Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.02.1964, Síða 102

Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.02.1964, Síða 102
nokkuð, einkum stafurinn, en er þó yfirleitt þykkvaxnari en kúalubbi. Auðvelt er að þekkja þennan svepp frá kúalubba á áðurnefndum litareinkennum, sem kúa- lubbinn hefur ekki. Eins og áður er getið fannst sveppurinn fyrst hjá Skeri á Látraströnd. A síðast- liðnu sumri fann ég hann aftur, skammt innan við Látra, í svo nefndum Látra- kleyfum, á tveimur stöðum. Ennfremur fann ég sveppinn þetta sama sumar, skammt fyrir utan eyðibýlið Gil í Hvalvatnsfirði, og fyrir ofan Hvamm í Höfðahverfi. Loks fann svo Helgi Jónasson á Gvendarstöðum sveppinn á nokkrum stöðum í Skjald- fannardal í N.-ísafjarðarsýslu, og færði mér eintök af honum þaðan. Boletus versipellis er ein þeirra sveppategunda sem fylgja birkinu, enda þótt liann geti einnig vaxið með öðrum trjátegundum, svo sem ösp og jafnvel beyki. Allsstaðar þar sem ég hefi fundið sveppinn, vex hann í lágu kjarri af skriðbirki (Betula pubescens v. procumbens). t Höfðahverfinu óx hann þó í hálfgerðum skógi. Útbreiðsla Boletus versipellis hér á landi er harla einkennileg, enda þótt öll kurl séu ekki komin til grafar, hvað snertir þekkingu á útbreiðslu hans. Hann virðist semsé bundinn við útsveitirnar á skaganum austan Eyjafjarðar. Fundur hans á Vestfjörðum, við norðanvert ísafjarðardjúp, er í fullu samræmi við þetta. Vanda- mál útsveitarplantnanna á Norðurlandi hefur enn ekki verið leyst til fullnustu, en margt bendir til þess að útbreiðsla þeirra eigi sér sögulegar orsakir, og miðist við útbreiðslu jökla á ísöldinni. Hef ég áður bent á það með berserkjasveppinn (Amanila muscaria), að hann virðist fylgja svipuðum útbreiðslureglum og margar miðsvæðaplönturnar, sem Stein- dór Steindórsson kallar svo. Það sama virðist einnig gilda um ætilubbann (Boletus edulis), en hann fann Helgi Jónasson einnig i Skjaldfannardal á síðastliðnu sumri. Hefur sú tegund þá fundizt í öllum landsfjórðungum, nema á Suður- og Suðvesturlandi, og virðist hún þvi hafa mjög svipaða útbreiðslu og berserkjasveppurinn. Boletus veisipellis er nokkuð algeng tegund um norðan- og vestanverða Evrópu, allt norður í Lappland. Einnig hefur hann fundizt á Grænlandi. Hið fræðilega nafn tegundarinnar hefur jafnan verið nokkuð á reiki. Linné gaf henni upphaflega nafnið Boletus versipellis. Síðar hefur þó komið í ljós, að það sem Linné meinti með þessu nafni er sennilega fleiri en ein tegund. Elias Fries nefndi tegundina Boletus rtifus, og mun þá fyrst og fremst liafa átt við þá sveppi, sem vaxa með birkinu. Loks hefur verið notað nafnið B. rufescens, sem er kennt við svisslendinginn Secretian. Erfitt er að segja hvert þessara nafna er raunverulega gilt, þar sem tegundin hefur enn ekki verið fullkomlega afmörkuð gagnvart skyld- um tegundum. Hef ég því kosið að nota liið gamla nafn Linnés. Boletus versipellis, er eins og áður getur, líkur kúalubbanum og lionum skyldur, enda fyigja báðar tegundirnar birkinu. Þeir sem skifta kyninu Boletus niður í smærri kyn (ættkvíslir), telja þessar tegundir venjulega saman og hafa verið notuð um þá ýmis nöfn, svo sem Leccinium, Krombholzia og Trachypus. Þriðja tegundin af þessu kyni er B. duriusculus Kalchbr. et Schulz., sem stundum hefur verið talin deilitegund af B. rufus, og einnig vex með birki og ösp. Sum eintökin úr Skjald- fannardal líkjast þessari tegund og gætu vel verið hún, en ekki verður það fullyrt eftir jrurrkuðum eintökum eingöngu. Hugsanlegt er einnig að þar sé um að ræða tegundina B. pseudoscaber Kallenbach., sem einnig vex með birki erlendis. Allt þarfnast þetta nánari athugunar og raunar ekki sízt sjálfur kúalubbinn, sem er afar breytilegur. 100 Flóra - tÍmarit um íslenzka grasafr.ebi
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133

x

Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði
https://timarit.is/publication/1052

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.