Ritmennt - 01.01.1998, Blaðsíða 48

DICK RINGLER
RITMENNT
Árið eftir, í Bandaríkjunum, tók ég saman úrval af bundnu og óbundnu máli eftir sjálfan
mig til þess að senda vinum í tilefni sextugsafmælis míns. Ég ákvað að láta nokkrar þýðing-
ar úr íslensku og öðrum málum fljóta með.4 Ég sendi eintak af þessu safni gömlum vini mín-
um, Sverri Hólmarssyni, sem sagði mér að hann væri einkanlega ánægður með þýðingarnar
á Jónasi og hvatti mig til að þýða fleiri ljóð eftir hann. Hvatning Sverris á þessum tíma varð
kveikjan að þeirri ákvörðun minni að leggja út í það sem ég kallaði með sjálfum mér
, Jónasarverkefnið".
Jafnvel takmörkuð kynni mín af Jónasi og verkum hans höfðu sannfært mig um að liann
væri skáld á heimsmælilcvarða, hörmulega óþelcktur utan föðurlandsins. í verlcum hans
mátti sjá þann milcla hagleilc, þá tilfinningadýpt og það ótrúlega víða svið sem eru einlcenni
hinna mestu slcálda. Augljóslega voru það erfiðleilcarnir við að þýða þessi formföstu, flólcnu
og margslungnu kvæði sem áttu meginsölc á því hvað hann hafði verið vanrælctur. Einungis
örfáar þýðingar voru fyrir hendi á ensku og engin þeirra sérlega góð.5 Eitthvað varð að gera í
þessu máli. „Jeg har gjort mig til opgave at stræbe efter at afhjælpe dette savn," slcrifaði Jónas
danslca rentulcammerinu í apríl 1839, þegar hann harmaði þá staðreynd að „Islands natur-
historiske forhold ere endnu for en stor del ubekendte."6 Á sama lrátt setti ég mér fyrir það
verk að reyna að kynna Jónas og afrelc hans betur í hinum enslcumælandi lreimi.
Næstu árin (1994-98) eyddi ég mínum skemmtilegustu og gjöfulustu stundum - stundum
í holdinu, alltaf í andanum - á íslandi og í Sórey og Kaupmannahöfn með Jónasi og Fjölnis-
mönnum. Afralcsturinn varð safn þýðinga á um það bil hundrað verlcum eftir Jónas, í
bundnu og óbundnu máli, ásamt slcýringum, æviágripi og ritgerð um formleg einlcenni frum-
textanna og enslcu þýðinganna.
Fimmtíu þessara þýðinga voru síðan „gefnar út" sem síða á veraldarvefnum,7 sem var opn-
uð almenningi 16. nóvember 1997 og fest í endanlegri gerð ári seinna. Einhvern tímann í
framtíðinni vonast ég til að gefa út bólc með öllum þýðingunum. Þangað til sú bólc lcemur
út hef ég afhent bráðabirgðaeintök til varðveislu í Landsbólcasafni og bólcasafni háslcólans í
Wisconsin, Madison.
Allan þann tíma sem ég félclcst við Jónas var það mér stöðug uppörvun hvað hann sjálfur
taldi þýðingarstarfið milcils virði. Ég sótti bæði leiðsögn og yndisaulca í þær fjölbreytilegu
4 Ringler, Dick. Indra’s net. í þessu safni voru, ásamt fjölmörgum frumsömdum ljóðum, þýðingar á sex ljóðum
eftir Jónas (Alsnjóa, Ferðalok, Heylóarvlsa, Kolbeinsey, Máney, Stökur). Þar voru einnig þýðingar á verkum ann-
arra skálda, bæði íslenskra (Egill Skallagrímsson, Grímur Thomsen, Jóhann Gunnar Sigurðsson, Steinn Stein-
arr, Tómas Guðmundsson, Þórir Steinfinnsson jökull) og annarra þjóða (Beda, Catullus, Paul Celan).
5 Ástandið er skárra hvað snertir hin Norðurlandamálin og þýsku. Tæmandi yfirlit er að finna í Bibliography of
modern Icelandic literature in translation, tekið saman af P. M. Mitchell og Kenneth H. Ober, Islandica XL, og
Bibliography of modern Icelandic literature in translation: Supplement, 1971-80, tekið saman af Kenneth H.
Ober, Islandica XLVII.
6 Jónas Hallgrímsson. Ritverk fónasar Hallgrímssonar II, bls. 242.
7 Jónas Hallgrímsson. Selected poetry and prose (http://www.lihrary.wisc.edu/etext/Jonas/). Hér á eftir nefnt JH.
I þessari grein er texti Jónasar prentaður eftir vefútgáfunni.
44