Morgunblaðið - 03.11.1957, Blaðsíða 18

10
MOnCVMJT 4ÐTÐ
Surnudagur 3. névember 1951
A.A.-kabarettínn
Agæt skemmtun / Austurbæjarblói
Frjálslyndi ílokkurinn vinnur
A. A.-félagsskapinn hér í bæ
er óþarft að kynna. Hann á að
vísu ekki langa sögu að baki sér,
en hefur þó þegai unnið hér frá
bært starf til hjálpar fjölda fólks,
kvenna og karla, sem orðið hafa
drykkjufýsninni að bráð. Má hik
laust segja, að þetta ágæta mann-
úðarfélag hafi tekið forustuna á
þessu sviði þó ungt sé. Það ræður
af líkum, að það krefst mikils
fjár að halda uppi slíkri starf-
semi og með jafnmiklum myndar
brag og stórhug og A. A.-félags-
skapurinn hefur sýnt, enda er
fjárhagur félagsins mjög þröng-
ur. Hefir félagið því, til þess að
afla sér fjár, stofnað til skemmti-
kabaretts, með innlendum og er-
lendum skemmfikröftum og fór
fyrsta sýningin fram í Austur-
bæjorbíói í fyrrakvöld, en æ'dazt
er til að sýningarnar verði all-
margar. — Áður en sýningin
hófst ávarpaði Jónas Guðmunds-
son, formaður A. A.-félagsins,
gesu og gerði stuxta grein fyr.r
starfi félagsms og tilgangi sýn-
ingarinnar.
Skemmtiatriðin á þessari
kabarett-sýningu eru mörg og
má segja að þau séu öll hin prýði
legustu. Af erlendu skemmtikröft
unum má nefna Tivoli-ballettinn,
listamenn frá Pantomime leikhús
inu í Tivoli í Kaupmannahöfn, er
daiisa mjög fagurlega, Rex og
Romain, bráðfyndna skopfim-
-eixa- og tónlistarnenn, er vöktu
mikinn hlátur, Miamar og Sher-
mon, danspar, sem sýnir meðal
annars akrobatik dans af frá-
bærri leikni, og mæðir þar mest
á dansmeyjunni. Ennfremur sýn-
ir þarna enskur maður, er nefnir
sig Gentieman Jack, ýmis töfra-
brögð, en einkum vakti leikni
hans í vasaþjófnaði undrun og
kæti áhorfenda. En þessi snjalli
maður ber nafn með réttu, eins
og hann segir sjálfur, því að hann
skilar „þýfinu“ jafnharðan oftur.
— Og síðast en ekki sízt skal
nefna tríóið, óviðjafnanlega, sem
leikur á kontrabassa, fiðlu og gít-
ar. — Þessir þrír skrítnu náung-
ar eru með skop-tónlist sinni eitt
allra bezta atriði sýningarinnar,
enda vöktu peu- geysifögnuð á-
horfenda. — Fer saman hjá þeim
mikil leikni á hljóðfærin og ó-
mótstæðilegur húmor.
Baldur Hólmgeirsson söng gam
anvísur mjög skemmtilega og Óli
Ágústar söng þrjú Rock’n Roll-
lög og virðist hann kunna allgóð
skil á þessu nýja „list“ fyrirbæri.
Og svo var það kynnirinn, — auð
vitað Baldur Georgs, með Konna
sínum. Þeir voru nú, sem endra
nær, bráðskemmtilegir.
Forseti vor og frú hans og
fleira fyrirfólk var viðstatt sýn-
inguna og lét með því í ljós hug
sinn til A.A.-félagsskaparins. —
Er þess að vænta að sem flestir
bæjarbúar fari að þeirra dæmi og
styrki með því mikla og nauð
synlega mannúðarstarfsemi.
— S. Gr.
Undir ísnum
WASHINGTON, 28. okt—Banda-
ríska flotamálaárðuneytið hefur
tilkynnt, að kjarnorkukafbátur-
inn „Nautilus“ hafi siglt 1600
kílómetra leið undir norður-
skautsísnum. Báturinn var 5%
dág undir ísnum í þessari sögu-
legu ferð. — Bandaríkjamenn
eiga annan kjarnorkukafbát sömu
tegundar og „Nautilus“. Nefnist
hann „The Sea Wolf“ og fór
Eisenhower Bandaríkjaforseti
með honum í stutt ferðalag ekki
alls fyrir löngu.
LUNDÚNUM. — Fyrir helgina
voru haldnar aukakosningar í
Ipswich í Bretlandi og sigraði
frambjóðandi Verkamannaflokks
ins, Dingle Foot með 7737 atkv.
yfir næsta mann. Það sem vakti
mesta athygli í þessum kosning-
um var frammistaöa Manuelu
Sykes, frambjóðanda Frjálslynda
flokksins. Hún fékk um tólf og
hálft þúsund atkvæða, eða
21,5% greiddra atkv. Af því má
sjá, að flokkurinn hefilr unnið
atkvæði bæði frá íhaldsmönnum
og jafnaðarmönnum og segja
RITHÖFUNDAFÉLAG ÍSLANDS
og Félag íslenzkra rithöfunda
hafa nýskeð stofnað með sér
samband, Rithöfundasamband fs-
lands. Hafa lög sambandsins ver-
ið samþykkt á aðalfundi beggja
félaganna og menn kosnir í stjórn
þess. Stjórnina skipa fimm menn,
skulu þrír kosnir af öðru félag-
mu og tveir af hinu til skiptis
árlega. Stjórnina skipa nú, Gils
Guðmundsson, Friðjón Stefáns-
son, Jón úr Vör og til vara
Halldóra B. Björnson, frá Rit-
höfundafélagi íslands og Guðm.
G. Hagalín, Indriði Indriðason og
til vara Stefán Júlíusson frá
Félagi íslenzkra rithöfunda. —
Stjórnin hefur haldið fyrsta fund
sinn og var Gils Guðmundsson
kosinn formaður sambandsins,
varaformaður Guðmundur G.
Hagalín, ritari Indriði Indriða-
son og gjaldkeri Jón úr Vör.
fréttaritarar, að vel geti þetta
boðað aukið fylgi Frjálslynda
flokksins í Bretlandi. Þeir benda
á, að hér sé um að ræða sömu
sveiflu og í Glouchester fyrir sex
vikum.
Úrslit kosninganna í jpswich
eru þessi: Verkamannaflokkur-
inn fékk 26.898 atkv., íhaldsflokk
urinn 19.161 og Frjálslyndi flokk
urinn 12.587. Verkamannaflokk-
urinn tapaði 5000 atkv frá kosn-
ingunum 1955 og íhaldsflokkur-
inn 9.000 atkv.
Aðaltilgangur þessa sambands
er að standa vörð um málefni
rithöfunda og vera málsvari
þeirra sameiginlega á ýmsum
vettvangi, svo sem með því að
taka að sér almenna samnings-
aðild um rithöfundarétt, svo og
aðild að samningum við Ríkis-
útvarpið um flutning á verkum
íslenzkra rithöfunda. Einnig á
sambandið að vera fulltrúi rit-
höfunda. Þá er og hlutverk sam-
bandsins að vinna að kynningu
við erlenda rithöfunda. Þá mun
sambandið efna til rithöfunda-
þinga er aðstæður leyfa og
ástæða þykir til. Meðlimir sam-
bandsins eru rúmlega hundrað.
Rithöfundasambandið mun
framvegis vera aðili að Banda-
lagi íslenzkra listamanna en þá
aðild hefur Rithöfundafélag ís-
lands haft.
Þéss er að vænta að þetta verði
til aukins samstarfs í milli ís-
lenzkra rithöfunda um hagsmuna
mál sín og betri og meiri kynn-
ingar á verkum þeirra erlendis
og hérlendis.
<S>— ------------------——
Rithöfundasamband stofnað
s
LESBÖK BARNAbl 4
LESBÖK BARNANNA
S
minna en 113 kálfskinn í
hana. Vandasamt og sein-
iegt hefur verið að verka
skinnin þannig, að gott
yrði að skrifa á þau. Þá
þurfti einnig að búa til
blek í ýmsum litum því
allir upphafsstafir voru
fagurlega gerðir, skreytt-
ir myndum og litaðir
rauðir, grænir, bláir og
brúnir og stundum með
mörgum þessara lita. —
Jurtalitir voru notaðir til
að búa til blekið Penn-
arnir voru gerðir úr fjöð-
urstaf og vandasamt hef-
ur verið að skera þa til,
svo að þeir yrðu góðir.
Loks var skriftin sjálf
akaílega seinleg og vand-
unnin, svo að talið er, að
duglegur skrifari hafi
ekki gert meira en að
skrifa eina blaðsiðu á dag.
Árangur allrar þessarar
vinnu varð Flateyjarbók,
eitt stærsta og fegursta
skinnhandrit, sem til er.
Hver urðu svo örlög
Flateyýarbókar?
Lengi var þetta merki-
lega handrit í eigu höfð-
ir,gja, sem báru skyn á
gildi þess og varðveittu
það sem kjörgrip.
En svo kom að því, að
áhugi Dana fyrir íslenzk-
um handritum tók að
vakna. Friðrik III. Dana-
konungur ritar. Brynjólfi
biskupi Sveinssyni um
1652 og leggur fyrir hann:
„að útvega á íslandi þær
fornar bækur, sögui og
skjöl, sem fást kynni hans
hátign til þénustu og þókn
unar, og til að auka hans
konunglegu bókhlöðu1'.
Um þetta ieyti átti Jón
Finnsson bóndi í Flatey
hina miklu skinnbók, sem
síðan hlaut naínið Flat-
ev.'arbók, eftir þessum síð
a.sta dvalarstað sínum hér
á landi. Brynjólfur biskup
falaði nú bókina til kaups
al Jóni bónda, fyrst fyrir
peninga og síðar fyrir
jarðarpart, en fékk hana
ekki. Slíkan kjörgrip sem
Flateyjarbók vildi Jón
bóndi ekki seíja. En gefið
þannig, að bækurnar voru
rifnar sundur og skinnin
notuð til ýmissa þarfa,
eða að bókasendingar glöt
uðust með skipum, sem
fórust í hafi. Nokkur hand
rit tókst Svíum að ná í,
sem þá voru farnir að
safna þeim í kappi við
Dani. En flest handrit-
anna voru eins og áður
segir samankomin í hinu
Síða úr handriti af Heimskringlu
gæti hann biskupi bókina
og varð það úr, að hann
færði honum bókina að
gjöf. Síðar gaf svo Brynj-
ólfur biskup Danakonungi
Flateyjarbók.
Slík urðu örlög flestra
íslenzku handritanna. Á
árunum 1702—1712 ferð-
aðist Árni Magnússon um
allt ísland, til þess m. a.
að safna öllum þeim hand
ritum og fornum skjölum,
sem hann gæti yfir kom-
íst Allt petta mikla safn,
sem komið var fyrir i 55
kössum, var árið 1720 flutt
til Danmerkur. Var þar
saman kominn meginhlut
inn af öllum þeim fornum
bókum og skjölum, sem
þá voru til á íslandi. —
Nokkuð af íslenzkum
skinnbókum eyðilagðist
mikla safni Árna Magnús-
sonar.
Árið 1728 kom upp eld-
ur i Kaupmannahöfn og
brann hluti borgarinnar.
Eldurinn barst að húsi
Árna og var björgun bóka
safnsins ekki hafin fyrr
en um seinan, þannig, að
sðeins var unnt að bjarga
þv: allra dýrmætasta af
safninu, skinnbókunum
og nokkru af pappírshand
ritum og skjölum.
Árni Magnússon arf-
leiddi eftir sinn dag Hafn-
arháskóla að öllu boka-
safni sínu. Þá var heldur
ekki til neinn íslenzkur
háskóli, sem varðveitt
gæti þetta mikla safn.
Á síðari árum hafa fs-
lendingar oft krafist þess
af Dönum að handritun-
um væri skilað. Þau eru
dýrmætasti arfur fslend-
inga frá fortíðinni og eiga
hvergi heima nema á ís-
landi. Engir eru heldur
hæfari til að rannsaka
þau, heldur en íslenzkir
visindamenn.
Margir réttsýnir Danir
eru því hlynntir að hand-
ritunum verði skilað Enn
þá a það nokkurrj and-
stöðu að mæla, einkum
hjá dönskum háskóla-
mönnum, sem líta á Hafn-
arháskóla, sem réttmæ'.an
eiganda þeirra.
Hinn íslenzki málstað-
ur mun sigra, en þangað
Ul munu allir íslending-
ar, ungir og gamlir, sam-
emast í kröfunni:
HANDRITIN HEIM.
— ★ —
Frímerkja|iáUur
Söfnunar-
aðferðir
Þetta skrítna dýr hafa flest ykkar áreiðanlega ekkl
séð, nema á myndum. Einhver hafa kannske séð það
í dýragarði. Það á ekki heima í norðlægum löndum.
Ef ykkur langar að vita, hvaða dýr þetta cr, skuluð
þið draga strik frá nr. 1—31 og þá kemur það í ljós.
Á fyrstu dögum frí-
merkjasöfnunarinnar var
talið sjálfsagt að reyna að
safna öllum frímerkjum
sem út komu frá sem flest
um löndum. Þar var um
heildarsöfnun að ræða í
orðsins fyllstu merkingu.
Brátt varð fjöldi frímerkj
anna samt svo mikill, að
menn urðu að takmacka
sig við einhveria sérstaka
grem í frímerkjasöfnun
og þá urðu til ýmsar mL-
rnunandi söfnunaraðferð-
ir.
Söfnun eftir löndum
Flestir safnarar reyna
að koma sér upp heildar-
safni af frímerkjum sins
lands Þannig er t. d. eðli-
legt að þið byrjið á því
að safna íslenzkum frí-
merkjum.
Meiri hlutann af íslenzk
um merkjum er ennþá til-
tölulega auðvelt að fá.
Síðar getið þið svo, eftir
því sem efni og ástæður
leyfa, aukið í safnið fá-
gætari og verðmeiri
merkjum.
Þegar þið farið að æf-
ast í að safna, er eðlilegt
að þið færið söfnunina út
I til þeirra landa sem þið
þekkið bezt til, t. d. tll
Norðurlandanna. Margir
velja sér líka eitt kjör-
land, þar sem þeim finnst
að gefin séu út sérstak-
lega falleg frímerki og
reyna að komast yfir sem
fiest merki þaðan.
Einhver bezta og
skemmtilegasta aðferðin,
við að afla sér frímerkja
frá öðrum löndum, er að
skrifast á við safnara þar
cg skiptast á frímerkjum
við þá. Þegar pið haíið
lært dönsku getið oi#
skrifast á við jafnaidra