Morgunblaðið - 13.10.1957, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 13.10.1957, Blaðsíða 23
Sunnudagur 13. okt. 1957 Wfiunrivnr i»ip 23 William Besten og kona hans i Morristown í New Jersey í Bandaríkjunum eignuðust nýlega 11. barn sitt og var það stúlka. Þau áttu tíu stúlkur fyrir og vonuðu ásamt öllum systrunum að 11. barnið yrði drengur. Fjölskyldan er samt síður en svo óánægð með „litlu systur“ og horfir á hana með aðdáun. Krlstmann Guðmundsson skrifar um BÓKMENNr;iR „Kjarnorka og kvenhylli" og „Andbýlingarnir" BÓKAÚTGÁFA Menningarsjóðs og Þjóðvinafélagsins hefur í sam- vinnu við Bandalag íslenzkra leik félaga hafið á ný útgáfu Leik- ritasafns Menningarsjóðs. Komin eru út í safni þessu tvö ný leik- rit, Kjarnorka og kvenhylli eftir Agnar Þórðarson og Andbýling- arnir eftir J. G. Hostrup í þýð- ingu Lárusar Sigurbjörnssonar og Steingríms Thorsteinssonar. Hef- ur Lárus þýtt óbundna málið, en söngvarnir eru birtir í þýðingu Steingríms. Áður voru komin út 12 hefti af Leikritasafni Menningarsjóðs. Útgáfan lá niðri í fyrra, en vegna margra áskorana er hún nú hafin að nýju. Áskrifendur Leikrita- safnsins njóta sérstakra hlunn- inda um verð. Þeir fá hin nýju leikrit fyrir 55 kr. bæði leikritin, en útsöluverð þeirra er 70 kr. (35 kr. hvort leikrit). Leikrit Agnars Þórðarsonar, Kjarnorka og kvenhylli, hefur hlotið fádæma hylli á leiksviði. Það var frumsýnt í Iðnó af Leik- félagi Reykjavíkur 27. október 1955 og sýnt fyrir fullu húsi allt það leikár. Haustið 1956 voru sýningar teknar upp að nýju, og var aðsókn mikil. Alls hefur Leik félag Reykjavíkur sýnt Kjarn- orku og kvenhylli á 71 sýningu, oftar en nokkurn annan íslenzk- an sjónleik. Næst í röðinni er Gullna hliðið. Andbýlingarnir, hinn létti og gamansami söngleikur danska skáldsins og prestsins Jens Christ ian Hostrups (1818—1892), kem- ur nú í fyrsta sinn út á prenti hér á landi. Við hliðina á Ævin- týri á gönguför njóta Andbýl- ingarnir meiri vinsælda 1 heima- landi sínu en nokkurt annað leik- rit, sýningar Konunglega leik- hússins í Kaupmannahöfn á leikn um skipta hundruðum. Bæði leik- ritin hafa orðið vinsæl hér á landi, „Ævintýri á gönguför“ með hæzta sýningartölu allra leikrita, sem hér hafa verið sýnd, en kunnugt er um a.m.k. þrjár sjálfstæðar þýðingar á Andbýl- ingunum á undan þeirri. sem hér liggur fyrir og sýnt hefur leik- ritið verið í Reykjavík 1866 (á dönsku), á Akureyri 1878, fsa- firði 1899 og Seyðisfirði 1921, fyrstu sýningar, og oftar á öllum þessum stöðum. í útgáfu Menningarsjóðs, er haldið Ijóðaþýðingum Steingríms frá 1878, en óbundið mál hefur verið þýtt að nýju af Lárusi Sig- urbjörnssyni. Félagslíf fslandsmót 3. flokks Sunnudaginn 13. okt. á Háskóla- vellinum kl. 2. — Valur—Þróttur. — Mótanéfndin íþróttafélag kvenna Munið leikfimina mánudag 14. okt. kl. 8 e.h. í Miðbæjarskólanum, innritun á staðnum. — Stjórnin. Flugbjörgunarsveitin Æfingar hefjast þriðjudaginn 15. október kl. 20,30 í birgðastöð- inni. Skipað verður í flokka. — Stjórnin. Baugabrot. Eftir Sigurð Nordal. Almenna Bókafélagið. Tómas Guðmundsson tók saman. í þann mund sem Sigurður Nordal varð sjötugur, veitti hann Almenna Bókafélaginu leyfi til að gefa út sýnishorn af helztu ritverkum sínum, í fræðum, heimspeki og skáldskap. Var Tómas Guðmundsson síðan feng- inn til að sjá um útgáfu þessa fyrir félagið. Er það örðugt starf, því satt að segja hefur Nordal vart látið annað frá sér fara á prenti en úrvalsverk, og því næsta vandvalið úr ritum hans, en um þetta segir Tómas svo í formála: „Ég held mér hafi jafn- vel fundist það eins konar hót- fyndni að ætla sér að gera úrval úr ritum Sigurðar Nordals. — Ég hef á öðrum stað látið svo um mælt, að flest ritverk þessa öndvegishöfundar og listamannr eigi raunverulega hvergi betui heima en í bókmenntaúrvali“ Munu flestir vera honum sam mála um þetta. Að því glögglega greindu a'; bókin er sýnishorn, en ekki úr val, verður að telja að Tóma hafi tekizt valið vel og smekV víslega. Bókinni er skipt í 6. kafl Nefnist hinn fyrsti: „Land 0o saga“ og er sá mestur. í honum er útdráttur úr „íslenzkri menn- ingu“, „Snorra Sturlusyni" og smærri ritgerðum vísindalegs eðlis. Eru slikir útdrættir afar vandgerðir og má raunar lengi um deila hvort og hvernig gera skuli. En eftir nákvæman lestur og samanburð fæ ég ekki séð að þetta verði betur gert, ef dæma skal af sanngirni. Auðvitað munu einhverjir sakna uppáhalds kafla og setninga, en enginn get- ur stýrt hjá þess háttar skerj- um. Annar kaflinn nefnist „Menn og minni" .og fjallar, eins og heitið gefur í skyn, um einstaka menn og afrek þeirra. Hafa þær greinar flestar birzt í tímaritum eða sem formálar bóka. Þá er þriðji kaflinn: „Á förnum vegi“, og er þar meðal annars snilld- argreinin um Maríu guðsmóður. „Gekk ég upp á hamarinn“ heitir fjórði kaflinn. í honum er útdráttur úr „Fornum ástum“, en auk þess nokkur kvæði Nordals, m. a. þulan snjalla, er mun þykja jafnlifandi skáldskapur eftir þúsund ár sem nú, en verða þá meira metin. Loks er í þessum kafla fyrsti þáttur „Uppstigning- ar“. „Líf og dauði“ nefnist fimmti þáttur; útdráttur úr samnefndri bók. í henni birtist einnig „Ferð- in, sem aldrei var farin“, en smásaga þessi er hér sjötti kafl- inn. Ég veit ekki hvort „Ferðin, sem aldrei var farin“ hefur þeg- ar verið þýdd á framandi tungur, — en hún mun vissulega verða það. Henni liggur máski ekki á, hún á tímann fyrir sér, lengra líf en obbinn af því, sem á öld vorri hefur verið skrifað. Þessi litla saga ér nefnilega stórvirki, hún mun fyrr eða síðar hljóta sinn örugga sess í heimsbók- menntunum, — meðal þess allra óezta sem skrifað hefur verið á örðinni. Aðra sögu meistaralega hefur iordal gert: „Síðasta fullið“. lún er ekki í þessari bók, — en 5kin er sýnishorn, ekki úrval. Ég fæ ekki betur séð en að igurður Nordal sé mesti rit- íillingur íslendinga á vorri öld - og raunar allt aftur til Snorra. Er ég því fullkomlega sammála Tómasi Guðmundssyni, er hann segir í formála „Baugabrota“ svo: „— fullyrði ég að ekki séu þær bækur ýkjamargar á vorri tungu, er taki þessari fram að heiðri hugsun, mannviti og málsnilld, og er ég illa svikinn, ef lestur hennar verður ekki mörgum manni hvatning til að hugsa á eigin spýtur af nýrri djörfimg og auðugri hugkvæmni". Það getur naumast hjá því farið. Hægláti Ameríkumaðurinn. Eftir Graham Greene. Eiríkur Hreinn Finnboga- son þýddi. Almenna Bókafélagið. ÞAE) skal játað, kinnroðalaust, að mér hefur alltaf fundizt Graham Greene með leiðinlegri höfund- um. En þessi saga er undantekn- ing, því hvað sem um hana má segja, leiðinleg er hún ekki, og hún er auk þess fortakslaust bezta verk höf. frá bókmennta- legu sjónarmiði. Sumir hafa kall- að hana árás á Ameríukmenn og naumast verður sagt að hún leiti eftir bestu kostum Vestmanna. Þegar í heiti bókarinnar felst skemmtileg ensk ósvífni. Og í lýsingu amerísku aðalpersónunn- ar er illa dulinn enskur menn- ingarrembingur, — sem fer Greene þessum ekki vel. — En aðalatriðið er að margar persónu lýsingar höf. eru góðar, sumar stórvel gerðar, atburðalýsingar undantekningarlítið með ágætum og frásögnin lifandi, fjörug og listræn vel. Sagan gerist í Vietnam og er ákaflega „spennandi“, eins og flestar sögur Greenes. Aðal- persónur eru hægláti Ameríku- maðurinn, fjarska geðfelldur Englendingur, sem reykir ópíum, og annamítisk stúlka, er heitir Phonga. Hún er í fyrstu ástmey Englendingsins, en Ameríkumað- urinn tekur hana frá honum. Þeir eru þó miklir vinir, en raunar er sá enski nokkuð kaldrifjaður í vinskapnum, sem naumast er hægt að lá honum. Fjöldi ann- arra persóna kemur við sögu, — skýrar svipmyndir, gerðar kunn- áttusamlega, en ekki allar sann- færandi, af ýmsum Austurlanda- búum m. a. Lesandinn er leidd- ur inn í framandi veröld, sem er litauðug og heillandi, en eink- um kynnist hann ensku aðal- persónunni, lýsing hennar er vönduð, gerð af samúð og skiln- ingi. Þýðandanum hefur vel tekizt að ná lífi og fjöri frásagnarinn- ar. Málsmeðferð höfundarins er ekki sérlega vönduð, og því síður ástæða til að saka þýð. um að nota ekki eingöngu gullaldar- íslenzku! Á stöku stað virðist hann hafa misskilið enskuna lítils háttar. En þetta eru smá- vægilegir gallar, þegar litið er til þess, að blær og sérkenni sög- unnar hafa varðveitzt ásam lífi og litauðgi hinnar fjörugu frá- sagnar. 2-24-80 Samkomur Hjálpræðisherinn Kl. 11: Helgunarsamkoma. Kl. 2: Sunnudagaskóli. Kl. 8,30: Sam koma. S.-major Gulbrandsen stjórn ar og talar. — Mánudag: kl. 4: Heimiliasamband. Kl. 6: Barna- samkoma.___________ Fíladelfía Útvarpsguðsþjónusta kl. 13,15. Almenn samkoma kl. 8,30. — Allir velkomnir! Z I O N Sunnudagaskóli kl. 2 e.h. Alm. samkoma kl. 8,30 e.h. — Hafnar- fjörður: Sunnudagaskóli kl. 10 f. h. Samkoma kl. 4 e.h. — Allir vel- komnir. — HeimatrúboS leikmanna. Bræðrahorgarstíg 34 Sunnudagaskóli kl. 1. Almenn samkoma kl. 8,30. — Allir vel- komnir. — Almennar samkomur Boðnn fagnaSarerindisins Austurgötu 6, Hafnarfirði, á sunnudögum kl. 2 og 8. KnattspyrnufélagiS VALUR Skemmtifundur í félagsheimil- inu að Hlíðarenda kl. 2 £ dag, fyr- ir V. og IV. fl. — Kvikmyndasýn ing, upplestur, einnig rætt um vetrarstarfið. Fjölsækið, félagar, stundvíslega. — UnglingaleiStogi. L O. G. T. Barnastúkan Æskan nr. 1 Fyrsti fundur stúkunnar er £ dag kl. 2 e.h. £ GT-húsinu. Mætið vel og stundvislega. — — Gæzlumenn. Víkingur Fundur annað kvöld, mánudag, £ G.T.-húsinu kl. 8,30. — Inntaka nýrra félaga. ViS gluggann. önn- ur mál. Fjölsækið. — Æ.t. St. FramtíSin nr. 173 Fundarefni annað kvöld. Kosn- ing og vígsla embættismanna, — Skuggamyndir, H. T. o. fl. — — Æ.t. HafnarfjörSur St. Morgunstjarnan nr. 11 Fundur annað kvöld. Fjölmenn- ið. — ÆSsti templar. Þökkum hjartanlega öllum, sem sýndu okkur hlýhug við fráfall og útför föður okkar ÓLAFS SIGURÐSSONAR frá Hamri. Fyrir hönd okkar systkinanna, Agúst Ólafsson. Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð við andlát og jarðarför eiginmanns míns LÁRUSAR EINARSSONAR fyrrum bónda að Hvammi í Dýrafirði. Guðrún Kristjánsdóttir. Vegamótum, Þingeyri. Innilegt þakklæti fyrir hluttekningu við andlát FINNS ÓLAFSSONAR, stórkaupmanns Fyrir hönd aðstandenda, Gnðsteinn Eyjólfsson.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.