Ritmennt - 01.01.1998, Blaðsíða 19

RITMENNT
JÓNATAN Á ÞÓRÐARSTÖÐUM
ágripi Jónatans í Lögrjettu 14. mars 1906.
Og „Vel og réttum orðum er farið um Jónat-
an sál(uga) af A(smundi) G(íslasyni) í
„Lögrjettu"" segir Jón Borgfirðingur í bréfi
til Jóns á Öngulsstöðum, sonar Jónatans,
dagsettu 20. mars 1906 og: „Væri mér sönn
ánægja að geta fengið líltræðurnar eftir hann
við hentugt tækifæri".26 í þessu viðfangi
segir Jón á Öngulsstöðum í bréfi til nafna
síns Borgfirðings dagsettu 6. ágúst 1906:
Hér með sendi ég yður húskveðju föður rníns
sál(uga), ekki er nema þetta eintak til af henni,
hefur hún verið hjá hinum og þessum til þessa -
nýkomin til mín. - Ræðu flutta í kirlcju að 111-
ugastöðum 4. mars ætlaði ég að senda yður líka,
en Fnjóskdælir eru alltaf að lesa og skrifa hana
upp, en hún kernur bráðum, hef nú heimtað
hana.27
Lílcræðuna sendi svo Jón í lolc árs 1906 sam-
lcvæmt bréfi til nafna síns dagsettu 28. des-
ember það ár og segir honum jafnframt frá
því að við jarðarförina 4. mars hafi verið
„fjöldi fóllcs viðstaddur, og lrefði orðið
milclu fleira ef elclci hefði vont tíðarfar -
sem lengi var búið að ganga - og snjóþyngsli
hamlað."28
Sem fræðimaður bar Jónatan höfuð og
herðar yfir flesta bændur þar í sveitinni. Var
þó margt gjörvilegra manna á því sviði þar
urn slóðir og nægir að nefna Tómas Jónas-
son á Hróarsstöðum og Bjarna Jóhannesson
í Sellandi. Finnur Sigmundsson segir enn
urn Jónatan í áðurnefndu riti: „Hann tólc
miklu ástfóstri við föðurleifð sína Þórðar-
staði, elclci sízt við slcóginn í landi jarðarinn-
ar, sem hann friðaði og hirti svo vel að orð
fór af. Hann var höfðingi lieim að sælcja,
vinsæll og vel metinn."29 Þennan fróðleilc
mun Finnur aðallega lrafa haft frá Sigurði
Bjarnasyni á Snæbjarnarstöðum og segir
sjálfur svo frá því:
Fyrir mörgum árurn leitaði ég til Sigurðar Bjarna-
sonar frá Snæbjarnarstöðum, sem var athugull
maður og minnugur og manna fróðastur um
Fnjóslcdæli á 19. öld, og bað hann að rifja upp
endurminningar sínar um þá frændurna, Bjarna
frá Sellandi, Tómas frá Hróarsstöðum og Jónatan
á Þórðarstöðum. Ég hafði þá lcynnzt ýmsu frá
þeirra hendi í handritasafni Landsbókasafns, sem
valcti forvitni mína.30
Sigurður frá Snæbjarnarstöðum lýsir Jónat-
an þannig: „Jónatan var afarfjölliæfur mað-
ur. Hann var góður smiður bæði á tré og
járn, og yfir höfuð var honum allt í augum
uppi bæði verlclegt og bólclegt. Hann var
með allra fríðustu mönnum í dalnum, þrek-
legur og fallega vaxinn og sterlcur með af-
brigðum."31 Þá segir Finnur einnig og hefur
eftir Sigurði að
Jónatan hafi verið gleðimaður og stundum ort
fyndnar gamanvísur. Hann hafi verið manna fjöl-
fróðastur þar í dalnum, og hafi þó frændur hans
ýmsir verið fróðleilcsmenn, einlcum í sögu og
ættfræði.
Jónatan á Þórðarstöðum var vel ritfær og slcrif-
aði sitthvað, þó að fátt sé prentað eftir hann. En
lcunnastur varð hann fyrir söfnun handrita, bólca
og forngripa. Handritasafn hans lcomst að hon-
um látnum í eigu Landsbókasafns, hátt á annað
hundrað binda, og er Jrar sitthvað merkilegt, sem
hann hefur forðað frá tvístringi eða glötun.32
26 Lbs 4672 4to.
27 ÍB 98 fol.
28 ÍB 98 fol.
29 Sigtryggur Guðlaugsson. Saga í sendibréfum, bls.
13-14.
30 Sama rit, bls. 9.
31 Sama rit, bls. 14.
32 Sami staður.
15