Forvitin rauð - 01.06.1981, Blaðsíða 16

Forvitin rauð - 01.06.1981, Blaðsíða 16
16 Ef kona er lesbisk er lík- legt aó hún hafi oft velt þvi fyrir sér hvernig hún varó þaö. Þær san eru "réttkynja" velta kynhneigó sinni ekk- ert sérstaklega fyrir sér. Þótt þaar hafi áhyggjur af kynlífi sínu og vandamálum sen þvi fylgja, pæla þær varla i því, hversvegna þær eru eirmitt heteroseksual. Cg liklega eru þær aldrei krafðar skýringa á þvi. Við göngum út frá þvi hér aö vió erun öóruvisi og svörin eru i samræni við það. "Réttkynja" gætu not- að allar þær spurningar san varpaö er fram i þessari grein, til skilnings á eig- in kynhneigó (en gera þaö likleaa ekki). Sem lesbiskar þurfum viö ekki bara aö sanna gildi okkar. Við þurfum lika að skilja stöóu okkar i um- hverfi sem þegir okkur i hel cg lætur sen við séum ekki til. Þess vegna er spurningin ekki bara: "Hversvegna er ég svona?" , heldur einnig: "Er ég yfir- leitt til?". Þegar vió höfum slegið þvi föstu að við erum lifandi, að okkur líóur vel og að vió erum lesbiskar, veröur sú spurning áleitin, hvern- ig okkur tókst þetta - þrátt fyrir þá andstöðu og æpandi þögn sem rikir um málió. Hér á eftir fer hluti af þeim umræóum sen við höfum átt okkar á milli og við vini okkar un það hvemig við urðun lesbiskar. Við höfum kynnt okkur þær kenningar san algengastar eru. 1 nokkrum þeirra leynist sannleikskom, en engin er fullnægjandi. Þaó er skiljanlegt, þvi þær eru sprottnar upp úr samfélagi son álitur okkur óeölilegar og óheilhrigóar. Meðfætt? Margar konur, bæói lesbisk- ar og aðrar, muna eftir mót— þróa sínum gegn tilraunum umhverfisins til að þvinga þær inn í stelpuhlutverkió. Og margar hafa verið gná- skotnar i stelpum eóa konum- Einstaka lesbiur segja að þær hafi, svo langt sen þær muni, fundió sterkt fyrir aðdráttarafli kvenna. En munurinn á lesbium og öórum konum er sá, að þær fyrrnefndu leggja meiri áherslu á tilfinningalegt gildi þessara minninga en þær síðarnefndu. Viö "ux- um" ekki frá þessum tilfinn' ingum, læróum ekki aö yfir- færa þær á stráka. Öt frá þessu staóhæfa margar lesb- iur aó þær séu "fæddar" lesbiskar. Rithöfundurinn Radclyffe Hall sagði, að hcmóseksualir, "san frá fæðingu stjórnast af ósýni- legum náttúrulöcpiálum, þurfi á allri þeirri hjálp að halda san samfélagið getur veitt þeim." Þetta er skýringin san "kynvillt- ir" nota þegar þeir höfða til hins "réttkynja" meiri- hluta. Hugmyndin um aó kynvilla sé arfgergt sérkenni - orsakaó af stökkbreytingu eða vansköpuðum litnirgum - hefur tvenna kosti. Hún fullvissar óstyrka "rétt- kynja" um aó þeir geti ekki anitast - erfðaeiginleikar smitast ekki. Og jafnframt getum vió leyft okkur að afsaka okkur i skjóli þess- arar kenningar, með því að þetta sé ekki okkar eigin sök - ekki er hægt aö refsa manni fyrir að vera vanskapaður. En það eru alvarlegir ókostir vió kenninguna. Hún getur auóveldlega, og hefur, nýst þeim sen vilja útrýma okk- ur. Hitler lét slátra "kynvilltum" i þúsundatali ásamt gyóingum og öðrum . hópum fólks sem í hans augum voru ekki manneskjur. En það er raunar ekkert skrítiö að margar okkar san ekki erum trúaðar á aó vió séum fæddar lesbisk- ar, kiknum undan farginu og jánkum öllu til að þagga nióur i fólki. "Æ", segjum vió, "látiö okkur í friði, vió getum hvort sem er ekki hreytt okkur bara til að geðjast ykkur." En við san erum bæði faninistar og lesbíur, vantreystum öllum erfðafræðikenningum, vit- andi hvernig þær hafa ver- ið nýttar til aó sýna fram á aó konur vaaru eftirbátar karla, svartir eftirbátar hvítra, o.s.frv. í okkar augum er neikvæðasta hlið- iinum su, að ekki er gert ráð fyrir að fólk geti breytt kynhneigó sinni eða skoöunum sínum á henni. Og jafnframt sleppur "rétt- kynja" fólk algjörlega við að útskýra sina kynhneigð. Skuggaleg fortíð og sálarkreppa Kenningar sálfræðinnar um uppruna "kynvillu" eru jafnvel enn vinsælli í dag en þær líffræðilegu. Á vissan hátt er það fram- för. Sálfræöirannsóknir hafa þó leitt í ljós-að kynhneigð þarf ekki aó vera "eðlileg" og af guói gerð, heldur hafi þjóðfél- agsástæður og fortió ein- staklingsins mikil áhrif þar á. Margar konur hafa kanist aö því hversu mikill léttir það er, að grafast fyrir urr 'fortíðina, hafa endaskipti á áður dulinni óttakennd og losa sig við sektar'- kenndina illrændu, í krafti aukinnar sjálfsvitundar eða/og feminisma. Það hef- . ur líka aukið skilning okk- ar á eigin fortið og lífs- reynslu að uppgötva hversu margt við eigum sameigin- legt með öórum konum. Þaó hefur gefió konum mikiö aó kanna ^lífsferij sinn á þennan hátt. En í þessum heimi skynsanisdýrkunar- innar er lesbianisminn enn talinn vera undantekningin frá reglunni, þvert ofan i kenningar faninista. En þó sálfræðingar segi ekki beint út að lesbíur séu siðferðileg úrhrök, eru skýringar þeirra samt nei- kvæðar - viö erum "van- þroskaðar" af því að vió höfum ekki reynst færar um að veita feðrum okkar hlut- deild í þeirri ást san við berum til mæðra okkar, vió getum ekki losað um böndin við mæður okkar, san er afleiðing upplausn- ar á heimili eða ástleysis í æsku. Sálfræóin heldur því aó vísu fram aó hún dæmi ekki. En samt er lesbíaniani í bennar augum vardamál san þarfnast meó- ferðar. Þeir fáu sálfræð- ingar san ekki álíta lesb- íu "hinsegin" og skritnar frá fæóingu, halda því þó fram að þrýstingur frá samfélaginu geri þær skrít- nar að lokum. Sálfræðikenningar sanþeita- allra skýringa í upp- vextinum, valda lesbíum oft miklum sálarkvölum þegar upplýsa þarf fjöl- skylduna um "ástandió". En þaó eru ekki bara lesb- íur sem lifa sinu eigin lífi burtséð frá því ivað fjölskyldunni finnst. Flestir þeir sem aðhyllast róttak viðhorf eða nýja lífshætti neyöast til að gera upp vió foreldravald- ió cg stóran hluta fortíó- arinnar. Sálarfræóin er líka ótæn- andi vopnabúr fjölmiðlum þegar útskýra þarf lesbí- aniana og önnur kvenleg "frávik". Hermdarverka- konum er lýst sem ofdekr- uóum uppreisnarseggjum úr millistétt, san vilja í raun hefna sin á feörum sínum. Ofbeldi meðal unglingsstúlkna er ávöxtur þess að hlutverk kynjanna hafa breyst, sem auðvitað er kvennahreyfingunni að kenna. Fjöldi fólks lifir i þeirri trú aó lesbiur snúi sér hver aó annarri af þvi að þær séu of ljót- ar til að næla sér í karl- mann, eða aó þær hafi slæna reynslu af körlum. Þaó er að visu satt aó margar okkar eru hasttar aó leita að "hinum eina rétta". Er þaó veikleiki? Hvers vegna ættum við að eyða ævinni í að leita uppikarlmann sem ekki kúgar okkur? Sálfræðing- ar hafa álitió okkur ör- kumla fórnarlamb barátt- unnar, san ekki standast samkeppnina i harkinu um karlinn. 1 staóinn fyrir að lita á okkur san raun- sæjarj viljasterkar mann- eskjur san elska konur. Lesbiur veróa að sýna ótrúlegan styrk til að hafna kröfunni um að leita uppi "hinn eina rétta". Með það i huga er i rauninni furóulegt að enn skuli vera litió á okkur san "öryrkja". örvar Amors "Ég held að ég sé lesbisk af þvi ég varð ástfangin af konu. Liklega hefði ég alveg eins getaó orðið ástfangin af karli og oró- ið "réttkynja". Ég veit það ekki þvi ég hef aldrei verið i sterku tilfinninga- sanbandi við karlmann. En mér fannst ég ekki vera lesbisk fyrr en vinkona min kallaði mig "helvitis lesbu". Hugmyndir minar um lesbiur voru tengdar pipum og jakkafötum og ég var að minnsta kosti ekki svoleiðis." Það er rétt og satt aó flestar konur verða lesb- iur vegna sterkra tilfinn- inga til annarra kvenna. Og þær tilfinningar (þið vitið, stjörnur i augunum, elding sem slær niður, o. s. frv.) viróast oft kcma utan frá og velta okkur um koll. En það er ólik- legt aó við verðum ást- fangnar af einskærri til- viljun. Við búum til og höldum fast við rónantisk- ar tilfinningar, meðv itað og cmeóvitað, aó hluta til þ«ss aó gefa sjálfum okk- ur mcguleika á tilfinning- alegum hlióarsporum, og til þess að gera áhrifa- miklar breýtingar i lifi okkar auðveldari - eins og t. d. þrcunina frá að vera hetero til að vera hano. Lesbiur san einskoróa sig vió rómantiskar útskýring- ar á kynferðislegum áhuga á konum, eiga þaö til að einangra sig frá öðrum lesbium meó þvi að segja: "Það getur vel verió að ég sé lesbisk núna, en hver veit - kannski verður þaö karlmaóur næst." Enginn hefur áhuga á að vera settur i spiennitreyju, Stundum kvörtum við allar yfir að vera settar á bás og þar með haldið i hópi Sue Cartledge og Susan Hemmings: Hvemlg urðum við svona? in á liffræóilegu röksand-

x

Forvitin rauð

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Forvitin rauð
https://timarit.is/publication/56

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.