Félagsbréf - 01.07.1957, Qupperneq 67

FELAGSBREF
65
Flest skáldin, sem aðhylltust hina „nýju“ kenningu, voru trú
stefnuskránni í byrjun, og fram kom ljóðlist, sem var alveg ný
af nálinni: einföld, samþjöppuð, hnitmiðuð, skýr og myndræn,
undir sterkum áhrifum frá kínverskri og japanskri ljóðlist fyrri
alda, sem um þessar mundir var fyrst þýdd að nokkru ráði,
einkum af Pound. Hér var bæði styrkur og veikleiki hreyfingar-
innar. Styrkurinn lá í hinu einfalda hnitmiðaða formi. En í
austurlenzkum skáldskap eru táknmyndirnar mikið til hefðbundn-
ar, líkt og íslenzkar kenningar til forna. Ljóðið verður því skilj-
anlegt hverjum þeim, sem hefur lykilinn að skáldamálinu. í vestri
var hins vegar engu slíku til að dreifa, og þegar skáld á Vestur-
löndum drógu upp táknmyndir sínar, voru þær stundum svo
persónulegar, að lesandinn var engu nær um það, sem skáldin
vildu sagt hafa.
Annar veikleiki hinnar nýju hreyfingar og örlagaríkari var
sú skoðun sumra hinna yngri skálda, að ljóð þyrfti ekki að hafa
neina meiningu fram yfir lýsinguna, sem það gaf. Með öðrum
orðum, „táknmyndirnar" urðu ekki annað en „málverk" án nokk-
urrar skáldlegrar túlkunar. Skáldið hirti ekki um að gæða tákn
sín tilfinningu eða merkingu. Þessir menn frömdu þá regin-
skyssu að fara með ljóðlistina inn á vettvang málaralistar svipað
því, er sum frönsk skáld 19. aldar reyndu að gera hana að
„tónlist". Þessi stefna, sem kalla mætti „myndvilluna“, skar
Ijóðagerð þrengri stakk en henni var hollt, enda gáfust mörg
ljóðskáldin upp á „myndagerð“ sinni, þegar frá leið. Önnur
hafa haldið áfram í sama dúr fram á þennan dag.
önnur stefna, skyld þessari, lagði áherzlu á útlit ljóðsins á
pappírnum, þ. e. a. s. orðunum var raðað á ákveðinn hátt, svo
úr varð ,,mynd“ á pappírnum, sem eftir atvikum var háð eða
óháð efni ljóðsins. Hér var á ferðinni sú kenning, að sum ljóð
höfðuðu til heyrnar hlustandans, en önnur til sjónar lesandans.
Þessi stefna, sem vel gæti kallazt „prentvillan“, hefur átt iðk-
endur allt til þessa, einkum vestan hafs.
Öfgar af þessu tagi ollu því, að fylkingar „imagista“ sundr-
uðust snemma. Þeir menn, sem lengra sáu, yfirgáfu stefn-
una og héldu eigin leiðir. Þeim var ljóst, að því aðeins yrði