Peningamál - 05.11.2014, Qupperneq 6

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
4
6
EFNAHAGSHORFUR OG HELSTU ÓVISSUÞÆTTIR
meira á undanförnum árum en áður var talið eða um 20% frá árinu
2006 í stað 17% í fyrri tölum (mynd I-2). Eins og spáð var í ágúst tóku
viðskiptakjör að batna á öðrum ársfjórðungi eftir samfellda rýrnun frá
ársbyrjun 2011. Talið er að þau batni um 1% í ár sem er meira en spáð
var í ágúst. Horfur fyrir næstu þrjú ár eru hins vegar heldur lakari en
þá var gert ráð fyrir.
Endurskoðun Hagstofunnar á tölum um útflutning á síðasta ári
hefur leitt í ljós töluvert meiri vöxt en samkvæmt fyrri áætlun. Hægari
vöxtur í ár endurspeglar því að einhverju leyti neikvæð grunnáhrif frá
fyrra ári. Í takt við lakari alþjóðlegar hagvaxtarhorfur er spáð heldur
hægari vexti útflutnings en í ágúst; gert er ráð fyrir að útflutningur
vaxi um tæplega 3% að meðaltali á ári sem er svipað vexti innflutn-
ings helstu viðskiptalanda (mynd I-3).
Afgangur af vöru- og þjónustuviðskiptum reyndist ríflega 8% af
landsframleiðslu í fyrra eða um 1 prósentu meiri en gert hafði verið
ráð fyrir í ágúst (mynd I-4). Talið er að afgangurinn minnki í um 3½%
af landsframleiðslu árið 2017. Afgangur á viðskiptajöfnuði reyndist
einnig töluvert meiri í fyrra en áður hafði verið talið og hafa horfur
fyrir næstu ár batnað töluvert. Nánar er fjallað um viðskiptakjör í kafla
II og útflutning og ytri jöfnuð í kafla IV.
Horfur á kröftugum vexti innlendrar eftirspurnar á næstu
misserum
Eftir hóflegan vöxt einkaneyslu á síðasta ári var vöxtur hennar á
fyrri hluta ársins kröftugur, studdur af hækkun raunlauna, bata
á vinnumarkaði og batnandi eiginfjárstöðu heimila. Mældist árs-
vöxtur einkaneyslu 4% á fyrri hluta ársins sem er í ágætu samræmi við
ágústspá Peningamála. Horfur eru á svipuðum vexti út árið og eins og
í ágúst er spáð yfir 4% vexti á þessu ári og því næsta. Á árinu 2016
hægir nokkuð á vexti einkaneyslu þegar dregur úr eftirspurnaráhrifum
skuldalækkunaraðgerða stjórnvalda.
Eftir því sem eftirspurn hefur tekið við sér og slakinn minnkað
hafa innlend fyrirtæki þurft að leggja út í aukin fjárfestingarútgjöld.
Vöxtur fjárfestingar reyndist þó minni á fyrri hluta ársins en spáð var
í ágúst og ný könnun Seðlabankans um áform innlendra fyrirtækja
bendir til þess að fjárfestingarumsvif verði heldur minni í ár en áður var
áætlað. Aðrar vísbendingar eins og innflutningur á fjárfestingarvöru
og væntingar stjórnenda um efnahagshorfur og eigin afkomu gætu
hins vegar bent til þess að fjárfesting sé vanmetin í sögulegum tölum
og mati á horfum fyrir næstu fjórðunga. Gert er ráð fyrir tæplega 18%
aukningu fjárfestingar í ár og svipuðum vexti á næstu tveimur árum.
Skýrist hann af þróttmiklum vexti almennrar atvinnuvegafjárfestingar
og töluverðum umsvifum í orkufrekum iðnaði, sérstaklega á næstu
tveimur árum. Einnig eru horfur á ágætum vexti íbúðafjárfestingar.
Gangi spáin eftir verður hlutfall fjárfestingar af landsframleiðslu í lok
spátímans nálægt sögulegu meðaltali.
Á heildina litið er talið að vöxtur þjóðarútgjalda á þessu og næstu
tveimur árum verði um og yfir 5% á ári (mynd I-5). Nokkuð hægir á
vextinum árið 2017 þegar gert er ráð fyrir að framkvæmdum við upp-
byggingu í orkufrekum iðnaði ljúki að miklu leyti. Nánari umfjöllun um
innlenda eftirspurn einkageirans og hins opinbera er að finna í kafla IV.
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017. Brotalínur sýna spá frá PM 2014/3.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-3
Útflutningur vöru og þjónustu 2008-20171
Breyting frá fyrra ári (%)
Útflutningur vöru og þjónustu PM 2014/4
Innflutningur helstu viðskiptalanda Íslands PM 2014/4
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017. Brotalínur sýna spá frá PM 2014/3.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-4
Viðskiptajöfnuður 2008-20171
% af VLF
Jöfnuður á vöru- og þjónustuviðskiptum PM 2014/4
Undirliggjandi viðskiptajöfnuður PM 2014/4
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-5
Þjóðarútgjöld 2008-20171
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2014/4
PM 2014/3
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
‘17‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08