Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Blaðsíða 50

Tímarit Máls og menningar
Ekki ferst mér að rengja þá sem menntamálaráðherrarnir trúa — nema
tilefni gefist. Og naumast getur heldur um áreiðanlegri heimild varðandi
það bordell allt, sem kallað er samfélag í sunnudagserindum, en einmitt
MTÓ.
Og nú kemur að því sem máli skiptir. Hræsnistalinu um mikilvægi og
hreinleika bókmenntanna. Þær risa ekki fremuren annað hátt uppúr því
svaði þarsem tegundin homo sapiens er að velkjast. Ekki fyren við höfum
ráð til að breyta snúningshraða jarðmöndulsins — og þá gætu þær
rétteins verið orðnar óþarfar.
Það má semsé einu gilda hvort við líkjum samfundum höfundar og
lesanda við hórukassann ellegar vanalega eiturlyfjasölu. Þörfin er altént
fyrir hendi hversu óskiljanleg sem hún er. I það finnst enginn botn þó
hollt sé að róta stundum í leðjunni — svona i hófi.
Bölið verður að hafa sinn gang, eins þó það heiti bókmenntir. Nema
allt sé stöðvað og bannað.
Eigi að leyfa ósómann verður hann að vera frjáls. Valdið yfir ósómanum
liggur í þvílíku tilviki enganveginn hjá þeim sem borgar heldur, líktog
oftar hendir, hjá meglurum og milliliðum. Nú er Stóribróðir Ríkiskassi
orðinn meirihlutaaðili sem óðum hrifsar til sín valdið yfir bókmennta-
starfseminni. Valdið fylgir peningunum sem hann hrifsar til sín. Gist hef
ég lönd þarsem Stóribróðir er orðinn enn frekari meglari og voldugri á
þessum sviðum. Þar endar það vanalega með því að sjálfstæðar bók-
menntir eru gjörsamlega bannaðar. Því meir sem ríkisvaldið eykur þátt
sinn í efnahagslegri afkomu bókarinnar (hér og nú tekur ríkiskassinn
næstum 52% af verði bókarinnar í sinn hlut) nálgast hættuástandið, það
fer að kalla á hverslags amlóða og misheppnunarfólk til forystu. Þá
upphefst tal um göfgi og mikilvægi bókmennta. Teóríumenn sem aldrei
hafa getað klúðrað saman frambærilegum texta veljast með undarlegasta
hætti til forystu í samtökum rithöfunda. Það er valdhafanum nauðsyn.
Raunverulega starfar þetta fólk í þágu ástandsins af botnlausu, stundum
ómeðvituðu hatri til þeirra félaga sem eitthvað fengu af hæfileikum í
vöggugjöf. Og frá þeim og pólitíkusunum stafar allt heilagleikatalið um
296