Íslenzk tunga - 01.01.1961, Page 69

FORFEÐUR ERPLINGA
67
í rauninni ríkt yfir péttnesku landsvæði. Eitt slíkra nafna var Dotnn-
all, en svo hét konungur Pétta, sem lézt árið 862. Sama heiti har einn
af sonum Erps á Erpsstöðum og er kallaÖur Dufnall í Landnámu.
Þær breytingar hafa orðið á nafninu í munni Islendinga, að -mn-
hefur orðið -fn-, eins og raunar kemur fyrir í öðrum orðum, svo sem
samna : sajna, og í öðru lagi hefur áherzlusérhljóðið nálægzt. Auk
þess iná sennilegt telja, að nafnið hafi orðið fyrir áhrifum frá írsk-
um heitum, sem hófust á forliðnum Duf-, en hann kemur fyrir í
nokkrum írskum tökunöfnum í íslenzku.
Móðurnafn Erps, Myrgjöl, er einnig alþekkt á írlandi. Nafnið var
Muirgeal og merkti ‘haf-björt’. Það tíðkast enn á Skotlandi og víðar.
Föðurnafn hennar, Glíómall, er öllu örðugra viðfangs. Eftir því
sem ég veit bezt, mun nafn þetta ekki koma fyrir í írskum heimild-
um. Þó er auðsætt, að hér hlýtur að vera um írskt heiti að ræða.
Veldur því ekki einungis sú staðhæfing Landnámu, að hann hafi ver-
ið írskur konungur, heldur er einnig hægt að sýna fram á, að nafnið
virðist vera samsett eftir írskum nafnavenjum. Síðari hlutinn -mall
getur naumast veriÖ annað en írski nafnaliðurinn mál, sem kemur
fyrir einn sér, ósamsett heiti, og einnig að forlið og eftirlið. Orð
þelta er einnig kunnugt í öðrum keltneskum tungum og var upphaf-
lega *maglos og merkti ‘höfðingi, konungur’. Þótt uppruni nafnsins
sé slíkur, þykir rétt að rita stuttan sérhljóða í íslenzku, því að eðli-
legt er, að stytting ætti sér stað í áherzlulausu atkvæði. Auk þess
hlaut slík breyting að eiga sér stað til samræmis við viðskeytið -all,
sem kemur fyrir í heitum og er algengt í nafnorðum.
Fyrri liðurinn I heiti hins írska konungs virðist vera gleo ‘orrusta,
ófriður’. Þótt mér sé ekki kunnugt urn, að orð þetta komi fyrir að
forlið í mannanöfnum, er það alþekkt í öðrurn samsetningum. Ef vér
gerum ráð fyrir írsku heiti *Gleo-mál, myndi það merkja ‘orrustu-
höfðingi’ og falla vel í merkingarkerfi fornírskra nafna.
Eins og ég gat um hér að framan, kemur viðliÖurinn -mál fyrir í
ýmsum írskum mannanöfnum. Hér er ástæðulaust að ræða nöfn af
þessu tagi nánar nema Cathmal, sem er sömu merkingar og *Gleo-
mál, ef slíkt nafn væri til. Fyrri liðurinn í Cath-mal merkir ‘orrusta'