Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Qupperneq 230
230
er í raun og veru alls ekki forn-latneskur texti, heldur liand-
rit af Vulgata. Er það framhald af þeirri sömu skoðun, sem
áður hefir verið minnzt á, að „Itala“, sem Ágústínus talar um,
liafi i raun og veru ekki verið annað en Vulgata. En ef svo
er, að italski flokkurinn sé í raun og' veru að meira eða rninna
J.evti handrit af Vulgata, þótt nokkuð sé orðin frábrugðin, þá
verður að finna aðra mynd textans, sem Híeronýmus liafi lagt
til grundvallar. Þetta liafa menn og' gert, og þá bent ýmist á
Cod. Vercellensis, a, eða Cod. Veronensis, b. En þessi hand-
rit eru hæði talsvert fjær Vulgata textanum, svo að reynist
þessi slvoðun rétt, hefir Híeronýmus í raun og veru unnið
miklu meira verk, brjeytt miklu meira, en ef f er undirstaðan.
Verða þessi deilumál hinna lærðu manna látin hér alveg af-
skiptalaus, en aðeins þess getið, sem fram liefir komið. Nið-
urstaðan af þessum deilum skiptir i raun og' veru ekki miklu,
nema ef meta slval sérstaklega starf Híeronýmusar.
Starf Híeronýmusar að Gamla-testamentinu kemur oss í
raun og veru ekki við hér. En þó varð sú stefna, sem liann
tók í þvi efni, ekki með öllu áhrifalaus fyrir textasögu Nýja-
testamentisins. Það starf fór svo, að þegar hann liafði unnið
nokkuð að endurskoðun Gamla-testamentisins, varð hann svo
óánægður með þýðinguna, að liann taldi vonlaust að endur-
skoða hana. Hætti hann því við það verlv, og gerði alveg' nýja
þýðing eftir frumtextanum. Þýðing þessi var mjög vönduð
og stóð langtum framar fyrri þýðingu. En nú vöknuðu öll
ílialdsöfl til mótspyrnu. Híeronýmus varð fyrir hörðum á-
rásum fyrir að falsa hinn lieilaga texta, og þessi ýmugustur
gegn þýðing lians á Gamla-testamentinu færðist yfir á end-
urskoðun lians á Nýja-testamentinu. Lýsir liann þessu i for-
mála sínum fyrir Johsbók. „Error mihi geminus infligitur“,
segir hann, „corrector vitiorum, falsarius dicor, et errores non
auferre, sed serere. Tanta est autem vetustatis consuetudo,
ut etiam professa plerisque vitia placeant“.
Saga Vulgata-textans.
Einhver kynni að lialda, að vald kirkjustjórnarinnar liafi
verið svo mikið, að þessi nýja biblíuþýðing, sem gerð var að
ráðstöfun páfa, næði þegar festu i kirkjunni. En þvi fór
fjarri. Damasus páfi mun að vísu liafa ráðið því, að hún væri
notuð í Rómaborg, en það var aðeins um lians daga. Eftir
lians dag fór því fjarri, að liún ein væri í metum liöfð. Leó
mikli (440—461), notar jöfnum höndum Vulgata og' forn-