Vísir - 21.12.1957, Page 21

21'
JÓLABLAÐ VÍS.I.S
P
r
Skúlagötu 51, Reykjavík. — Símar 14085 & 12063.
Framlelðls* líeðesiialfissi varnlfsg:
Sjókíæði úr gúmmí og plastefisöm (,,Galoneínum“)
Síðsíakkar, sjóhattar, treyjur, buxur, pils, svuntur, síðar og
hálfsíðar kápur með hettu, barna- eg unglingakápur og fleira.
•
Vismuvetílinga, einfalcla og tvöíalda
©
Þrjár stærðir úr sterkum, gulum og hvítum ioðstriga.
Einnig brúna vettlinga úr prjónavoð.
e
USIarbuxur sjómanna (,,Trav/íbuxur“)
og ýmsan kápuvarning fyrir konur cg karla úr
Cottongaberdine, poplin og rayonefnum.
9
9
ATH.: Sjóklæðin úr sænsku ,,galonefnunum“ haldast mjúk í
allt að 40° frosti og þola 100° þurran hita.
e
e
Þau eru landsþekkt fynr gæði og aðems framleidd hjá
sem traustastir myndu reynast
til að reisa á heilbrigt þjóðfé-
lag. Bjarni vann flestum þing-
mönnum betur að framgangi
háskólamálsins og studdi síð-
an að eílingú þeirrar stofnun-
ar í öllum greinum. Þá barðist
hann ötullega fyrir þeirri hug-
mynd sinni, að koma upp þéttu
kerfi unglingaskóla um land
allt, bæði í kaupstöðum og
sveitum. Þar varð honum að
vísu lítið ágengt, enda báru
lrugmyndir hans vott um meiri
stórhug en flestum þingmönn-
um var tamur.
Einn meginþáttur sóknar
þeirrar, er Bjarni hóf í menn-
ingarmálum, var viðleitni hans
til að styðja og efla vísindi og
listir. Bjarni fékkst nokkuð við
skáldskap sjálfur, og þótt hann
væri ekki í hópi stærri spá-
mannanna, hafði hann gott vit
á þeirn efnum. Og hvað sem
líður beinum árangri af baráttu
Bjarna fyrir opinberum stuðn-
ingi við listamenn, var hitt ef-
laust mikils virði, að listræn
starfsemi hafði með honum
eignazt ótrauðan og vopnfiman
forvígismann á þingi, sem
hvergi lét undan síga fyrir
þröngs;/ni og' kotungshætti.
„Kjördœmið, sem
ég hefi kosið”.
Þegar er tekið var að ræoa
fjárlagafrumvarpið á þinginu
1909, kom í Ijós hvar Bjarni frá
Vogi skipaði sér í fylkingu, þeg-
ar skáldskapur og aðrar listxr
áttu í hlut. í ræðu hóf hann
máls á því, að rekja efni tveggja
tillagna er hann flutti um
framkvæmdir í Dalasýslu. Er
hann hafði gert stutta gi'ein
fyrír þeim, komst hann svo að
orði:
„Hefi eg nú lokið máli mínu
um það kjördæmið, sem mig
hefir kosið, en hvei'f þá að því
kjördæminu, sem ég hefi kosið.
En það eru listir og vísindi.
Mér fellur illá niargt það, sem
sagt hefir verið hér á þingir.u
viðvíkjandi styrk til lista-
mahna og vísinda. Það er engu
líkai'a en verið væri að ræða
um stórfé til hengibrúa eða
annara stórfyrirtækja, en það
eru þá aðeins 16 þúsund, sem
ætlazt er til að verði veittar
úr landssjcði í þessu skyni.“
Þegar á þessu þingi kvað
Bjarni upp úr með þá skoðun
sína, að ,'íiinum nieiri hátfar
skáldum æíti að launa af cpin-
beru fé, eigi síður né minna en
embættismönnum, svo að þau
gætu helgað sig list sinni. Taidi
hann það ólíkt sæmilegra þjóð-
inni, en að veita „sultarstyrki,
sem hvorki er unnt að liía né
deyja fyrir sómasamlega“.
Kvað Bjarni höfðingjum, slík-
um sem biskupum og dómurum,
eigi þykja 2000 kr nein sældar-
laun. Það væri því nánasarhátt-
og þjóufélagsleg heimska að
telja eftir slíkar upphæðir og
aðrar þaðan af minni, sem
rynnu til fremstu skáldanna,
mestu böfðingja þessa lands.
Ekki stóð á því að þessum
skoðunum Bjarna væri gnd-
mælt kröftuglega. Mörgum
þingmönnum hraus hugur við
þeirri tilhugsun, að skáld ættuj
að njóta launa í líkingu við em- |
bættismenn. Bjarna var borin á
brýn eyðslusemi og óráðsía.
Kvað einn þingmaður það furðu
gegna, að þingmaður sveita-
kjördæmis skyldi vera svo
bruðlunarsamur með landsfé og
útausandi „til bitlingalýðs
kaupstaðanna“.
Aíkösi cg gœci.
Borin var fram á þessu þingi
tillaga um viðrkenningu til Jó-
hanns Sigurjónssonar, en þá
hafði nýlega komið út á íslenzku
leikrit hans „Bóndinn á
Hrauni“. Framsögumaður fjár-
laganefndar, séra Sigurður
Stefánsson í Vigur, snerist
öndverður gcgn tiliögunr.i cg
kvað „ekki þörf á því fyrir okk-
ur að ssilast tíl annara landa
rae' skáldstyrki“. Annar þing-
maður, sem einnig beitti sér
ákaft gegn styrkveitingu til
Jóhanns, kvað hann mjög af-
kastalítinn rithöfund, sem að-
eins heíði samið tvær smáai
bækur. Þessi ummæli komu
Ber.edikt Syeirissyni, þm.
Norðúr-Þingeyinga til að raeða
Jóhann Sigurjónsson.
um afköst rithöfunda og af-
skipti alþingis af vinnubrögð-
um þeirra. Fórust honurn orð
á þassa leið:
Eg tel .... gersamlega rangt,
að meta menn eftir því hvað
miklu þeir afkasta, heldur er
á það að líta, hvernig bækurn-
ar eru. Eg heyri reyndar ýmsa
háttvirta þingmenn telja sum-
um þeim skáldum, er alþingi
hefir styrkt að undanförnu,
einna mest til gildist, hvað þau
afkasta miklu, nýjum bókum
rignir frá þeim eins og skæða-
drífu yfir landið, en ég tel það
einmitt mjög skaðlegt, að þing-
ið sé að hotta á höfundana, að
rubba sem mestu á pappírinn
og kaila til þeirra: Skrifaðu
skáld! Skrifaðu skáld! Mér
þætti miklu fremur ástæða til
að óska þess, að það sem skáíd-
in semjaý sé stutt og gott. Rit-
dómararnir benda einmitt á,
að.sUm skáld fjárlaganna skrifi
of hxikið — afkasti of miklu til
þess að fá fé, cg þar af leiðanai
sé mai'gt af því mjög gallað,
málið á mörgurn bókunum ó-
vandað, kjarnlaust og lang-
dregið, einmitt af því, að höf-
jndarnir hafa engan tima til
þess að vanda verk sín, enda
sjá, að það er bezt launað, að
rubba sem mestu af. — Hjá
þessum annmörkum hefir Jó-
hann Sigurjónsson sneitt og
skarar mjög fram úr öðrum að
því að rita mergjað og vel
hugsað mál. Slíkt er einnkenni
betzu rita vorra, og ætti þingið
að meta þá kosti.“
Ekki kunni þingið betur en
svo að rneta kosti Jóhanns Sig-
ui’jónssonar, að styrkveitingin
til hans var felld.
Deilur um
Eincr Jónsson.
Á þeseu þingi voru háðar
hinar hörðustu deilur um Eiix-
ar Jónsson myndhöggvara:
Áttust þar einkurn við Jón
skáld Olafsson og Bjarni frá
Vogi.
Svo var mál með vexti, að
Einar Jónsson hafði boðið land-
inu öll listavei'k sín að gjöf með
Jón Ólafsson.
því skilyrði, að þau væru varð-.
veitt á góðum stað, þar sem
þeim yrði forðað frá skemmd-
um. Hraus ýmsum þingmönn-
um hugur við þeim kostnaði,
er það hefði í för með sér, a'q
reisa hús yfir listaverkin..
Bjarni frá Vogi var eindregn-
astur stuðningsmaður þess, að
gjöfin yrði þegin. Vildi hanrx
jafnframt láta samþykkjá
myndarlegan styi'k til Einars,
í viðui'kenningarskyni fyrir
gjöfina. Jón Ólafsson beitti séc