Morgunblaðið - 11.11.1956, Blaðsíða 14

14
MORGVHBLAÐ1Ð
Sunnudagur 11. nóv. 1956
Hlutur Frumsóknur i hugsmunu-
múlum bændu er næst smúr
Telur þó mal Sjálfstœ&is
flokksins sér til tekna
Mynd þessi er tekin, þegar til óeirða kom íyrir framan rússneska
senðiráðið í Kaupmannahöfn. Mannfjöldinn ætlaði að gera aðsúg
að sendiráðinu i mótmælaskyni við atburðina í Ungverjalandi, en
lögreglan tók í taumana. — Á myndinni sést, hvar ung stúlka
hefir dottið og iiggur undir framfótum eins lögregiuhestsins.
Hreyftisbílsfjórar fefla við
fögregfu- og slökkviliðsmenn
AÐALFUNDUR Taflfélags s.f. Hreyfils, var haldinn 24. október
s.l. í skýrslu gat formaður helztu atriða í starfi félagsins síðast-
liðið starfsár, en þau voru innanfélagsmót er háð var, er Hoskuldur
Jóhannesson vann, og hraðskákmót er Þórður Þórðarson vann. Á
báðum mótunum var teflt í þrem flokkum og voru veitt verðlaun
í öllum flokkunum. Einnig háði félagi skákkeppnir við VBS Þrótt,
Skákfélag Hafnafjarðar og bankamenn í Reykjavík.
TÍMINN birti sl. íöstudag ræðu
Halldórs Sigurðssonar sem á
að nokkru leyti að vera svar við
ræðu Ingólfs Jónssonar um fest-
ingu kaupgjalds og verðlags. í
ræðunni kemur fram nokkur van
þekking á verðlagningu land-
búnaðarvara. Halldór fullyrðir að
útilokað sé að vita fyrirfram
hvert verði útborgunarverð til
bænda.
í sambandi við verðlagstöíur
þær, sem Ingólíur Jónsson hefir
birt, má fullyrða að það eru
hámarkstölur að óbreyttri verð-
lagningu. Hins vegar má vera
að nokkur kaupfélög eða aðrir
sláturleyfishafar eigi erfitt með
að borga svo hátt verð sem um
hefir verið rætt, en ef svo væri,
yrði það ekki til þess að bæta
málstað Framsóknarmanna eða
hnekkja þvi sem Ingólfur Jóns-
son hefir haldið f-ram lun verð-
lagninguna.
FRAMSÓKN í AFTURFÖR
Ræðumaður talar mikið um
fortiðina og reynir að nefna
nokltur framfaramál, sem Fram-
sóknarflokkurinn hafi beitt sér
fyrir og unnið að. Ekki er óeðli-
legt þótt ræðumaður tali frekar
um fortíðina en nútíðina, því
ólíkt var Framsókr.arflokurinn
betri hér áður, heldur en hann
er í dag. Má sérstaklega minn-
ast nokkurra mála fyrir 1934,
sem stefndu til hagsbóta fyrir
bændastétt landsins. Ræðumaður
gekk ekki svo langt í því að
eigna Framsóknarmönnum lög-
gjöf til framfara landbúnaðinum
að hann eignaði honum jarð-
ræktarlögin frá 1923. Hefði það
þó verið í samræmi við ýmislegt
sem fram kemur í ræðunni. Þess
má geta, að Framsóknarflokk-
urinn hefir tvisvar spillt þessari
gagnmerku löggjöf, í fyrra skipt-
ið 1928 með því að setja há-
mark á styrk til jarðræktar. Var
nauðsynlegt að áliti Framsóknar-
manna að setja hemil á fram-
kvæmdimar til þess að ræktun-
in yrði ekki of mikil. í síðara
sinnið 1936 með hinni illræmdu
17. grein, sem smeygt var inn í
jarðræktarlögin. Mátti þá segja
að komnir væru tvöfaldir hemlar
á og hraðinn í ræktunarmálun-
um í samræmi við það sem að
va.r stefnt. 17. greininni var ætl-
að að ná því marki að gera allar
jarðir að rikiseign. Jarðræktar-
styrkurinn var skráður sem
fylgifé og skuld á viðkomandi
jarðeignir. Fyrir ötula baráttu
Sjálfstæðismanna tókst að fá 17.
gr. burtnumda 1942 og ákvæðið
um hámark styrks á hverja jörð
hefir einnig verið afnumið. Síð-
an hafa bændur getað unnið eins
og frjálsir menn að ræktunar og
umbótamálum eftir því sem fjár-
hagsgeta hefir leyft.
FRAMSÓXN AFLABI LÍTILS
FJÁR í RÆKTUNARSJÓ®
Ekki gekk ræðumaður heldur
svo langt að eigna Framsóknar-
flokknum setningu laga um
ræktunarsjóð. Ræktunarsjóður
var stofnaður með lögum 1925 og
fór íhaldsflokkurinn þá með
völd í landinu. Ræktunarsjóður
hefir verið geysimikil lyftistöng
fyrir landbúnaðinn, ekki að-
eins í ræktunarmálum, heldur
einnig í byggingamálum sveit-
anna.
Það verður svo að viðurkenna
að ræktunarsjóður hefir alltaf
frá því hann var stofnaður haft
of lítið fé til umráða. Sannast
það bezt á frásögn Tímans 9.
júní sl. en þar er birt tafla um
lánveitingar úr ræktimarsjóði.
í þessari töflu segir að rækt-
unarsjóður hafi aðeins lánað fyr-
ir kr. 70.500 1944, sem stafar vit-
anlega af því, að sjóðurinn hefir
haft lítil fjárráð. Það er svo ó-
frambærilegt hjá ræðumanni að
kenna stjórn Sjálfstæðismanna
um það hversu lítið var lánað til
landbúnaðar á árinu 1944, þar
sem sú stjóm kom til valda mjög
seint á því ári og hafði þess
vegna engin áhrif á framkvæmd-
ir eða fjáröflun til hans fyrir
það ár.
En það er svo skýr saga
um framkvæmd Framsóknar-
manna á fjáröflun til rækt-
unarsjóðs að ekki var meira
fé fyrir hendi eftir 17 ára
stjóm Framsóknarmanna í
landbúnaðarmálunum.
STEFNUBREYTINGIN VARdÐ
í Tíö STJÓRNAR
SJÁI.FST/EBISMANNA
Það er mikil rökvilla hjá
ræðumanni þegar hann talar um
stefnubreytingu á árinu 1947 eft-
ir að Framsóknarmenn höfðu
aftur komizt í ríkisstjóm. Það
sem gerðist á árinu 1947 í fjár-
öflun til bygginga og ræktunar-
sjóðs er beint framhald af laga-
setningu Péturs Magnússonar um
landnám, nýbyggðir og endur-
byggingar í sveitum. Með þeirri
lagasetningu var stærsta sporið
stigið til framkvæmda og fram-
fara í íslenzkum landbúnaði. —
Þessi lög tryggðu lánasjóðum
landbúnaðarins 50 millj. kr. láns-
fé, 5 millj. á ári í 10 ár. Þessi
lög voru samþykkt á Alþingi
1946 fyrir forgöngu Sjálfstæð-
ismanna.
Ræðumaður gekk ekki svo
langt að eigna Framsóknar-
flokknum lög um jarðræktar- og
húsagerðarsamþykktir í sveitum,
en þau lög voru samþykkt á Al-
þingi 1945. Á árunum 1945—47
voru stofnuð 60 ræktunarsam-
bönd, en nú munu alls vera starf-
andi yfir 70 ræktunarsambönd í
landinu. í sambandi við þetta
var gerð heildaráætlun um véla-
þörf og nauðsynlega ræktun i
landinu. Með því að tryggja fjár-
magn samkv. þeim lögum, sem
áður voru nefnd og samþykkt
voru 1946, gátu ræktunarsam-
böndin hafizt handa um véla-
kaup og allsherjarræktun um
landið allt.
VERÖLAGNING
LANDBÚNABARAFURDA
Ræðumaður gcrir að umtals-
efni verðlagsmálin í fyrri tíð.
Hann talar um búnaðarráðið, en
búnaðarráðið var skipað 25
bændum, sem höfðu það verkefni
að ákveða verð á landbúnaðar-
afurðum. Búnaðarráðslögin voru
til bóta frá því sem áður hafði
gilt. — Verðlagsmálin voru
áður í höndum 5 manna nefnda.
Voru 2 nefndarmenn fulltrúar
bænda, 2 fulltrúar neytenda og
oddamaðurinn skipaður af land-
búnaðarráðherra. Með því fyrir-
komulagi réðu bændur engu um
verðlagningu landbúnaðarafurða
þegar í séeti oddamannsins var
maður, sem ekki var hlynntur
bændum. Reynslan talar átakan-
lega sínu máli.
Ræðumaður talar um afurða-
sölulögin og gerir lítið úr hlut
Sjálfstæðismanna í því efni. —
Sannleikurinn er sá að Sjálf-
stæðismenn voru á móti ýmsu í
framkvæmd laganna, þótt þeir
gætu samþykkt lögin eins og
þau voru fram sett. Fram-
kvæmdavaldið getur haldið
þannig á málum að sæmileg lög-
gjöf geti ekki notið sín.
ÁBl/RÐARVERKSMIDJA
FRAMSÓKNAR
Ræðumaður talar lítils háttar
um áburðarverksmiðjuna Var
helzt á honum að skilja að hlut-
ur Sjálfstæðismanna væri ekki
sem beztur í því máli. Það verð-
] ur þó ekki rengt að Sjálfstæðis-
menn beittu sér fyrir víðtækri
athugun á því máli, sem leiddi
til þess að verksmiðja var byggð,
sem hentaði íslenzkum landbún-
aði, en verksmiðjukrili það sem
Framsóknarmenn vildu byggja
sá ekki dagsins ljóe.
Framsóknannenn vildu
byggja verksmiðju, sem gat
framleitt árlega 3000 tonn af
köfnunarefnisáburði. Ef það
hefði verið gert hefði íslenzk-
ur landbúnaður orðið að búa
við áburðarskort eða nota út-
lendan áburð þar sem áburðar
notkun á yfirstandandi ári var
yfir 16000 tonn af köfxmnax-
efnisáburði. Sannleikurinn er
sá, að Sjálfstæðismenn hafa
frá því fyrsta unnið af heiium
huga að áburðarverksmiðju-
málinu og munu eftirleiðis
vinna að því ásamt öðrum,
sem þar vilja leggja hönd að
verki, vinna að aukningu á-
burðarverksmiðjunnar svo að
áburðarþörfinni verði að öllu
leyti fullnægt með innlendum
áburði.
Ræðumanni Framsóknarflokks
ins verður fátt annað tiltækt til
að bera blak af flokknum og
eigna honum ýmislegt af þeim
málum, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn hefir unnið að og komið í
höfn.
HVÍ FLÆMDUST BEZTU
MENN ÚR FRAM-
SÓKNARFLOKKNUM?
Fróðlegt væri að vita hvort
ræðumaður hefir gert sér grein
fyrir því hvers vegna Tryggvi
Þórhallsson, Jón í Stóradal, Þor-
steinn Briem og ýmsir fleiri mæt
ir menn, sem voru í Framsókn-
arflokknum og vildu vinna að
hagsmunum bændastéttarinnar
hrökkluðust úr flokknum eða
voru reknir þaðan. Ef ræðumað-
ur veit ekki ástæðuna eða hefir
ekki gert sér grein fyrir henni
þá er hægt í stuttu máli að fræða
hann á því.
Framantaldir menn og þeir
sem fylgdu þeim að málum vildu
vinna að málefnum bændanna,
en töldu að Framsóknarflokkur-
inn gerði það ekki með þeim
vinnubrögðum, sem hann við-
hafði.
BÚNAÐARMÁLASJÓÐUR
FÆR FÉ SITT FRÁ
BÆNDUM
Ró&ðumaður minntist á búnað-
armálasjóðinn. Er að heyra að
hann telji þá lagasetningu nokk-
urt afrek. Sannleikurinn er sá
að gjald það, sem greitt er til
búnaðarmálasjóðs er tekið af
bændastéttinni. Verður tæplega
hægt að stæra sig af því þótt
lögfest sé gjald af landbúnaðar-
vörum. Vitanlega hefðu bændur
getað lagt þetta gjald fiam án
lagasetningar frá Alþingi. Er
enginn vafi á því, að íslenzk
bændastétt er það þroskuð, að
henni var vel treystandi til þess
að sjá fjármálum sínum þannig
borgið án þess að lög frá Alþingi
kæmu til. Ef búnaðarmálasjóði
væru tryggðar tekjur með fjár-
framlagi frá öðrum en bændun-
um sjálfum, t. d. ríkissjóði, hefði
ræðumanni fyrirgefizt þótt hann
hefði viljað þakka flokki sínum
nokkuð vegna þessa máls.
Leitt er til þess að vita að
ræðumaður reynir að falsa um-
mæli Ingólfs Jónssonar eins og
Tíminn jeyndar tvisvar hefir
gert. Er fengin önnur merking
í ummæli hans með því að slíta
úr samhengi það sem sagt var.
Er þetta gert til þess að telja
fólki trú um að Sjálfstæðismenn
vinni gegn því að núverandi
ríkisstjórn fái erlend lán. Stór-
mannlegt er það ekki en þó
ýmsum Framsóknarmönnum til
þess trúandi að saka Sjálfstæð-
ismenn um það ef ríkisstjóminni
tækist ekki að ná í erlend lán.
ÞAKKAÐI SKÁK-
MÖNNUNUM
Formaður þakkaði þeim 10
skákmönnum félagsins er fóru til
Ósló og Kaupmannahafnar sl.
sumar og tefldu þar við spor-
vagnastjóra, með góðum árangri.
í vetur hyggst félagið haga
starfsemi sinni líkt og að undan-
HEFIR EKKI TRAUST
Sjálfstæðismenn vilja halda
framkvæmdum áfram í landinu.
Til þess þarf fjármagn. Ef fjár-
magnið ekki fæst er það vegna
þess að rikisstjórnin hefir ekki
traust, hvorki innanlands né er-
lendis.
Það hefir þegar komið í ljós
að núverandi rikisstjóm hefir
ekki traust almennings í land-
inu og sannast það bezt á því
að myndun sparifjár er nú eng-
in. Fyrstu 7 mán. ársins var
sparifjáraukningin 136 millj. kr.
og svarar það til að sparifjár-
aukningin hefði getað orðið á
þessu ári um 230 millj. kr. ef
í landinu væri stjóm, sem fólkið
bæri traust til. Við myndun
þeirrar rílcisstjómar, sem nú sit-
ur hvarf sparifjáraukningin al-
gerlega og meira en það. Útlit
er fyrir að sú aukning, sem varð
fyrri hluta ársins, verði með öllu
upp étin við næstkomandi ára-
mót.
Það er raunalegt ef mynd-
un núverandi ríkisstjórnar
leiðir til kreppu, atvinnuleys-
is og stöðvunar á uppbyggingu
atvinnuveganna. Fyrir slíkt
verða allir landsmenn að
gjalda og verður að segja að
förnu og er eitt af fyrstu verk-
efnunum, að efna til skákképpni
við lögreglumenn og slökkviliðs-
menn í Reyltjavík. Fer sú keppni
fram í dag.
STJÓRNIN
Stjórn félagsins er þannig skip-
uð: Formaður Þorvaldur Jó-
hannesson, ritari Þórður Þórðar-
son, gjaldkeri Þorvaldur Magn-
ússon. Meðstjórnendur eru Vagn
Kristjánsson og Jónas Kr. Jóns-
son.
Felldu ekki eins
mörg hreindýr
og leyft var
SEYÐISFIRÐI, 7. nóv. — Ákveð-
ið var í haust, að Austfirðingar,
mættu skjóta 600 hreindýr, þann
tíma sem hreindýraveiðar ern
leyfilegar. Þeim mun nú lokið,
en menn hafa ekki notað sér allt
leyfið og munu ekki nema um
400 hreindýr hafa verið felld.
Slátrun sauðfjár er nú lokið.
Var slátrað talsvert fleira fé en
í fyrra, en fé fer mjög fjölgandi
hér. Meðalþungi sláturfjár var
góður. Aðalslátrunin fór fram
hjá Kaupfélagi Héraðsbúa, en frá
því er síðan slátrað á þrem öðrum
stöðum, Fossvöllum, Egilsstöðum
og á Reyðarfirði. —Benedikt.