Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.06.1958, Blaðsíða 26

mjóst er 1—2 (ju. = 0.001, með 10-3
mm). Rörið er síðan fyllt með NaCl
npplausn. sem er hinn ágætasti leiðari
rafstraums, og niðnr í hana stungið
silfurvír. Hinum örfína oddi glerrörs-
ins, sem ekki er sýnilegur nema í
sterkustu smásjá, má stinga gegnum
himnu taugafrumunnar án þess að
skaða hana, og geta allir rafmagns-
eiginleikar frumunnar haldizt óbreytt-
ir tímum saman, eftir að rafskautinu
hefur verið komið fyrir. Gegnum raf-
vökvann stendur silfurvírinn í sam-
bandi við frumuna og er næmur fyr-
ir hinum minnstu breytingum í eðl-
isfræðilegu ástandi hennar. Breyting-
arnar leiðast frá vírnum gegnum
spennumagnara, þar sem þær milljón-
faldast, og verða að lokum sýnilegar
sem lýsandi rafeindastraumur á
nokkurs konar sjónvarpsskermi. Ann-
að rafskaut eins má hafa utan á
frumuhimnunni, og þannig er hægt
að fylgjast með öllum rafmagnsbreyt-
ingum, bæði inni í frumunni og á
vfirborði hennar við mjög breytilegar
aðstæður.
Þessi tækni, sem cg hefi Iýst hér í
meginatriðum en mjög lauslega, varð
upphafið að nýju tímabili í sögu
tauga- og heilarannsókna. Tækni þessi
er enn í örri þróun. Ég birti til
gamans mynd, sem sýnir brot af
þcim tækjum, sem nýtt eru við til-
tölulega cinfaldar mælingar inni í
taugafrumu í kattarmænu.
Mörg heitin í kaflanum um undir-
stöðu taugakerfisins í bók prófessors
Ágústs hafa því fengið nýja eða fyllri
skilgreiningu. Ég Jiota samt flest
þeirra hér. Við stöndum í mikilli
þakkarskukl við hinn merka braut-
ryðjanda fyrir fjölda snjalli'a nýyrða.
An þeirra væri svona greinarsmíði
ekki vinnandi vegur — og nóg munu
unnendur tungunnar, Jieir er kröfur
gera til málvöndunar, hafa við þetta
að athuga samt. Ég finn sárt til getu-
leysis míns að mæta þeim kröfum.
Taugafruman ljggur böðuð í vökva,
sem er í raun og veru blóð án blóð-
korna, þ. e. vökvi, sem inniheldur
jóna í sömu hlutfölluni og blóðið.
Þessi hlutföll eru gjörólík hlutföllum
sömu jóna inni í taugafnimunni, í
frymi taugabolsins og frumuleggsins.
Þessum mismun er haldið við af
frumuhimnunni, sem er þess eðlis, að
hún veitir mjög mikla mótstöðu
24
DAGSKRÁ