Læknablaðið - 01.08.1959, Qupperneq 83

LÆKNABLAÐIÐ
77
bein. Kjarnar liinna beinanna
verða sýnilegir við röntgenskoð-
un á 2. til 8. ári, nema i baun,
þar sést beinkjarninn ekki fyrr
en um 10 ára aldur.
Meiðsli á úlnliðsbeinum geta
orðið fyrir beinan og óbeinan
áverka, en óbeinn áverki er
miklu algengari.
Flestir áverkar verða við fall
á höndina, venjulega fetta,
eða af böggi upþ i kreppt-
an lófa, eins og frá vélarsveif,
sem slær.
Þetta eru áverkar svipaðs eðl-
is og þeir, er valda Colles brot-
um, en cins og fyrr sagði, þá
eru úlnliðsbrotin algengust bjá
ungum mönnum, en Colles-brot-
in aftur á móti bjá fullorðnu
fólki, einkum konum.
Við fall á höndina klemmast
úlnliðsbeinin milli bandarbaks-
leggja og frambandleggsbeina,
og sveigjan af bögginu verð-
ur það snögg, að bátbeinið
nær ekki að breyta öxulstefnu
sinni, og kubbast sundur þvert
yfir. Verði krafturinn við áverk-
ann nægilega mikill, getur auk
brots orðið liðlilaup, t. d. þann-
ig, að bátbeinsbrotið gangi úr
skorðum, og gangi ásamt koll-
tjeini úr liði við mána. Hitt er
einnig til, að bátbein brotni ekki,
en máni þrýstist úr liði, venju-
lega lófamegin.
Fyrstu einkenni við úlnliðs-
áverka eru verkir í úlnlið og
sársauki við hreyfingar. Oft eru
einkennin í byrjun svo lítil, þótt
um brot sé að ræða, að viðkom-
andi leitar ekki læknis, og get-
ur jafnvel lialdið áfram vinnu
sinni.
Brotin eru flest innan liða.
Liðvökvinn verður þvi blóði
blandinn, og þan er á liðnum.
Við skoðun finnst venjulega,
að hreyfingar eru hindraðar
vegna sársauka, nokkur eymsli
eru yfir öllum liðnum og bólgu-
þroti, og gripkraftur handarinn-
ar áberandi minnkaður vegna
sársauka.
Við brot á bátbeini eru oft
staðbundin eymsli við þrýsting'
handarbaksmegin framan við
sveifarstílinn, og sársauki verð-
ur á sama stað við það að þrýsta
II. handarbakslegg upp að sveif.
Við liðhlaup getur verið um að
ræða aflögun á liðnum.
Eins og sésl af þessu, þá eru
engin örugg einkenni finnanleg
við skoðun, og af skoðuninni
einni saman er þá ógeringur að
dæma um livern veg meiðslinu
er liállað. Til þess að leiða það
í ljós, er nauðsvnlegt að gera
rönlgenskoðun.
Við venjulega röntgenskoð-
un á úlnlið, er látið nægja að
taka myndir á tveim stöðum,
p.a. mynd og hliðarniýnd, og
nægir þetta,séum að ræða skoð-
un á neðri enda sveifar og öln-
ar. Sé hinsvegar verið að gera
skoðunina til þess að leita að
áverka á úlnliðsbeini, er þetta
ekki nægilegt. Einkum er al-