5. Því að í öll 8 handrit-
in vantar sama kaflann, sem svarar til þess, að þau sé öll
komin frá liandriti, sem eitt hlað liefir vantað í. — Aftur á
móti hefir 13. aldar liandritið þennan kal'la, og við útgáfu
ritsins verður það því, þótt ungt sé, fullgildur aðili við hlið
hinna, þvi að það er auðsjáanlega komið frá sameiginlegum
„forföður“, sem er enn eldri en það rit, sem liin eru öll frá
komin. — Sé svo 5 liandritin, sem skyldust eru, rannsökuð
nánar, kemur í ljós, að eitt af þeim er ritað eftir öðru þeirra,
og missir þvi gersamlega allt gildi, en önnur tvö eru „syst-
kini“, hæði rituð eftir sama handritinu, sem nú er tapað.
Alla þessa „ættfærslu“ er liæg't að rekja eftir villum.
Ættartölu þessa mætti þá setja upp þannig í stórum drátt-
um, en þó verður þess að gæta, að margir fleiri liðir geta
komizt þar inn í, sem ekkert er vitað um:
X (forfaðir allra þekktra handr.)
-
hndr., sem vantar í
hndr., ruglað
e y
_______________I _____________________________!______
13. ald. hdr. a h c d f g h
Þetta er gott til yfirlits, þar sem ekki er um mjög mörg
handrit að ræða. En því miður verður þessari aðferð ekki