Morgunblaðið - 14.06.1956, Síða 6

e
MÖRCUNBLAÐ1Ð
Flmmtudagur 14. júní 1956
Vormenn íslnnds hnic gerbreytt sveit sinni
Kór sveitarinnar syngur „Vor-
menn íslands.“ Veizlug-estir rísa
úr sætum og taka undir sönginn.
Vormenn íslands yðar btða
eyðiflákar, heiðaiönd.
Komið grænum skógi að s-krýða
skriður berar, senda strönd.
Huidar landsins verndarvættir
vonarglaðar stíga dans,
eins og mjúkir hrynji haettir
heilsa bömum vorhugans.
Þetta fagra Ijóð hins rangæska
skálds Guðmundar Guðmunds-
sonar var sungið hátt og hveilt
í hinu nýja og glæsilega félags-
heimili Austur-Landeyinga, er
það var vígt s.l. laugardag. Sn
fréttamaður frá Mbl. skrapp aust-
ur þangað snögga ferð til að
vera viðstaddur þá hátíðlegu at-
höfn. En félagsheimilið hefur
hlotið nafnið Gunnarshólmi.
ALLIít AUSTUR-LANDEVING-
AR SAMAN KOMNIR.
Áður stóð gamalt samkomuhús
Austur-Landeyinga að Krossi, en
nýja félagsheimilið var fært
nokkuð ofar í sveitina, í landar-
eign Stóru Hildiseyjar, sem er
meira miðsvæðis. Þar var nú hinn
íslenzki fáni dreginn að hún og
Landeyingar fjölmenntu að hin-
um nýja samkomustað. Af flest-
um bæjum sótti allt heimilisfólk
til samkomunnar enda munu yf-
ir 200 manns hafa verið við-
staddir vígsluna.
Hið nýja félagsheimili er mjög
vönduð bygging og í hvívetna
tákn um myndarskap þessarar
sveitar. S.l. vetur var vígt félags-
heimili í Vestur-Landeyjum og
nú höfðu Landeyingar austan Af-
falls einnig eignazt sitt félags-
hús.
GRETTISTÖKUM LYFT.
Hér höfðu sannarlega verið að
verki vinnfúsar hendur vormanna
íslands, því að baki þessarar
byggingar liggur óhemju mikið
og fórnfúst sarf. En Austur-Land-
eyingar hafa lyft öðrum Grettis-
tökum á undanförnum árum, eins
og kom greinilega fram í smekk-
legri ræðu er Ingólfur Jónsson
alþingismaður flutti á þessum
góðra vina fundi.
— Það eru ekki nema um
20 ár síðan ég kom í fyrsta
skipti í Austoir-Landeyjár,
sagði Ingólfur. Ég minnist þess
þá sérstaklega, hve samgöng-
urnar voru slæmar. Hér voru
helzt allar ferðir og flutning-
ar með liestum. Hér voru mýr-
ar og fen á allar hliðar. Húsa-
kynni voru mjög léleg, gömul
torfhús með þröngum baðstof-
um. Og fjárhúsin voru torf-
kofar með svo lágum dyrum,
að erfitt var að bera heyið
inn á jöturnar.
En Austur-Landey ingar hafa
lyft Grettistaki. Þeir hafa ger-
breytt sveit sinni í það sem
hún er nú. Nú er orðið bílíært
heim að hverjum bæ, búið að
þurrka upp megnið af mýr-
unum og búið að endurbyggja
húsin, ekki aðeins íbúðarhús-
in, heldur einnig peningshúsin.
Ef hægt er að tala um hylt-
ingu, sagði Ingólfur, þá hefur
hún orðið hér í sveit. Og ég
læt mig dreyma um það, hélt
hann áfram, þegar ræktun hef-
ur verið aukin húsakynni bætt
og lífsþægindi í sveitunum
aukast, þá verði unga íólkið
kyrrt í sveitunum eins og lífs-
möguleikamir bjóðast.
FORUSTUMAÐUR í
I5YGGINGARMÁLUM.
Fréttamaður Mbl. átti stutt
samtal við Guðmund Jónsson,
sem var formaður bygginga-
nefndar og hefir starfað allra
manna mest við að koma bygg-
ingunni upp, verið vakinn og
Gunnarshólmi nefnist hið nýja félagsheimili Austur-Landeyinga. (Ljósm.: Þorsteinn O. Thorarensen)
sofinn í að koma þessu verki
áfram.
— Það eru nú rúm þrjú ár
síðan fyrsta skóflan var stungin,
sagði Guðmundur. Var það Ung-
mennafélagið Dagsbrún, sem
hafði frumkvæðið að þessu verki.
Var fundur um málið haldinn í
félaginu 30. október 1952, og hef-
ur fundur þar aldrei verið jafn
fjölsóttur. Þar var stjórn þess
falið að leita fyrir sér um sam-
stöðu við hreppsfélagið og kven-
félagið að koma upp nýju félags-
heimili. Báðir þessir aðiljar tóku
málinu vel og var síðan haldinn
sameiginlegur fundur fulltrúa
frá hreppsnefnd, ungmennafélagi
og kvenfélagi, þar sem teknar
voru ákvarðnir um fyrirkomulag
byggingarinnar og framkvæmdir.
HÖFÐINGLEGT FRAMLAG
— 6 HEKTARAR.
— Var þá ákveðið að staðsetja
félagsheimilið hér?
— Já, húsið þótti betur stað-
sett hér en á Krossi, þar sem
A mynd þessari sést byggingarnefnd og yfirsmiður. í frcmri röð
talið frá vinstri: Guðmundur Pétursson Hildisey, Erlendur Árna-
son Skíðbakka, Guðmundur Jónsson Hólmi. — Standandi: Sigurð-
ur Haraldsson yfirsmiður, Geirmundur Valtýsson Seli og Haraldur
Jónsson Miðey.
samkomuhús hafði verið. Þá ber
þess að geta, að Guðmundur
Pétursson bóndi í Stóru Hildisev
gaf landspildu undir húsið. Er
það 6 hektara svæði. Þar verður
komið upp íþróttasvæði og einnig
fær skógræktarfélagið þar reit.
ANDI SAMSTARFS.
— Hvernig hafið þið haft bol-
magn til að reisa svo myndar-
legt hús?
— Það sem hefur orðið okkur
drýgst segir Guðmundur, er ið
menn tóku að sér að vinne. við
húsið í þegnskaparvinnu. Hér í
sveit hjá okkur tíðkast það, þeg-
ar einhver bóndinn er að byggja
hjá sér, þá koma nágrannarnir
til hans og vinna hjá honum end-
urgjaldslaust. Með slíkri sam-
hjálp og samstarfi hafa mönnum
veitzt byggingarstörfin auðveld.
Þessi sami andi hefur komið fram
margefldur við byggingu félags-
heimilisins. Gert var ráð fyrir
því í upphafi að Ungmennafé-
lagið tæki á sig 2/5 byggingar-
innar og hreppurinn 3/5, að öðru
leyti en því sem Kvenfélagið
sæi sér fært að leggja til henn-
ar.
ÞEGNSKYLDUVINNA.
Samkvæmt þessu var gerð
áætlun um að húsinu skyldi
lokið á þremur árum. Að hver
félagi í Ungmennafélaginu
ynni á ári 6 dagsverk og liver
bóndi 7 dagsverk. Þá skyldu
allir aðrir verkfærir karlmenn
leggja fram 5 dagsverk á ári.
— Kefur þessi áætlun stað-
izt?
Já, liérumbil allir hafa
innt sinn hlut af hendi og sum-
ir hverjir jafnvel meira. Við
höfum haft það fyrir sið, að
Salarkynni hins nyja felagsheim-
ilis eru stór og glæsileg. Um 200
manns sátu að kaffidrykkju í
salnum, þegar húsið var vígt. —
í ræðustólnum er Erlendur Árna-
son oddviti á Skíðöakka.
ið reiðubúnir að hjalpa foUcinu
stórvirki. Margir
unnu við bygg-
inguna eru ættaðir úr Landeyj-
unum, svo sem yfirsmiðurinn Sig-
urður Háraldsson, sem er kunn-
ur þjóðhagasmiður og lofar verk-
ið méistarann.
Ingólfur Jónsson ráðherra oskar
nýja féiagsheimilið.
Landeyingum til hammgju með
Annars hafa þessír menn lagt
hönd á verki við srníði hússins:
Gísli Halldórsson arkitekt gerði
teikningu, Ólafur Gíslason teikn-
aði raflögn og Jóhannes Zoega
hitalögn. Raforka sá um raflagn-
ir en Óskar Gissurarson frá
Hildisey vann við raflagningu
með fleiri mönnum. Miðstöðvar-
lagningu og uppsetningu katla
annaðist Sveinn Sæmundsson
blikksmiður í Kópavogi. Múrverk
annaðist Sveinn Sveinsson frá
Stóru Mörk með aðstoð heima-
manna. Málun sá Ólafur Jónsson
frá Hólmi um. Terrassolagningu
sá Ársæll Magnússon & Co um
en verkið unnu Ragnar Jónsson
frá Hólmi og Hallgrímur Péturs-
son frá Hildisey. TrésmíðavinnU
annaðist að mestu trésmíðaverk-
stæðið á Hellu og Gamla Komp-
aníið.
GLÆSILEG SALARKYNNI.
í hinu nýja félagsheimili er
stór samkomusalur með ágætu
leiksviði. Undir leiksviðinu eru
búningsklefar. Þá er minni salur,
þar sem ætlazt er til að haldnir
verði fámennari fundir, svo sem
sveitarstjórnarfundir. En hægt
er að taka úr vegginn milli fund-
arsals og samkomusalar, þegar
stórar samkomur eru haldnar.
Þá eru í húsinu vistleg forstofa
og eldhús.
Vígslusamkoman var mjög fjöl-
menn og hlýlegur svipur yfir
henni. Margir tóku til máls,
þeirra á meðal Erlendur Árna-
son oddviti að Skíðbakka, Magn-
ús Finnbogason Lágafelli, Þórð-
ur Oddsson, Ingólfur Jónsson ráð-
herra, Þorsteinn Einarsson í-
þróttafulltrúi, Andrés Guðnason
frá Hólmum, Finnbogi Magnús-
son á LágafelH, Björn Björnsson
sýslumaður, Sigurður Haraldsson
hóa mönnum saman með eins f yfirsmiður, sr. Sigurður Hauk-
dags fyrirvara og aldrei hefur I
staðið á því að stór hópur
vinnuglaðra manna kæmi á
staðinn.
FRAMLAG BROTTFL UTTRA
LANDEYINGA.
Guðmundur Jónsson getur þess
alveg sérstaklega, hve vænt þeim
hafi þótt um framlög Landeyinga,
sem flutzt hafa burt úr sveit-
inni. Þeir hafa margir sýnt sterka
dal á Bergþórshvoli og Sigurð-
ur Brynjólfsson.
FORDÆMI GUNNARS
OG KOLSKEGGS.
Menn létu í ljós ánægju yfir
nafngift félagsheimilisins, en það
hefur verið kallað Gunnarshólmi.
í ræðu sinni vék Erlendur Árna-
son á Skíðbakka að því hvernig
Gunnar á Hlíðarenda gat ekki
hugsað sér að yfirgefa héraðið.
Hann kaus heldur að lifa sina
ævidaga, þótt fáir yrðu, a átt-
högum sínum en flytjast brott.
Bað Erlendur unga fólkið að
minnast þess fordæmis, að lifa
og starfa heldur heima í sinni
sveit og sýna átthagatryggð.
En hann minnti einnig á
Kolskegg og orð hans er hann
skildi við bróður sinn. Hann
vildi ekki rjúfa eiða en sagði:
— Hvorki skal ég á þessu
níðast og á engu öðru því, er
mér er til trúað
Ég vildi, að ég gæti greipt
þessi orð á veggi þessa húss,
sagði Erlendur. Því að þau eru
hvatning til æskufólks um að
sýna drengskap og háttvísi í
allri sinni framkomu. Þannig
þurfum við að haga okkar
gerðum hér í þessu húsi, að
þær séu allri sveitinni til
sóma. — Þ.TH.