Morgunblaðið - 28.10.2010, Qupperneq 28

28 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. OKTÓBER 2010
Fyrir rúmlega hálfri
öld þegar taðan af tún-
um Austurbæjarins í Svínafelli í
Öræfum, auður ormláðs, var komin í
hlöður, voru tveir ungir drengir send-
ir út í haga að finna fé í töðugjöld. Sá
yngri var frumburður hjónanna Sig-
rúnar Pálsdóttur frá Svínafelli og
Þorsteins Jóhannssonar frá Hnappa-
völlum, skálds, kennara og vega-
vinnuverkstjóra sveitarinnar. Þetta
var hinn fjárglöggi Guðjón sem vart
var búinn að fylla áratug ævi sinnar,
en honum var sýnt þetta traust. Hinn,
kaupstaðar-drengurinn sem þetta rit-
ar, sá hins vegar lítinn mun á fénaði
nema þá helst af æpandi litafari eða
hornalagi, einkum þroskaðra hrúta.
Hann gerði það eina gagn að hjálpa til
með reksturinn. Honum fannst á viss-
an hátt að hann væri í hlutverki ör-
laganornar og olli það honum smá
hugarangri. Það sem auðveldaði hon-
um þó hlutverkið var vinur drengj-
anna, hinn frábæri fjárhundur Seppi
sem líka var með í för.
Fljótlega fundust tvær aldraðar
geldær og voru þær reknar heim á
leið ásamt fáeinum lambám til að létta
reksturinn. Þetta var síðsumars og
aðeins farið að rökkva, a.m.k. í minn-
ingunni. Og ekkert var sagt á þessari
slóð sem sögur fara af, enda virtist
vegferð þessi heltaka hugann. Hvaða
hugmynd um framtíðina bjó í kolli
þessara kinda? Vissu þær að fram-
undan blöstu við töðugjöld okkar?
Eða er lífið bara svona? Mannkindin
sjálf er kannski í þessum sömu
klaufalegu sporum sauðkindarinnar?
Á valdi örlaganna. Og þrátt fyrir allt
mannvit? Meira að segja læknavís-
indin? Og hópurinn streymdi fram,
ekki endalaust. Því að framundan var
hrímkalt haust einnar ærinnar.
Í byrjun október sl. var sá er þess-
ar rúnir ristir á leið til Reykjavíkur
frá Þorbergssetri Suðursveitar. Þar
hafði verið ráðstefna um rætur Ís-
lendinga og menningar vorrar, kelt-
neska kvenlegginn. Ákveðið var að
Guðjón Þorsteinsson
✝ Guðjón Þor-steinsson, Svína-
felli í Öræfum, var
fæddur í Aust-
urbænum á Svínafelli
13. mars 1949. Hann
andaðist á Landspít-
alanum við Hring-
braut 13. október sl.
Útför Guðjóns fór
fram frá Hofskirkju í
Öræfum 23. október
2010.
koma við í Svínafelli og
heilsa upp á Guðjón.
Þar voru líka rætur
ömmu þess sem hér
heggur bautann. Hann
sjálfur hafði auk þess
dvalið þar sumarlangt í
sex ár hjá frændfólki
sínu. Þau systkin Guð-
jóns urðu því eins og
sumarbræður og systir
hans. Það var búið að
vera þungbúið þessa
haustdaga. Þegar fyrst
var komið vestarlega á
Kotáraura og síðan á
Virkisáraura (helstu hlaupsanda
Öræfajökulsgosa), braust sólin eitt
augnablik í gegnum skýjaþykknið og
regnbogi birtist. Fyrst yfir Sandfelli
og síðan Svínafelli, sem varð þá upp-
ljómað og himinninn fyrir ofan bæinn
brúaður óvenju litskrúðugri Bifröst. –
Þetta var tákn sem hlaut að boða eitt-
hvað gott. – En þegar heim að bænum
var komið var gripið í tómt. Pálína var
þá nýfarin „suður“ með helsjúkan
bróður sinn. Því að nú vitum vér að
þar fór Guðjón sína hinstu för, í átt til
sólseturs síns og síðan um þá brú sem
liggur á milli himins og jarðar. En
kannski var regnboginn fagri þrátt
fyrir allt gæfumerki? Tákn fagnaðar-
erindisins? En við sem stöndum nú
við jarðneskan sporð brúarinnar
syrgjum djúpt góðan vin og frænda,
sem fór yfir um hana langt fyrir aldur
fram. Sól skein í heiði er hann yfirgaf
fjárbú sitt, en nú eru það önnur heið-
arlönd sem blasa við Guðjóni hvar
lömbin eiga sjálf sín eigin töðugjöld.
Lífið er einkennilegt. Vegir náttúr-
unnar, skaparans, eru órannsakan-
legir. Sjúkdómur Guðjóns hafði
breiðst svo hratt út að lokum, að það
líktist helst vorkomu á Skáni forðum.
Þá varð allt skyndilega eitt blómstur.
Þar skall vorið á með braki (eins og
Öræfajökull enn fyrr gerði boð á und-
an sér). En þetta var með öfugum for-
merkjum því að nú er haust á Fróni. Í
stað blóma og grænna laufblaða eru
rauð reyniviðarber og gulbrúnt laufið
ríkjandi. Lík vængjum farfugla sem
búa sig undir flug til fjarlægra staða.
Og Guðjón var eins og hetja þessa
haustdaga ævi sinnar. Æðruleysið al-
gjört. En að lokum var þó eins og eitt-
hvað hefði brostið. Því að þegar hann
var spurður hvaða hrúta ætti að setja
á, kom ekkert svar. Og fáeinum dög-
um síðar var Guðjón floginn á haf út,
til annars fjár í nýju túni. Þar er bær
einn girtur litfögrum boga. Guðjón
bar nafn með rentu, nafn systkina afa
síns, Guðrúnar Pálsdóttur og Jóns
Pálssonar. Í bæjargilinu á Svínafelli
gróðursettu þau hvort sína reynihrísl-
una í skjóli lækjarniðar, sem nú eru
komnar í skugga asparlundar. En
gæfa fylgir nafni og ekkert skyggir
þar á. Frá þessum reynivið sveif Guð-
jón inn í eilífðina. – Far vel frændi.
Sigurður V. Sigurjónsson.
Elsku Guðjón frændi. Hver hefði
trúað því, þegar sjúkrabíllinn renndi
úr hlaði fyrir aðeins þremur vikum
síðan, að það væri þín kveðjustund við
heittelskaða heimahaga, fjöllin þín og
jöklana. Að þú skulir ekki lengur vera
hér meðal okkar er erfitt að sætta sig
við. Alla mína tíð hefur þú verið til
staðar, rólegur, kátur og endalaust
þolinmóður.
Mínar bernskuminningar eru flest-
ar tengdar þér á einhvern hátt. Ég að
skottast á eftir þér í fjárhúsin, hlaupa
í kringum lömbin, hamast í heyskap á
bjartri sumarnóttu eða við hlið þér á
hesti – ég var ekki gömul þegar þú
hafðir fyrir því að teyma undir mér
nánast um allt. Mér skilst að ég hafi
vitað vel hvað ég vildi – og ég vildi fá
að vera með. Það hefðu nú ekki allir
móðurbræður haft þolinmæði í að
hafa svona stelpuskott á hælunum, en
það er svo lýsandi fyrir þig að það var
aldrei vandamál. Ég hljóp oft yfir til
ömmu og spurði: „Hvar eru strák-
arnir?“ Því það voruð þið bræður yf-
irleitt kallaðir. Ég vildi ekki missa af,
ef eitthvað spennandi var að gerast –
þó mér væri ekki alltaf boðið með leit-
aði ég ykkur oft uppi. Og yfirleitt var
mér vel tekið, oftar en ekki fékk ég
eitthvert verkefni og þá var gaman að
lifa.
Sem barn vissi ég að ég átti góðan
frænda – en eftir að ég varð fullorðin
gerði ég mér grein fyrir því að þú
varst perla. Alltaf kletturinn í bak-
grunninum. Það var ekki þinn stíll að
trana þér fram – en samt alltaf til í fé-
lagsskap og oftast var stutt í hlátur-
inn. Það var svo gott að vera í kring-
um þig og eftirsóknarvert að eyða
tíma með þér, hvort sem var heima í
stofu eða úti í náttúrunni. Svo fékkstu
lítinn nafna og það varð fljótt öllum
ljóst, að í hans huga var Guðjón
frændi og dráttarvél óaðskiljanlegt.
Undanfarið hefur Guðjón Steinn haft
það fyrir venju í öllum heimsóknum í
Svínafell, að leita þig uppi og blikka
þig til að taka einn hring á stóru bláu
dráttarvélinni. Nokkuð oft kom það í
ljós að þú áttir ekkert erindi á drátt-
arvélinni, en það var algjört aukaat-
riði. Að gleðja barnshjartað hafði allt-
af forgang, væri hægt að koma því
við. Það hefur verið upplifun fyrir mig
að fylgjast með samskiptum ykkar
nafnanna, því það minnir mig á
hvernig það var að vera barn í kring-
um þig. Það er svo margt sem hægt er
að rifja upp og vera þakklátur fyrir að
hafa fengið að upplifa með þér. Ég er
hrædd um að mín litla fjölskylda verði
lengi að sætta sig við tómarúmið sem
þú skilur eftir þig.
Elsku Guðjón frændi minn. Mikið á
ég eftir að sakna þín. En þvílík for-
réttindi að hafa þekkt þig og fengið að
kynnast æðruleysi þínu og auðmýkt
gagnvart lífi og dauða, sem endur-
speglaðist svo eftirminnilega í við-
horfi þínu gagnvart sjúkdóminum,
sérstaklega undir það síðasta. Þú
stóðst þig eins og hetja, aldrei langt í
brosið – þó lítið væri tilefnið. Það er
áminning fyrir okkur sem eftir sitj-
um, að gleyma okkur ekki í sorginni –
heldur minnast allra góðu stundanna,
og muna eftir að brosa.
Minningin um þig, glaðan og kátan,
mun lifa í hjarta mér um alla framtíð.
Sigrún Svafa.
Guðjón Þorsteinsson föðurbróðir
minn er látinn aðeins 61 árs að aldri.
Hann átti alla tíð heima í Austurbæn-
um í Svínafelli, en fjölskylda mín býr
á Nýjatúni skammt frá. Guðjón og
pabbi bjuggu félagsbúi og við krakk-
arnir í Svínafelli hjálpuðum oft til við
bústörfin eftir getu. Við hjálpuðum til
dæmis við að setja lambfé út á vorin,
reka það út fyrir girðingar, keyra það
inn undir Hafrafell eða út á Sand.
Ein skemmtileg minning kemur
upp í hugann. Það var einn góðan vor-
dag að við strákarnir; Steinþór á Bölt-
anum í Svínafelli, Hlynur frændi
minn, sem var hjá okkur í sveit, og ég
fórum með Guðjóni í dráttarvélinni út
í Sanda eitthvað að stússa í fé. Á leið-
inni til baka fórum við strákarnir að
suða í Guðjóni um að fara lækjarveg-
inn heim eins og við krakkarnir köll-
uðum hann, en í rigningartíð rennur
oft vatn eftir þessum vegi. Vegurinn
liggur í átt að Fjallinu og ef það hefur
lengi runnið vatn eftir honum mynd-
ast stór pollur við þjóðveginn. Guðjón
var nú ekkert á því að láta þetta eftir
okkur fyrst um sinn, en allt í einu
beygði hann út í pollinn okkur til mik-
illar skemmtunar, því vatnið gusaðist
í allar áttir. En við fórum ekki langt
því pollurinn var fullur af leðju svo
dráttarvélin festist í honum miðjum.
Nú voru góð ráð dýr. Þetta var fyrir
tíma farsíma í okkar eigu, svo það var
ekki hægt að hringja eftir aðstoð.
Guðjón vildi ekki að við strákarnir
myndum blotna í fæturna svo hann
bar okkur einn af öðrum úr vélinni að
bakkanum. Við gengum svo heim og
náðum í aðra vél til að kippa Fergu-
soninum upp úr pollinum. Þannig
endaði ferðin sú og þótti okkur strák-
unum, sem vorum 10-12 ára, þetta
mikið ævintýri.
Við á Nýjatúni munum sakna Guð-
jóns, en yljum okkur við góðar minn-
ingar um hann.
Þorsteinn Jóhannsson.
Elsku Guðjón. Mikið verður tóm-
legt að koma á Austurbæjarhlaðið án
þess að þú komir út á móti manni í
gúmmítúttum og bláum jakka, með
bros á vör. Þó að þú hafir ekki verið
maður margra orða þá hafðirðu ein-
staklega góða nærveru og mér leið
alltaf vel í kringum þig. Enda var ég
ekki gömul þegar ég fékk að koma
með þér í fjárhúsin og hjálpa þér að
gefa. Ég man eftir því þegar ég var
lítil og þú dróst mig með þér á snjó-
þotu austur í Löngutorfu, ég var með
spýtu bundna í langt band sem ég lét
dragast á eftir þotunni og fékk þannig
Lappa, sem þá var hvolpur, til að elta
okkur. Ef ekki var færi fyrir snjó-
þotu, þá varstu vanur að vippa mér
upp á axlir þar sem ég hafði góða yf-
irsýn yfir hlutina.
Ég átti líka margar góðar stundir
uppi í herberginu þínu að fletta í
gegnum fjárbækur og skoða nöfnin á
kindunum. Ég mun alltaf muna eftir
fyrstu kindinni sem þú gafst mér, hún
hét Hetta og fékk það nafn af því að
orðið „hetta“ var eitt af þeim orðum
sem ég notaði mikið á þeim aldri og
gat ekki sagt „þetta“. Þolinmóðari
mann er erfitt að finna og þú sást yf-
irleitt spaugilegu hliðarnar á málun-
um. Ég man varla eftir því að þú hves-
stir þig við okkur börnin, ekki nema
við værum að gera eitthvað hættulegt
og þú yrðir hræddur um okkur. En
þegar hættan var liðin hjá varstu oft-
ast fljótur að slá á léttari strengi.
Ég á svo margar yndislegar minn-
ingar um þig og þú skilur eftir stórt
skarð í daglegu lífi heima í Svínafelli.
Ég á eftir að þurfa tíma til að venjast
því að þig vanti í kvöldmat hjá okkur, í
fjárhúsin og útreiðartúra, svo ég tali
nú ekki um jólin. Við skriðum oft upp
á háaloft til að sækja jólaskrautið og
áttum þá til að kíkja kannski aðeins í
kassa í leiðinni, við höfum oft hlegið
mikið yfir einhverjum furðulegum
hlutum sem við fundum þar. Það
verður mjög erfitt að fá ekki að
skreyta gamla jólatréð í Austurbæn-
um með þér og fá mandarínur í stað-
inn, nokkuð sem hefur verið hefð alla
mína ævi, og mun ég sakna þeirra
stunda mjög sárt.
En þrátt fyrir að erfitt sé að horfa á
eftir þér úr lífi okkar veit ég að þú
óskar þess að við munum halda áfram
að gleðjast og njóta lífsins. Ég er
óendanlega þakklát fyrir að hafa átt
þig að og ég mun alltaf geyma minn-
ingar mínar um þig í hjarta mér.
Með sárum söknuði kveð ég þig
elsku Guðjón frændi.
Dóra Guðrún.
Þegar ég hitti Guðjón í síðsumar-
blíðunni austur á Svínafelli núna seint
í september hvarflaði ekki að mér að
það yrði okkar síðasti fundur. Hann
var að vísu í erfiðri lyfjameðferð
vegna illvígs sjúkdóms, en bjartsýnn
um að stríðið mundi vinnast. Skömmu
síðar hófst lokastríðið þar sem vá-
gesturinn vann því miður sinn sigur.
Guðjóni kynntist ég þegar við, á
þriðja tug ungra manna, hófum nám
við eldri deild Bændaskólans á Hólum
haustið 1968. Hluti hópsins var
heimavanur þar sem þeir höfðu verið í
yngri deild skólans árið áður og voru
okkur nýgræðingunum þannig í upp-
hafi til leiðsagnar. Guðjón var úr þeim
hópi. Strax skynjaði maður að þarna
var óvanalega traustur og staðfastur
maður. Samheldni þessa hóps hefur
alla tíð síðan verið mikil og Guðjón
einn sterkasti hlekkurinn í því. Á
þeim árum voru Öræfin, heimasveit
hans, á vegarenda í bókstaflegri
merkingu. Þessi sérstaka og heillandi
sveit varð við frásagnir Guðjóns í
huga mínum viss ævintýraheimur,
sem ég átti síðan eftir að kynnast
miklu betur í mörgum heimsóknum
til hans síðar. Þar naut maður frá-
sagna hans og foreldra hans meðan
þeirra naut við af sögu sveitar og
marvíslegri sérstöðu í búskaparhátt-
um og af hinni fjölbreyttu og sérstöku
náttúru. Þarna fann ég vel hve Guð-
jón var bundinn sterkum böndum
þessu tignarlega umhverfi.
Guðjón bjó félagsbúi með syst-
kinum sínum og fjölskyldum þeirra.
Fjárbúið var hans aðalvettvangur í
búrekstrinum. Hann var einstaklega
góður bóndi og stórsnjall fjárræktar-
maður og hefur fé frá honum dreifst
víða um landið til kynbóta. Um ára-
tuga skeið starfaði hann á haustin
sem kjötmatsmaður í sláturhúsi. Þar
eins og í öllum störfum sem hann
sinnti vann hann sér traust og virð-
ingu allra.
Guðjón var ákaflega hógvær og
hlédrægur maður en gegndi samt
margvíslegum félagsstörfum sem
hann, eins og allt annað sem honum
var falið, leysti af stakri prýði. Guðjón
er tvímælalaust í hópi gegnheilustu
manna sem ég hef kynnst, ekki orð-
margur en orð hans gulls ígildi. Nú
þegar þessi góði drengur er fallinn frá
mun hann hvíla í faðmi hinnar tign-
arlegu sveitar sem ól hann og hann
vann síðan starfsævi sína og unni svo
mjög. Mold hennar mun áreiðanlega
fara um hann mjúkum höndum.
Systkinum hans og öðrum aðstand-
endum votta ég samúð mína. Margar
góðar minningar munu halda nafni
hans á lofti.
Jón V. Jónmundsson.
Í dag kveðjum við sveitunga okkar,
Guðjón, sem svo skyndilega er kall-
aður frá okkur í blóma lífsins. Guðjón
bjó alla sína ævi í Svínafelli í Öræfum
og stundaði þar búskap, fyrst með
foreldrum sínum og síðan systkinum.
Hann var alla tíð máttarstólpi búsins.
Guðjón var einstaklega mikið ljúf-
menni, jákvæður og lagði alltaf gott
til málanna. Hann var hlýr, alltaf í
góðu skapi og vildi láta gott af sér
leiða. Guðjón var rólegur og yfirveg-
aður og það var fátt sem gat sett hann
úr jafnvægi, ekki einu sinni krabba-
meinið sem lagði hann að velli.
Guðjón tók mikinn þátt í félagsmál-
um bænda hér í sýslunni. Hann var í
stjórn Búnaðarsambandsins um ára-
bil og formaður í Búnaðarfélagi Hofs-
hrepps í áratugi eða allt þar til hann
lést. Fjölmörg félög nutu einnig
krafta hans og stuðnings eins og ung-
mennafélagið, Landgræðslufélag
Öræfinga og fleiri. Hann leiddi allt
sauðfjárræktarstarf hér í sveitinni í
áratugi og var brautryðjandi í nútíma
sauðfjárrækt í Öræfum, enda var
hann sérstakur áhugamaður í sauð-
fjárrækt og sóttu sveitungar til hans
hrúta í tugatali. Bú hans var þekkt á
landsvísu fyrir vel ræktað fé. Hann
var kjötmatsmaður og þótti ákaflega
fær á því sviði og eftirsóttur í slát-
urhúsinu og þar eignaðist hann
marga vini.
Í mínum félagsstörfum þótti mér
ætíð gott að leita til Guðjóns því það
var hægt að treysta á réttsýni hans.
Hann stóð ávallt eins og klettur við
hlið mér í mínum félagsmálastörfum
og fyrir það vil ég sérstaklega þakka.
Hann gat þó verið mjög fastur fyrir,
var í senn mjög framfarasinnaður en
vildi um leið halda í gömul og góð
gildi.
Það er erfitt að trúa því að samtalið
sem við áttum þann 2. október síðast-
liðinn skyldi vera það síðasta. Þá
spjölluðum við um hrúta, sauðfjár-
rækt og bændapólitíkina, en þetta
voru okkar sameiginlegu áhugamál.
Þá fann ég að veikindin voru farin að
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
HALLBJÖRN SIGURÐSSON
frá Krossholti,
Kveldúlfsgötu 26,
Borgarnesi,
verður jarðsunginn frá Borgarneskirkju laugar-
daginn 30. október kl. 14.00.
Kristín Björnsdóttir,
Ingibjörg Hallbjörnsdóttir, Guðmundur Bragason,
Sigurður Hallbjörnsson, Þórhalla Agla Kjartansdóttir,
Svandís Hallbjörnsdóttir, Grétar Þór Reynisson,
Elínborg Hallbjörnsdóttir, Hallur Sigurðsson
og barnabörn.
✝
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
GUÐRÚN ÞORVALDSDÓTTIR
frá Fáskrúðsfirði,
sem andaðist á dvalarheimilinu Sólvöllum á Eyrar-
bakka að morgni 23. október, verður jarðsungin frá
Eyrarbakkakirkju laugardaginn 30. október
kl. 14.00.
Bjarni Jóhannsson,
Sigurborg Garðarsdóttir, Ásgeir Ingi Eyjólfsson,
Sigríður Garðarsdóttir, Tyrfingur Halldórsson,
barnabörn og barnabarnabörn.