Forvitin rauð - 01.06.1981, Blaðsíða 16

16
Ef kona er lesbisk er lík-
legt aó hún hafi oft velt
þvi fyrir sér hvernig hún
varó þaö.
Þær san eru "réttkynja"
velta kynhneigó sinni ekk-
ert sérstaklega fyrir sér.
Þótt þaar hafi áhyggjur af
kynlífi sínu og vandamálum
sen þvi fylgja, pæla þær
varla i því, hversvegna þær
eru eirmitt heteroseksual.
Cg liklega eru þær aldrei
krafðar skýringa á þvi.
Við göngum út frá þvi hér
aö vió erun öóruvisi og
svörin eru i samræni við
það. "Réttkynja" gætu not-
að allar þær spurningar san
varpaö er fram i þessari
grein, til skilnings á eig-
in kynhneigó (en gera þaö
likleaa ekki).
Sem lesbiskar þurfum viö
ekki bara aö sanna gildi
okkar. Við þurfum lika að
skilja stöóu okkar i um-
hverfi sem þegir okkur i
hel cg lætur sen við séum
ekki til. Þess vegna er
spurningin ekki bara:
"Hversvegna er ég svona?" ,
heldur einnig: "Er ég yfir-
leitt til?".
Þegar vió höfum slegið þvi
föstu að við erum lifandi,
að okkur líóur vel og að
vió erum lesbiskar, veröur
sú spurning áleitin, hvern-
ig okkur tókst þetta -
þrátt fyrir þá andstöðu og
æpandi þögn sem rikir um
málió.
Hér á eftir fer hluti af
þeim umræóum sen við höfum
átt okkar á milli og við
vini okkar un það hvemig
við urðun lesbiskar.
Við höfum kynnt okkur þær
kenningar san algengastar
eru. 1 nokkrum þeirra
leynist sannleikskom, en
engin er fullnægjandi. Þaó
er skiljanlegt, þvi þær eru
sprottnar upp úr samfélagi
son álitur okkur óeölilegar
og óheilhrigóar.
Meðfætt?
Margar konur, bæói lesbisk-
ar og aðrar, muna eftir mót—
þróa sínum gegn tilraunum
umhverfisins til að þvinga
þær inn í stelpuhlutverkió.
Og margar hafa verið gná-
skotnar i stelpum eóa konum-
Einstaka lesbiur segja að
þær hafi, svo langt sen þær
muni, fundió sterkt fyrir
aðdráttarafli kvenna.
En munurinn á lesbium og
öórum konum er sá, að þær
fyrrnefndu leggja meiri
áherslu á tilfinningalegt
gildi þessara minninga en
þær síðarnefndu. Viö "ux-
um" ekki frá þessum tilfinn'
ingum, læróum ekki aö yfir-
færa þær á stráka. Öt frá
þessu staóhæfa margar lesb-
iur aó þær séu "fæddar"
lesbiskar. Rithöfundurinn
Radclyffe Hall sagði, að
hcmóseksualir, "san frá
fæðingu stjórnast af ósýni-
legum náttúrulöcpiálum,
þurfi á allri þeirri hjálp
að halda san samfélagið
getur veitt þeim." Þetta
er skýringin san "kynvillt-
ir" nota þegar þeir höfða
til hins "réttkynja" meiri-
hluta.
Hugmyndin um aó kynvilla
sé arfgergt sérkenni -
orsakaó af stökkbreytingu
eða vansköpuðum litnirgum -
hefur tvenna kosti. Hún
fullvissar óstyrka "rétt-
kynja" um aó þeir geti ekki
anitast - erfðaeiginleikar
smitast ekki. Og jafnframt
getum vió leyft okkur að
afsaka okkur i skjóli þess-
arar kenningar, með því að
þetta sé ekki okkar eigin
sök - ekki er hægt aö
refsa manni fyrir að vera
vanskapaður. En það eru
alvarlegir ókostir vió
kenninguna. Hún getur
auóveldlega, og hefur, nýst
þeim sen vilja útrýma okk-
ur. Hitler lét slátra
"kynvilltum" i þúsundatali
ásamt gyóingum og öðrum .
hópum fólks sem í hans
augum voru ekki manneskjur.
En það er raunar ekkert
skrítiö að margar okkar
san ekki erum trúaðar á
aó vió séum fæddar lesbisk-
ar, kiknum undan farginu og
jánkum öllu til að þagga
nióur i fólki. "Æ", segjum
vió, "látiö okkur í friði,
vió getum hvort sem er ekki
hreytt okkur bara til að
geðjast ykkur." En við
san erum bæði faninistar og
lesbíur, vantreystum öllum
erfðafræðikenningum, vit-
andi hvernig þær hafa ver-
ið nýttar til aó sýna fram
á aó konur vaaru eftirbátar
karla, svartir eftirbátar
hvítra, o.s.frv. í okkar
augum er neikvæðasta hlið-
iinum su, að ekki er gert
ráð fyrir að fólk geti
breytt kynhneigó sinni eða
skoöunum sínum á henni.
Og jafnframt sleppur "rétt-
kynja" fólk algjörlega við
að útskýra sina kynhneigð.
Skuggaleg fortíð og sálarkreppa
Kenningar sálfræðinnar um
uppruna "kynvillu" eru
jafnvel enn vinsælli í
dag en þær líffræðilegu.
Á vissan hátt er það fram-
för. Sálfræöirannsóknir
hafa þó leitt í ljós-að
kynhneigð þarf ekki aó
vera "eðlileg" og af guói
gerð, heldur hafi þjóðfél-
agsástæður og fortió ein-
staklingsins mikil áhrif
þar á.
Margar konur hafa kanist
aö því hversu mikill léttir
það er, að grafast fyrir urr
'fortíðina, hafa endaskipti
á áður dulinni óttakennd
og losa sig við sektar'-
kenndina illrændu, í krafti
aukinnar sjálfsvitundar
eða/og feminisma. Það hef- .
ur líka aukið skilning okk-
ar á eigin fortið og lífs-
reynslu að uppgötva hversu
margt við eigum sameigin-
legt með öórum konum. Þaó
hefur gefió konum mikiö
aó kanna ^lífsferij sinn á
þennan hátt. En í þessum
heimi skynsanisdýrkunar-
innar er lesbianisminn enn
talinn vera undantekningin
frá reglunni, þvert ofan i
kenningar faninista. En
þó sálfræðingar segi ekki
beint út að lesbíur séu
siðferðileg úrhrök, eru
skýringar þeirra samt nei-
kvæðar - viö erum "van-
þroskaðar" af því að vió
höfum ekki reynst færar um
að veita feðrum okkar hlut-
deild í þeirri ást san við
berum til mæðra okkar,
vió getum ekki losað um
böndin við mæður okkar,
san er afleiðing upplausn-
ar á heimili eða ástleysis
í æsku. Sálfræóin heldur
því aó vísu fram aó hún
dæmi ekki. En samt er
lesbíaniani í bennar augum
vardamál san þarfnast meó-
ferðar. Þeir fáu sálfræð-
ingar san ekki álíta lesb-
íu "hinsegin" og skritnar
frá fæóingu, halda því þó
fram að þrýstingur frá
samfélaginu geri þær skrít-
nar að lokum.
Sálfræðikenningar sanþeita-
allra skýringa í upp-
vextinum, valda lesbíum
oft miklum sálarkvölum
þegar upplýsa þarf fjöl-
skylduna um "ástandió".
En þaó eru ekki bara lesb-
íur sem lifa sinu eigin
lífi burtséð frá því ivað
fjölskyldunni finnst.
Flestir þeir sem aðhyllast
róttak viðhorf eða nýja
lífshætti neyöast til að
gera upp vió foreldravald-
ió cg stóran hluta fortíó-
arinnar.
Sálarfræóin er líka ótæn-
andi vopnabúr fjölmiðlum
þegar útskýra þarf lesbí-
aniana og önnur kvenleg
"frávik". Hermdarverka-
konum er lýst sem ofdekr-
uóum uppreisnarseggjum úr
millistétt, san vilja í
raun hefna sin á feörum
sínum. Ofbeldi meðal
unglingsstúlkna er ávöxtur
þess að hlutverk kynjanna
hafa breyst, sem auðvitað
er kvennahreyfingunni að
kenna.
Fjöldi fólks lifir i
þeirri trú aó lesbiur
snúi sér hver aó annarri
af þvi að þær séu of ljót-
ar til að næla sér í karl-
mann, eða aó þær hafi
slæna reynslu af körlum.
Þaó er að visu satt aó
margar okkar eru hasttar
aó leita að "hinum eina
rétta". Er þaó veikleiki?
Hvers vegna ættum við að
eyða ævinni í að leita
uppikarlmann sem ekki
kúgar okkur? Sálfræðing-
ar hafa álitió okkur ör-
kumla fórnarlamb barátt-
unnar, san ekki standast
samkeppnina i harkinu um
karlinn. 1 staóinn fyrir
að lita á okkur san raun-
sæjarj viljasterkar mann-
eskjur san elska konur.
Lesbiur veróa að sýna
ótrúlegan styrk til að
hafna kröfunni um að
leita uppi "hinn eina
rétta". Með það i huga
er i rauninni furóulegt
að enn skuli vera litió á
okkur san "öryrkja".
örvar Amors
"Ég held að ég sé lesbisk
af þvi ég varð ástfangin
af konu. Liklega hefði
ég alveg eins getaó orðið
ástfangin af karli og oró-
ið "réttkynja". Ég veit
það ekki þvi ég hef aldrei
verið i sterku tilfinninga-
sanbandi við karlmann. En
mér fannst ég ekki vera
lesbisk fyrr en vinkona
min kallaði mig "helvitis
lesbu". Hugmyndir minar
um lesbiur voru tengdar
pipum og jakkafötum og ég
var að minnsta kosti ekki
svoleiðis."
Það er rétt og satt aó
flestar konur verða lesb-
iur vegna sterkra tilfinn-
inga til annarra kvenna.
Og þær tilfinningar (þið
vitið, stjörnur i augunum,
elding sem slær niður, o.
s. frv.) viróast oft kcma
utan frá og velta okkur
um koll. En það er ólik-
legt aó við verðum ást-
fangnar af einskærri til-
viljun. Við búum til og
höldum fast við rónantisk-
ar tilfinningar, meðv itað
og cmeóvitað, aó hluta til
þ«ss aó gefa sjálfum okk-
ur mcguleika á tilfinning-
alegum hlióarsporum, og
til þess að gera áhrifa-
miklar breýtingar i lifi
okkar auðveldari - eins og
t. d. þrcunina frá að vera
hetero til að vera hano.
Lesbiur san einskoróa sig
vió rómantiskar útskýring-
ar á kynferðislegum áhuga
á konum, eiga þaö til að
einangra sig frá öðrum
lesbium meó þvi að segja:
"Það getur vel verió að
ég sé lesbisk núna, en
hver veit - kannski verður
þaö karlmaóur næst."
Enginn hefur áhuga á að
vera settur i spiennitreyju,
Stundum kvörtum við allar
yfir að vera settar á bás
og þar með haldið i hópi
Sue Cartledge og Susan Hemmings:
Hvemlg urðum við svona?
in á liffræóilegu röksand-