Íslenzk tunga - 01.01.1961, Síða 46

Íslenzk tunga - 01.01.1961, Síða 46
44 ULIUCH GRONKIi und mannskralti zu treffen und nicht zwischen maður und mann• slcratti. Ich meine, dass auch beim eigentlichen Typus mannskratti das zweite Glied das Grundwort, das erste das Bestimmungswort ist. Den mannigfaltigen Spielarten des Verháltnisses von Bestimmungswort und Grundwort möchte ich den vorliegenden Fall zufiigen und etwa so definieren: Das erste Glied bezeichnet denjenigen oder dasjenige, was das zweite Glied mit einem bildlichen Ausdruck verkleinert, lobt, kost, bemitleidet, tadelt, Uicherlich oder verachtlich macht, beleidigt, beschimpft oder verflucht. Damit steht unser Typus nun auch nicht mehr völlig isoliert und einzigartig da. Es ergeben sich Beriihrungspunkte mit anderen Spiel- arten des Determinativkompositums im Germanischen.11 Auf Kom- posita, in denen das zweite Glied „im uneigentlichen Sinne“ ver- wendet wird, weist H. Paul des öfteren hin, z. B.:12 Bildliche Anwendung eines Wortes wird, wie iiberhaupt durch dcn Zusammenhang, so insbesondere durch eine beigefiigte Bestimmung als solche erkennbar und verstandlich_Dasselbe wird durch ein bestim- mendes Kompositionsglied geleistet. Man wagt deshalb mit Hilfe dessel- hen Metaphern, die man sich in Bezug auf das einfache Wort nicht ge- stattet, weil das Kompositionsglied gleich eine Korrektur dcr Metapher enthalt. Greifen wir die Beispiele Hirschkuh und Hirschkalb heraus und stiitzen wir uns bei ihrer Auflösung auf das Eigentliche, so sind beide Hirsche. Sehen wir mit Paul aber iibertragene allgemeinere Begriffs- 11 Als Ubersicht iiber die Hauptarten des .Determinativkompositums em- pfiehlt sicli Walter Henzen, Deutschc Wortbildung (2. Aufl.; Tiibingen 1957). Daselbst auch vieles zur Einfiihrting in den Fragenkomplex zur nominalen Zu- sammensetzung, Ubersicht iiher die geleistete Forschungsarbeit, reichliche Lit- eraturhinweise (S. 33—111). 12Ilermann Paul, Prinzipien der Sprachgeschichte (5. Aufl.; Halle 1920), 335, §231.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174

x

Íslenzk tunga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenzk tunga
https://timarit.is/publication/852

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.