Íslenzk tunga - 01.01.1961, Blaðsíða 62
(30
ÁSGEIK BLÖNDAL MAGNÚSSON
leik, bæði vegna þess, að orðið á sér enga beina formlega samsvörun
í skyldum grannmálum, og eins sökum hins, að ekki var vitað um
merkingu þess. Torp hélt því t. d. fram, að tasaldi væri í ætt við nno.
tase ‘aumingi, klaufi’ og lasa ‘tæja, rekja í sundur’.11 En Lind telur
hinsvegar, að orðið sé skyldast og tengdast nno. tas ‘mas, þvaður’.12
Holthausen fylgir Torp að málum13 og sömuleiðis Alexander Jó-
hannesson, en hann nefnir þó jafnframt hugsanleg tengsl við nno.
tas ‘þvaður’. 14 Jan de Vries vitnar bæði til nno. tase og tas.15
Bæði Torp og aðrir virðast gera ráð fyrir því, að nno. tasa
‘skrjáfa’, tas ‘þvaður’ og lasa ‘tæja í sundur’ séu í rauninni af sömu
ættinni; þetta séu merkingartilbrigði sama stofnsins. Vandinn við
ættfærslu orðsins tasaldi fælist þá mest í því, við hvaða merkingar-
afbrigði þessa stofns ætti að tengja það. Ég ætla, að þetta geti naum-
ast staðizt. Nno. tasa ‘skrjáfa’, tas ‘mas’, sæ. tassla ‘hvísla’ eiga varla
skylt við nno. tasa ‘tæja, rífa’, heldur eru þetta eins konar hljóðyrði
að uppruna, sbr. nísl. tas ‘interjectio insultantis’ (G. A.), tessa
‘lokka’, tyssinn ‘hryssingslegur’ (0. H.), tosa ‘þvaðra’, nno. tissa
‘masa’ og e. t. v. nísl. tasta á og töstugur. Auk þess er harðla líklegt,
að inn í nno. tasa ‘skrjáfa’ o. s. frv. hafi blandazt annar stofn líkrar
merkingar með upphaflegt þ í framstöðu, sbr. fno. þasrámr (aukn.),
fsæ. thasta ‘blása’, ísl. þœsiblaðra, Þœsusund (örnefni), þœsa ‘þjóta,
þeysa’ o. s. frv.
Annars er ekki ástæða til að rekja þetta frekar, því að nú er orðið
tasaldi komið í leitirnar, sem fullgilt orð með ákveðinni merkingu.
Orðabók Háskólans barst sú frétt síðastliðinn vetur, að orð þetta
lifði enn austur undir Eyjafjöllum og merkti ‘höldi, slóði, maður illa
11 Alf Torp, Nynorsh etymologisk ordbok (Kristiania 1919), 772—773.
12 E. H. Lind, Norsk-islandsha personbinamn fmn medeltiden (Uppsala 1920
—21), 382.
13 F. Holthausen, Vergleichendes und etymologisches Wiirterbuch des Alt-
westnordischen (Göttingcn 1948), 301.
14 A. Jóhannesson, Islandisches etymologisches Wörlerbuch (Bem 1956),
467.
15Jan de Vries, Altnordisches etymologisches Wörterbuch (Leiden 1961),
583.