Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1999, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85/FYLGIR1T 38
21
Hlutfallsfjöldi
80—1
70-
60-
50-
40-
30-
20-
10-
1989 1990 1991 1992 1993 1994
1995 1996 1997 1998
—* *— Stofu- og göngudeildarviðtöl á 100 íbúa >15 ára
—•— SDS* á 1000 íbúa >15 ára
Innlögn á Lsp/10.000 íbúa
>15 ára
Sjálfsvíg á 100.000 íbúa
Mynd 10. Sala geðdeyfðarlyjja (1), stofu- (3) og göngudeildan’iðtöl (2)** geðlœkna, iimlagnir á geðdeild Landspítalans (2) og
sjálfsvíg (39,40***) 1989-1998.
* Skilgreindur dagskammtur.
** Fjöldi göngudeildarviðtala á geðdeild Borgarspítalans er áætlaður sum árin út frá reynslu áranna 1992-1996.
*** Sjálfsvígstölur 1996 eru bráðabirgðatölur birtar með góðfúslegu leyfi Hagstofunnar.
að 12% landsmanna hafi verið í þunglyndis-
meðferð með lyfjum á árinu. Ætla má að ein-
hverjum í þessum hópi hafi verið ávísað
geðdeyfðarlyfjum vegna kvíðakvilla. Sé fjölda
samskipta í Garðabæ vegna kvíðaraskana bætt
við þunglyndisraskanirnar verður samskipta-
fjöldinn ekki nema 5,5% af samskiptafjölda
fullorðinna í allt á árinu 1996 (2,36). Fjöldinn
sem fær geðdeyfðarlyf á einu ári er því helm-
ingi meiri og nálgast algengi þunglyndis- og
kvíðaraskana sem fannst við skimleit 1984 hjá
20-59 ára fólki og reyndist vera 16% (4).
Ljóst er af klínískri reynslu að miklum fjölda
sjúklinga með geðlægð hefur batnað vegna
lyfjameðferðarinnar og enginn vildi vera án
hennar, þó að ekki sé ljóst hvaða áhrif hún hefur
haft í víðara samhengi. Þrátt fyrir stóraukna
notkun geðdeyfðarlyfja hefur sjálfsvígum ekki
fækkað, innlögnum á geðdeild Landspítalans
vegna þunglyndisraskana hefur ekki fækkað og
viðtölum við geðlækna á göngudeildum og á
einkastofum hefur ekki fækkað (mynd 10). Al-
gengi örorku vegna þunglyndis- og kvíðarask-
ana hefur ekki minnkað frá því sem var 1976
samkvæmt upplýsingum tryggingayfirlæknis.
Við þennan samanburð þarf að hafa í huga að í
honum er meira af ungu fólki, sem ef til vill hef-
ur ekki fengið næga meðferð og því ekki við
miklum breytingum að búast. En vera má að enn
eigi eftir að verða breytingar á þessum þáttum.
Einnig getur verið að eins víðtæk meðferð með
geðdeyfðarlyfjum og raun ber vitni hafi dregið
úr notkun annarrar heilbrigðisþjónustu og stytt
veikindatíma vegna annarra sjúkdóma, en það er
vel þekkt að þunglyndisraskanir hafi áhrif á
ýmsa aðra sjúkdóma, gang þeirra og horfur. Til
þess að rannsaka hvort þessi lyfjanotkun hafi
skilað árangri er nauðsynlegt meðal annars að
gera nýja skimrannsókn eins og þá sem gerð var
1984 til sjá hvort algengi þunglyndis- og kvíða-
raskana hafi lækkað. Reynist það vera, hefur
700 milljónum verið vel varið. Ef ekki er nauð-
synlegt að fram fari gagngerð endurskoðun á
notkun og gagnsemi lyfjanna.
Mikilvægt er að rannsaka hvaða áhrif læknis-
meðferð hefur á heilsutengd lífsgæði sjúklinga.
Því miður hefur það aðeins verið gert í litlum
mæli hér á landi enn. Þó hafa lífsgæði 100 sjúk-
linga með þunglyndisraskanir sem voru í með-
ferð á göngudeild geðdeildar Landspítalans ver-