Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.2014, Síða 56

Helgarblað 23.–26. maí 201448 Lífsstíll
Eyjafjallajökull á toppi vinsældalistans
E
yjafjallajökull er líklega fræg­
asta eldfjall Íslands á síðari
tímum. Hann skaust upp á
stjörnuhimin með hinu eftir­
minnilega gosi 2010 sem
stöðvaði flugferð um alla Evrópu og
fékk fréttaþuli heimsins til að remb­
ast við íslenskan framburð öllum til
skemmtunar.
Öskjubarmur Eyjafjallajökuls er í
1.580–1.660 metra hæð og á honum
eru nokkur kennileiti eða kollar. Þeir
heita Goðasteinn, Guðnasteinn og
Hámundur sem er hæstur. Nokkur
ágreiningur hefur lengi verið um það
hver tindanna beri hvaða nafn og
ekki óalgengt að sjá bæði nöfnin á
kortum. Almennt virðist því þó vera
trúað að vestasti kollurinn sé Goða­
steinn, þá komi nafnlaus kollur, þá
Guðnasteinn og svo sé Hámundur
fyrir austan hann.
Vinsælustu leiðirnar
Tvær leiðir á Eyjafjallajökul hafa
lengið notið vinsælda meðal göngu­
manna. Annars vegar er það leið sem
liggur frá bænum Seljavöllum undir
Eyjafjöllum, upp Lambafellsheiði og
stystu leið upp á öskjubarminn öðru
hvorum megin við kollinn sem al­
mennt er kallaður Guðnasteinn og er
þá stutt á Hámund.
Hins vegar er svokölluð Skerjaleið.
Þá hefst gangan við Þórsmerkurleið
rétt við Grýtutind og haldið upp Ak­
staðaheiði og Litluheiði meðfram
svokölluðum Skerjum sem eru röð
tinda og hryggja sem liggja upp í
jökulinn langleiðina upp. Þegar þessi
leið er farin er komið upp á brún öskj­
unnar við Goðastein. Þaðan blasir
askjan við sé bjart yfir. Þá sést vel að
hún er skeifulaga og snýr opið í norð­
ur og er varðað tveimur tindum eða
kollum sem heita Fremri­Skoltur
og Innri­Skoltur. Niður rásina milli
þeirra skríður Gígjökull sem oft var
í fréttum meðan gosið stóð yfir 2010
en þar kom hlaupvatn fram og breytti
mjög ásýnd jökulsins og umhverfi
hans. Skömmu austar skríður Steins­
holtsjökull fram og eru þeir mestir
skriðjökla úr Eyjafjallajökli.
Loks má nefna að af Hamragarða­
heiði í vestri er mjög greið leið á jökul­
inn þótt hún sé nokkuð lengri en þær
sem hafa verið nefndar. Þaðan fara
menn gjarnan akandi upp að Goða­
steini og stundum kjósa skíðamenn
að ganga þá leið þótt fjallaskíða­
garpar leiti á Eyjafjallajökul í vaxandi
mæli og virðast þá fara sömu leiðir og
göngumenn.
Tískubylgjur í fjallgöngum
Málum er þannig háttað í þeim
menningarafkima sem myndast hef­
ur í kringum fjallgöngur og útivist að
þar rísa tískubylgjur og hníga milli
ára. Þeir sem tileinkað hafa sér þenn­
an lífsstíl eiga sér alltaf eitthvert tak­
mark eða stuttan lista af takmörkum.
Á þeim lista eru fjöll sem enn er eftir
að ganga á, leiðir sem enn eru ófarnar
eða þarf að fara aftur og önnur óleyst
mál.
Leitin að nýjum tindum og nýjum
leiðum stendur alltaf yfir og undan­
farin ár hafa ýmsir tindar í Öræfasveit
sem áður voru frekar fáfarnir kom­
ist í tísku. Heitustu tindarnir þar um
þessar mundir eru líklega Sveinstind­
ur í Öræfajökli og Birnudalstindur
við Kálfafellsdal. Allir fjallgöngu­
menn og gönguhópar sem vilja láta
taka sig alvarlega sækjast eftir þess­
um áfangastöðum. Ekki er alltaf sjálf­
gefið að takist að leysa verkefnið því
það getur þurft að bíða af þolinmæði
eftir góðu veðri og hættulausum að­
stæðum og áður en maður veit af er
vorið liðið og best að bíða næsta árs.
Að þvera jökul er góð skemmtun
Fyrir fáum árum fór að fréttast af hóp­
um sem voru að fara þvert yfir jökul­
inn. Gengið var upp eftir Skerjaleið
að Goðasteini og síðan eftir barmi
öskjunnar og alla leið á Hámund sem
hæstur er á suðausturbarminum.
Þaðan var svo haldið niður að Selja­
völlum. Þetta er 19 kílómetra ganga
sem krefst nokkurrar aðgátar, sér­
staklega á ferðinni eftir öskjubarmin­
um þar sem stórar jaðarsprungur eru
nærri leið göngumanna. En þetta er
stórkostlega falleg leið og mikil upp­
lifun, því útsýni er einkar fjölbreytt og
stórbrotið til suðurs og norðurs.
Um síðustu helgi má segja að
þessi nýja leið hafi svo skotist á topp­
inn á vinsældalista fjallamanna þegar
óvenju margir voru á ferðinni. Þar
var stór hópur frá Ferðafélagi Íslands
undir stjórn Hjalta Björnssonar, þar
var vaskur hópur frá TKS (Trimm­
klúbbi Seltjarnarness) undir leiðsögn
Leifs Arnar Svavarssonar Everest­fara
og þar var svonefndur Everest­hópur
á vegum Útivistar. Samtals í þessum
þremur hópum voru nærri 60 manns
á ferð. Margir smærri hópar voru svo
á ferð á jöklinum ýmist á skíðum eða
gangandi. Það segir sína sögu að um
kvöldmatarleytið á sunnudag biðu
fjórar rútur eftir hópum á stæðinu við
Seljavelli.
Tveimur vikum fyrr fór vænn
hópur frá Fjallafélaginu undir stjórn
Haraldar Arnar Ólafssonar þessa leið
svo ljóst er að allir sem vettlingi geta
valdið eru að fara þessa skemmtilegu
leið á þessu vori og því óhætt að full­
yrða að Eyjafjallajökull sé á toppi vin­
sældalistans vorið 2014. n
Í tísku að
þvera jökulinn
Fagnað Kátir
göngugarpar á
Hámundi fagna
áfangasigri.
Stórfenglegt umhverfi
Hópur á leiðinni upp á Guðnastein
en í baksýn sést Hámundur, hæsti
tindur jökulsins, þéttskipaður
göngumönnum.
Fyrstur á
Eyjafjallajökul
Samkvæmt skráðum heimildum
var Sveinn Pálsson læknir fyrstur
til þess að ganga á Eyjafjallajökul
þann 16. ágúst árið 1793. Sveinn
dvaldi á Hlíðarenda í Fljótshlíð
og beið lengi eftir góðu veðri til
uppgöngunnar. Loksins þegar
veður virtist gott fór Sveinn ríð­
andi yfir Markarfljót og síðan
fótgangandi upp að þeim steini
sem blasir við úr Fljótshlíð og
kallaður er Goðasteinn.
Sveinn og fylgdarmaður hans
gengu upp í þoku en treystu
á að geta rakið för sín til baka
ef þyrfti. Þegar þeir komu upp
stóð efsti hluti jökulsins upp úr
þokunni og var heiðskírt efra en
þokan lá sem haf í öllum dölum
upp í miðjar hlíðar.
Sveinn segist í ferðabók sinni
hafa höggvið: P 1793 í steininn
vestast og má því ætla að þar
sé enn fangamark þessa mikla
frumkvöðuls og fjallagarps.
Hrútur drepur
þrælana
Rútur bjó á Hrútafelli undir
Eyjafjöllum. Við hann er kennd­
ur Rútshellir sem er mikill hellir
í drangi við bæinn en þar hafð­
ist Rútur oft við til öryggis en
hann átti í sífelldum ófriði við
héraðsbúa.
Þræla hafði hann og var
þeim illur húsbóndi svo þeir
bundust fastmælum um að
drepa hann og hugðust leggja
hann spjóti gegnum gat í hellin­
um inn í svefnklefann.
Rútur kom að þrælum
þar sem þeir hjuggu gatið og
reiddist mjög. Hann elti þá alla
uppi og drap og felldi Bjarna við
Bjarnastein, Högna við Högna­
klett, Sebba við Sebbastein,
Ingimund við Ingimund og
Guðna við Guðnastein.
Gengið á góða spá
Erfitt að skipuleggja með löngum fyrirvara
F
erðafélag Íslands fitjaði upp á
nýju verkefni um síðustu ára­
mót. Það nefnist: Gengið á góða
spá og er undir stjórn hjónanna
Páls Ásgeirs Ásgeirssonar og Rósu
Sigrúnar Jónsdóttur sem eru meðal
reynslumestu fararstjóra félagsins.
Eins og nafnið gefur til kynna er
ekki auðvelt að skipuleggja ferðir af
þessu tagi með löngum fyrirvara.
Þær eru ákveðnar 3–4 dögum áður
en haldið skal af stað og auglýstar á
heimasíðu Ferðafélags Íslands, fi.is.
Einnig eru þær kynntar á Facebook­
síðu Ferðafélagsins og hópum sem
þar hafa bækistöðvar.
Þeir sem eru á póstlista Ferðafé­
lagsins fá svo sendingu einu sinni í
viku þar sem sagt er frá því sem efst er
á baugi og þar á meðal gönguferðum.
Þegar þetta er ritað hafa verið
farnar fimm gönguferðir undir yfir­
skriftinni: Gengið á góða spá. Rósa
Sigrún Jónsdóttir, annar umsjónar­
manna verkefnisins, sagði að fjöldinn
í ferðunum hefði verið á bilinu frá
25–60 manns. Oftast hafa orðið fyrir
valinu léttar gönguleiðir við allra hæfi
og mikil áhersla lögð á rólega yfirferð,
fræðslu, sögustundir, ljóðalestur og
áhersluna á að njóta en ekki þjóta.
„Þetta sést ágætlega á því að þegar
ferðinni lýkur sýnir GPS­tækið oft­
ast að hópurinn hefur verið kyrr í jafn
langan tíma og hann var á hreyfingu,“
segir Rósa Sigrún. „Þá finnst okkur
vera gott jafnvægi í ferðalaginu.“
Rósa Sigrún sagði enn fremur að
þau hjón hygðust boða til ferða und­
ir þessum merkjum þar sem farið
væri í rútu að áhugaverðu fjalli í hæfi­
legri fjarlægð frá Reykjavík til þess að
ganga á fjallið. Þá gæfist tækifæri til
að endurvekja hinn gamla ferðafé­
lagsanda með rútubílasöng og sögu­
stundum.
Rósa Sigrún sagði í samtali við DV
að nú, þegar vor er í lofti,
hefðu þau áhuga á að
fjölga kvöldgöngum und­
ir merkjum góðrar veð­
urspár. Áhugasamir eru
hvattir til þess að fylgjast
með heimasíðu Ferðafé­
lags Íslands. n
Mikilfengleg náttúra
Gengið á góða spá við
Austur engjahver í Krýsuvík.
Glaðir þátttakendur
Stilla sér upp á Bæjarfjalli í
Krýsuvík.