Þjóðlíf - 01.12.1987, Page 21

INNLENT
• Verkafólk við hafnarvinnu.
Á svo til fyrsta degi í Reykjavík fékk ég
mig yfirfærðan úr Verkamannafélagi Akur-
eyrarkaupstaðar og inn um dyr Dagsbrúnar.
Það var auðvelt og jafnframt heillaríkt spor
að stíga þar inn yfir þröskuld. Á sama hátt
var mér vel tekið í Sósíalistafélagi Reykja-
víkur, alstaðar mættu mér menn sem buðu
mig velkominn og urðu síðar félagar mínir og
baráttufélagar.
Ég reyndi að taka eins mikinn þátt í félags-
störfum og ég gat. Ég sat í stjórn Dagsbrúnar
á árunum 1952-72, lengst af sem ritari, var
þó varaformaður í sjö ár. Einnig var ég rit-
ari Verkamannasambandsins og Sósíalista-
félagsins og á flestum þingum Alþýðusam-
bandsins á þessum árum. Ég varð að skrifa
upp allar ræður, öll frumvörp og mótfrum-
vörp því ekki voru til nein segulbönd þá, og
síðan var allt fært inn í gerðabók. Þetta var
gífurleg vinna, en jafnframt skemmtileg.
Frá þessum árum eru mér sérstaklega
minnisstæð verkföllin í desember 1952 og
vorið 1955. í hinu fyrra var harkan alveg
gífurleg. Þetta var rétt fyrir jólin og vörur
lokaðar úti í skipunum við höfnina. Atvinnu-
rekendur ætluðu alls ekki að gefa sig, en
þegar við hótuðum að láta stöðva frystihúsin
létu þeir undan og var þá komið fram að
fimm dögum fyrir jól. Fyrst þá gátu menn
farið að flytja vörur í verslanir. Jólainnkaup-
in það árið fóru því fram allra síðustu dagana
fyrir aðfangadag.
I verkföllunum 1955 sem stóðu í sex vikur
var samstaðan í alla staði góð og þá loksins
fengum við atvinnuleysistryggingarnar í
gegn. Það var mikill áfangi miðað við það
sem á undan hafði gengið.“
Þú skipaðir annað af heiðurssætum
Alþýðubandalagsins í kosningunum í vor.
Urðu úrslitin mikil vonbrigði?
„Auðvitað voru þessi kosningaúrslit von-
brigði, en komu mér svo sem ekki mikið á
óvart. Öll vitum við að þó lífsafkoman bygg-
ist að miklu leyti á kaupgjaldsbaráttunni þá
er hún ekki einhlít, við þurfum einnig að
heyja baráttuna á stjómmálasviðinu enda er
það í fullu samræmi við lög og stefnuskrá
Dagsbrúnar og verkalýðshreyfingarinnar í
heild, að verkalýðurinn taki sjálfur þátt í
stjórn lands og bæjarfélaga. Verkalýðshreyf-
ingin og öll önnur samtök launamanna verða
að taka höndum saman og margfalda áhrif
sín á löggjafarvaldið og stjórn ríkisins. Sam-
staðan er fyrir öllu.
Kaupgjaldsbaráttan og öll önnur dægur-
mál geta aldrei í eðli sínu orðið neitt takmark
verkalýðshreyfingarinnar. Hið mikla tak-
mark er óskoruð völd alþýðunnar sjálfrar
yfir landi sínu öllu og auðæfum þess, það er
hið mikla verkefni sem bíður enn óleyst.
Nú, sem gömlum baráttujaxli finnst manni
að hærra kaup náist ekki nema með hörðum
verkföllum og það víðtækum. Samstaða
stórsambandanna tveggja, ASÍ og BSRB,
verður að vera meiri, þau eiga ekki á neinn
hátt að berast á banaspjótum. Sem pólitískt
afl gætu þau orðið mjög sterk ef þau vinna
betur saman.
Fólk verður að horfa til þess liðna til að
gera sér grein fyrir hvað náðst hefur. Mörg-
um finnst eins og öll þessi velferð og allar
tryggingar hafi komið af sjálfu sér. En það
gerði það svo sannarlega ekki, heldur með
mjög harðri baráttu og hörðum verkföllum
og engu öðru. Ef lágu launin eiga að halast
upp þarf miklu harðari baráttu en hún hefur
verið undanfarið.“
Hvers vegna fórstu að setjast við skriftir á
efri árum?
„Heilsan bilaði þegar ég var sjötugur
erfiðisvinnumaður með þeim afleiðingum að
ég hlaut að hverfa af mínum vinnustað og
varð þá jafnframt, að læknisráði, talinn
óhæfur til að sinna þeim félagsstörfum sem
um langan aldur voru mitt hálfa líf. Þá reik-
aði hugurinn víða. Heimilislæknirinn sagði
við mig að nú hefði ég tekið þann sjúkdóm
sem engin lækning fyndist við, hann sendi
mig til hjartasjúkdómalækna og ráðlagði mér
þegar ég gengi fyrir þeirra auglit að ganga í
keng, annars tækju þeir ekki mark á mér.
Hið nýja tímabil á lífsferlinum hófst með
sjúkdómslegu og ég var lagður inn á stofu þar
21