Þjóðlíf - 01.11.1986, Blaðsíða 60

Af og til berast fréttir af ógnvekjandi
hryðjuverkum, sem mörg hver eru rakin
til landanna fyrir botni Miðjarðarhafs,
einkum til Palestínu. En hverjir eru Pale-
stínumenn, hvaðan komu þeir og hvað
vilja þeir? Dagur Þorleifsson svarar þess-
um spurningum í eftirfarandi grein og
leiðir þar m.a. í ljós, að Palestína hefur
aldrei verið til sem land, og því síður hefur
verið til þjóð er gæti kallað sig Palestínu-
menn. Landspildan, sem hlotið hefur nafn-
ið Palestína, hefur verið byggð ýmsum
þjóðum og þjóðabrotum í aldanna rás og
Gyðingar hafa alla tíð verið þar fjöl-
mennir.
PALESTÍNU-
MENN
Eftir Dag Þorleifsson
Palestína þýðir Filistaland og dreg-
ur sem sé nafn af Filistum, þjóð að
líkindum ættaðri úr suðurhluta Litlu-
Asíu er upp úr aldamótum 1200 f.
Kr. settist að á suðurhluta pale-
stínsku strandsléttunnar og var
allvoldug um hríð, svo sem lesa má
um í Biblíunni. Það munu hafa verið
Rómverjar, sem tóku upp á því að
kalla Júdeu og nærliggjandi héruð
Palestínu, og hefur það trúlega staðið
í sambandi við þá viðleitni þess
heimsveldis að uppræta gyðingdóm-
inn úr þessu kjarnasvæði hans.
Eftir tíð Rómaveldis var aldrei um
það að ræða að þetta svæði skæri sig
svo heitið gæti úr umhverfinu hvað
snerti þjóðerni, trúarbrögð eða
menningu yfirleitt, þ.e.a.s. ekki fyrr
en gyðingum fór að fjölga þar á ný. 1
soldánsdæmi Ósmana var heitið Sýr-
land gjarnan látið ná einnig yfir þau
svæði sem nú eru Ísrael-Vesturbakki
og Jórdanía. En þegar Bretar lögðu
undir sig þessi svæði í lok heimsstyrj-
aldarinnar fyrri kölluðu þeir þau einu
60 ÞJÓÐLlF
nafni Palestínu - þ.e. einnig svæði
það austan Jórdanár sem nú er kon-
ungsríkið Jórdanía. Þetta var engan
veginn út í hött þar eð Jórdan hefur
aldrei verið teljandi þröskuldur milli
héraðanna austan ár og vestan. Á
milli þeirra svæða hefur og verið náið
samband frá fornu fari, t.d. bjó nokk-
ur hluti ísraelsmanna hinna fornu
austan ár.
í heimsstyrjöldinni fyrri og næstu
árin þar á eftir ýttu Bretar undir
þjóðernishyggju araba, sem fram til
þessa hafði verið veikburða, bæði til
að fá araba með sér gegn Tyrkjum og
til þess að bægja frá Austurlöndum
nær öðrum stórveldum. Liður í því
tafli var að Bretar fengu Abdúlla,
syni Hússeins sérífa í Hedjas, stjórn
yfir þeim hluta þessa yfirráðasvæðis
síns er austan Jórdanar lá. Bretar
töldu þetta svæði lítt arðvænlegt og
fékk Ábdúlla að hafa þar sína henti-
semi að mestu og eftir heimsstyrjöld-
ina síðari varð það að forminu til
sjálfstætt konungsríki undir nafninu
Transjórdanía. Þar situr nú að völd-
um sonarsonur Abdúlla, Hússein, og
nú heitir ríkið Jórdanía.
Svo sem alkunna er lýstu Bretar
því yfir í heimsstyrjöldinni fyrri að
þeir myndu stuðla að því að gyðingar
kæmu sér upp þjóðarheimili í Pale-
stínu. Persónuleg samúð með gyðing-
um af hálfu vissra breskra framá-
manna, ekki síst Balfours utanríkis-
ráðherra, átti einhvern þátt í þessu,
en meginástæðan var sú að Bretar
vildu með þessu afla sér stuðnings og
samúðar meðal gyðinga almennt,
einkum í Bandaríkjunum, með tilliti
til stríðsins. í bollaleggingum Breta
um téð þjóðarheimili var ekki ráð
fyrir öðru gert en að gyðingar settust
einnig að austan Jórdanar.
Eftir að téðu yfirráðasvæði Breta
var skipt í tvennt með fyrrgreindum
hætti færðist það smám saman í vöxt
að heitið Palestína var eingöngu haft
um svæðið vestan Jórdanár. Hin
merking heitisins hefur þó aldrei al-
veg fallið úr gildi, hvorki meðal gyð-
A