Morgunblaðið - 10.10.1958, Blaðsíða 11

í’ostudas'ur 10 októbar 1958
WOBO' '"’' '»»f)
11
-D-
-n___
rnimiiMi’iiiiiiiiiiiruimmiiiiuiimiiiiiiiiuiinmmTnyii'r’iuiin’.i'm'ipr’i.’.'mnniiiuimiiiiiiuumiiuiiiimiiiiiiiiiinmiiiniiiuiiiiiiimuiiiimimuiiiiiiiiH'rriniiminiinT!!
y ld y ö
y □ □ u
□ y □ []
h □ □ □ □
□ □□□
□□□□□□□
□□□□□□U
□ O O O LIl O □

-
_ *
□ ILl LJ DDÍOD
□ D D D D D □
□ DDODJDO
□ DDDDDLl
□ DPD ILJ O □ pjy j. U r IH D Lii
□ lj y iij
□ □ □ □
u y □ □
□ y □ □
Hér g-etur að líta fpiknSncu af hinu 24 íbúða sambýli'shúsi, sem Hvpcinffarsanivinnufélag iðnverkafólks hygcst reisa við Hvassa-
leiti 18—22 nci' í iikuuiu. 'i«u>uu>&uua hefir Gísli Uallðút&on aiuHckt gert. —
Lýðræöissirmar í löju haía komiö á stór-
felldum kjarabótum, hækkuöu kaupi og
síofnun lífeyrissjóts og byggingaríélcgs
Sameinizf um stórfelld-
Iðjufélagar!
an sigur
nú um
NÚ UM helgina fer fram kosn-
ing fulltrúa til Alþýðusambands-
þings í Xðju, félagi verksmiðju-
fólks í Reykjavík. Að því tilefni
átti blaðið tal við tvo af forystu-
mönnum félagsins, þá Guðjón
Sigurðsson, formann þess og As-
geir Pétursson, formann bygg-
ingarfélags Iðju. Hér á eftir
segja þeir nokkuð frá starfsemi
félagsins frá því er kommúnist-
ar létu þar af stjórn. Verður að-
eins stiklað á einstökum atriðum.
Rœtf við
Cuðjón Sigurðsson
Nú eru rétt tvö ár liðin síðan
lýðræðissinnar í Iðju báru í
fyrsta sinn fram lista í kosning-
um til Alþýðusambandsþings.
Alls kusu þá aðeins um 600 fé-
lagsmenn, enda gerðu kommún-
istar þá allt til þess að hindra að
félagar nytu lögmæts kosninga-
réttar. Þá hlutu lýðræðissinnar
242 atkvæði en kommúnistar 384.
Nokkrum mánuðum síðar eða í
febrúar 1957 fóru fram stjórnar-
kosningar í félaginu og sigruðu
lýðræðissinnar þá með 25 atkv.
mun, en þá kusu um 1100 manns.
Eftir að lýðræðissinnar tóku
við stjórn félagsins var brotið
blað í starfssögu þess. Hófst nú
mikið starf að hagsmunamálum
félagsmanna. Á sama tíma upp-
lýstist stórfelld fjármálaóreiða
hjá fyrrverandi stjórn og er
furðulegt að enn í dag skuli
kommúnistar bjóða fram sömu
menn til forsjár í félaginu, sem
sök áttu á þeirri óreiðu.
Meðal nokkurra atriða í starfs-
sögu lýðræðisstjórnarinnar í fé-
laginu má nefna kjarasamning-
ana, sem gengu í gildi 1. maí
1957 án samningsuppsagnar og
vinnustöðvunar. Þessir samning-
ar fólu í sér miklar kjarabætur
félagsmönnum til handa. Athygl-
isverður var þáttur stjórnar Al-
þýðusambandsins í sambandi við
þessa kjarasamninga, þar sem
hún reyndi að bregða fæti fyrir
þá á síðustu stundu.
Þegar á fyrstu mánuðum
hinnar nýkjörnu stjórnar hófst
mikið félagslíf eftir að öll slík
starfsemi innan félagsins hafði
legið niðri í stjórnartíð komm-
únista. Má þar.til nefna skemmti
fundi, fræðslufundi, skákmót o.fl.
1 framhaldi af fyrrgreindum
samningum var unnið að stofn-
un lífeyrissjóðs félagsmanna.
Iðjufélgar vottuðu stjórn fé-
lagsins einróma traust við næstu
kosningar með því að endur-
kjósa hana með 804 atkvæðum
en listi kommúnista hlaut þá að-
eins 466 atkvæði.
Á þessu ári hefir stjórnin gert
enn nýja kjarasamninga. 1 þeim
íslenzkum skip-
sfjóra gert rangt til
í DAGBLÓÐUNUM í Reykjavík,
dagana 23. til 25. september, er
þess getið, að Þorsteinn Eyvii'.ds-
son skipstjóri á „Northern
Prince“ frá Grimsby, hefði verið
að tilkynna herskipum Breta um
ferðir varðskipanna undanfarið.
Eg hefi aflað méT upplýsinga
um þetta mál, og tel öruggt, að
Þorsteinn sé hafður fyrir rangri
sök, að þessu leyti. Þótt þctta sé
ekkí haft eftir mér, tel ég sjálf-
sagt að leiðrétta þennan áburð.
Þorsteinn mun hafa tekið sér
nærri þennan orðróm, enda hefur
hann og kona hans, fengið hót-
unarbréf frá íslandi, með þanníg
orðbragði, að sízt er Islendingum
til sóma.
Teldi ég bréfritarana meiri
menn ef þeir skrifuðu afsökunar-
bréf á frumhlaupi s!nu.
I þeirri von, að blað yðar vilji
heldur hafa það sem réttara
áframhaldandi vakandihagsmuna ! reynist, bið ég yður að birta línur
þeirra í
helgina
kosningunum
Guðjón Sigurðsson, form. Xðju.
felast almennar kauphækkanir
en þó er merkasta atriði þeirra
stofnun lífeyrissjóðs, sem kemur
til framkvæmda um næstu ára-
mót.
Þessar kjarabætur ásamt kjara
bótunum 1957 nema alls um 17%.
Auk þess fékk stór hluti félags-
manna, þ. e. konur, sem starfað
hafa 4 ár eða lengur, beina kaup-
j hækkun, sem nemur 8,5%.TIeild-
j arkjarabætur þeirra nema því
, 25,5% á umræddu tímabili. í
1 öllum fyrrgreindum atriðum er
| ekki reiknað með þeirri 5%
hækkun sem ríkisstjórnin
I skammtaði á sl. vori.
Til samanburðar má geta þess
; að á sama tímabili hafa Dags-
brúnarverkamenn hlotið 9,5%
kauphækkun, sem þó kom ekki
til framkvæmda fyrr en í sept sl.
Auk baráttu stjórnarinnar fyr-
ir hækkuðu kaupi félagsmanna
báru þeir Guðjón Sigurðsson og
Þorvaldur Ólafsson ritari félags-
ins tillögu um stofnun bygging-
arfélags fyrir iðnverkafólk. Er
þetta félag nú þegar stofnað og
er í þann mund að hefja starf-
semi sína. Mun Ásgeir Pétursson
formaður þess segja nánar frá
störfum þess.
—• Ég tel enga ástæðu til að
efast um að Iðjufélagar muni nú
í þessum kosningum til Alþýðu-
sambandsþings sýna fulltrúum
lýðræðissinna það traust að fara
þar með umboð sitt, sagði Guðjón
Sigurðsson að lokum.
Rœft við
Asgeir Pétursson
ÁSGEIR Pétursson formaður
Byggingarsamvinnufélags iðn-
verkafólks, segir: Eitt af baráttu
málum lýðræðissinna í Iðju frá
því að þeir tóku við völdum í fé-
laginu er stofnun byggingarfé-
lags fyrir iðnverkafólk í Reykja-
vík. Félagið var stofnað 30. júlí
s.l. Heitir það Byggingarsam-
vinnufélag iðnverkafólks og starf
ar á samvinnugrundvelli eins og
nafnið bendir til. Tilgangur þess
er að byggja hagkvæmar íbúðir
fyrir iðnverkafólk í Reykjavík.
Með stofnun lífeyrissjóðs félags-
ins var lagður grundvöllur að
stofnun byggingarfélags. Lífeyr-
issjóðnum er m.a. ætlað að veita
lán til bygginga félagsmanna.
Reykjavíkurbær hefir þegar
úthlutað félaginu lóðum við
Hvassaleiti 18—22 og er það fyr-
irhugað að reisa fjölbýlishús.
Teikningar, sem Gísli Halldórs-
son arkitekt hefir gert, liggja
fyrir. Búið er að auglýsa útboð í
að gera hús þetta fokhelt.
Ætlunin er að bjóða félags-
mönnum íbúðirnar til kaups fok-
heldar, svo að þeir geti sjálfir
unnið að innréttingu þeirra.
Samkvæmt teikningunni er
baráttu fyrir iðnverkafólk í
Reykjavík eða ördeyðu kommún-
ista. Valið verður ekki erfitt. Sig
ur lýðræðissinna í Iðjú í kosning-
unum til Alþýðusambandsþings
á sunnudaginn kemur er sigur í
kjarabaráttu fé.agsmanna.
þessar.
Með þökk fyrir góðviljann.
9. okt. 1958.
Eiríkur Kristófersson,
skipherra.
Hansína Pálsdóttir
Minning
Ásgeir Pétursson, form. Bygg-
ingarsamvinnufél. iffnverkafólks.
gert ráð fyrir að í þessu fyrsta
húsi félagsins verði alls 24 íbúðir
misjafnlega stórar. Verða 8 þeirra
af stærðinni 2 herbergi og eldhús,
12 þeirra 3 herbergi og eldhús
og 4 íbúðir 4 herbergi og eldhús.
Auk þessa verða geymslur og
frystiklefar i kjaliara. Þá verða
og 3 leikstofur, ein fyrir hvern
stigagang þess.
Þegar hafa samvinnubygging-
arfélaginu borizt 40 umsóknir
um þessar íbúðir og má af því
einu sjá hve brýn þörf hefir ver-
ið fyrir þessa starfsemi. Félagið
er nú að leita fyrir sér um bráða-
birgðalán til þess að hægt sé að
hefja byrjunarframkvæmdir þar
til lífeyrissjóðurinn tekur til
starfa.
Sem fyrr segir er þetta mikla
hagsmunamál iðnverkafólksmjög
aðakallandi og gegnir furðu að
fyrrverandi ráðamenn félagsins
skuli ekki hafa unnið handtak að
því í sinni stjórnartíð. Sýnir þetta
auk þess margs annars hið algera
skeytingarleysi þeirra um hag fé-
lagsmanna.
Um næstu helgi eiga Iðjufé-
lagar um að velja hvort þeir vilja
F. 24. ágúst 1875
D. 4. október 1958
HANSÍNA Pálsdóttir, ekkja Stein
gríms Arasonar, hins þjóðkunna
kennara og uppeldisfrömuðar,
verður jarðsett í dag.
Hansína var uppalin hjá for-
eldrum sínum að Æsustaðakoti
í Eyjafirði og fluttist 16 ára
gömul til Reykjavíkur. Þar dvaldi
hún nokkur ár, en fór síðan til
Skotlands til tveggja ára dvalar
og þaðan til New York. Þar vann
hún alít að tveggja ára tíma við
handiðn. Árið 1914 kom hún aft-
ur heim til Reykjavíkur og ári
síðar giftist hún Steingrími Ara-
syni, frænda sínum.
Hún var þá fertug að aldri,
og nokkrum árum eldri en hann.
Hjónaband þeirra varð mjög
farsælt og hamingjusamt, þó að
þau ættu ekki því láni að fagna
að verða barna auðið. Hansína
fylgdi manni sínum vestur um
haf, er hann dvaldi við nám í
Bandaríkjunum 1916—1920, og
einnig 1926—’27, þegar hann
stundaði framhaldsnám vestra í
eins árs orlofi frá kennslustörf-
um við Kennaraskóla íslands. Ár-
in 1940—’46 dvöldu þau hjónin
enn í New York, en fluttust þá til
Reykjavíkur og bjuggu hér heima
til æviloka.
Hansína og Steingrímm- voru
bæði barnavinir í þess orðs
fyllstu merkingu. Starf Stein-
gríms Arasonar fyrir börn þessa
bæjar með stofnun barnavinafé-
lagsins Sumargjafar og árvöku
brautryðjendastarfi þar, verður
seint fullþakkað. Hins ber einnig
að minnast að eiginkona hans
var honum til stöðugrar hvatn-
ingar og lagði á mörg holl ráð,
þegar mest á reyndi. Hún unni
málefninu af heilum hug og
greind hennar, skapfesta og fram
sýni veittu hinu góða málefni
öflugt brautargengi.
Heimili þeirra hjóna var sann-
kölluð fyrirmynd. Þar ríkti stöð-
ug lífsgleði og hjálpfýsi, svo að
af bar. Gestrisnin var mikil, en
auk þess höfðu þau hjónin nokk-
ur börn langdvölum á heimili
sínu og gengu þeim næstum í
foreldra stað.
Námsfólki, er þau hjónin kynnt
ust, bæði hér heima og í dvölinni
vestra, reyndust þau hinar mestu
hjálparhellur. Hansína var óspör
á það, að hvetja unga fólkið til
dáða, gagnrýna það, er henni
þótti miður fara, og beina áhuga
þess inn á brautir, er henni þótti
leiða til þroska og nytsemdar.
Þegar ég lít í huganum yfir
liðinn tíma, er ég átti því láni
að fagna að njóta dagiegra kynna
Hansína og Steingrímur Arason
í New York 1940.
af Hansínu og Steingrími Ara-
j syni, og sendi nú Sínu, er lengur
lifði, hinztu kveðju mína, með
dýpsta þakklæti, þá á ég þá ósk
heitasta, að starf þeirra og fram-
j koma verði sem flestum eftirlif-
endum til hvatningar og eftir-
breytni. — G. St.
-4 í k«nÁi
að augívsing í stærsta
og útbreiddasta blaðinu
— eykur söluna mest —
— Sum <4 ■ z4 - 80 —