Íslenzk tunga - 01.01.1961, Blaðsíða 67
I BORK VIÐAR
65
(ísl., nno., sæ., fær. barka, d. barke, e. máll. bark). Þá kemur og
börkr í þessari veru fyrir í fno. örnefnum, og vel má vera, að viður-
nefnið barkaðr (Markús barkaðr, Isl. ann. 407) merki eiginlega ‘sá,
sem barkar eða barklitar’. Á íslandi voru það, síðar meir a. m. k.,
ekki húðir einar, sem voru barkaðar, heldur líka, segldúkar, léreft,
lóðarstrengir, færi, net o. fl. Og þar var fleira notað en trjábörkur i
þessu skyni, svo sem víðir, lyng og ýmis grös og rætur. En trjábörk-
urinn var hið upphaflega börkunarefni, og af honum tók verknaður-
inn nafn, enda þótt önnur efni væru notuð síðar, sbr. einnig að
engjamuran (potentilla erecta), sem notuð er til börkunar, heitir á
færeysku bprkuvísa og rót hennar bprka.
Þessi síðarnefndi skilningur á gátuorðunum börkr viðar kemur
því í sama stað niður og hinn fyrri. Börkr viðar er hér börkunar- og
litarefni og því sama og steinn ‘litarefni, litur’, en steinn merkir jafn-
framt hamarr. Bera í börk viðar þýðir því sama og bera í hamra.
Hér er því einnig fylgt yrkingarreglunni ofljóst eins og í öðrum úr-
lausnaratriðum gátunnar.
Ég freistaðist til að koma fram með þessa skýringartilgátu mína,
er ég sá ummæli G. Turville-Petre um torveldni þessa textastaðar og
skort á skýringum. Vera má, þótt mér sé það ókunnugt, að menn hafi
getið einhvers svipaðs til, og getur þetta greinarkorn þá áréttað
skoðun þeirra.
OrSabúlc Háskúla íslands,
Reykjavík.
ÍSI.F.NZK TUNCA
5