Morgunblaðið - 10.10.1958, Blaðsíða 12

ír
UORCUISBLAÐIÐ
Fðstudagur 10. okt. 1958

Utg.: H.f. Arvakur, Reykjavrk.
Framkværuaastióri: Sigfus Jónsson.
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benedíktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla. sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480
Askriftargjald kr 35.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
ALÞINGI OG VIÐFANGSEFNI ÞESS
UTAN UR HEIMI
Árið 1940 sendi Stalin einræðisherra alls kyns áróðUTSltB og listamenn til Eistlands. En nú hafa
Rússar slegið eign sinni á Eistland — og núna hafa þeir sent þangað rússneska „menningu".
Þessi mynd er frá bænum Járva Jaanist. Þarna eru nokkrir Rússar í hinum alþekktu „vatteruðu“
úlpum sínum (vatijohvkad), sem eru hálfgerðar spariflíkur. Yfir dyrum skúrsins í baksýn stend-
ur bæði á eistnesku og rússnesku: Veitingahús. Tveir Rússanna emi í slagsmálum. Þetta er svip-
mynd af rússnesku „menningunni“, sem flutt hefur verið inn í Eistland. — Myndinni var
smyglað út úr Eistlandi.
Flóítamaður segir frá kjörum verkamanna i Eistlandi:
Mánaðarlaunin hrökkva ekki
fyrir tvennum sköm
En he/m er sagt oð jbeir lifi kónga-
lifi m/ðoð v/ð Vesturlandabúa
REGLULEGT Alþingi kem-
ur í dag saman til fundar.
Nú eins og jafnan áður
bíða þess fjölþætt og vandasöm
viðfangsefni. En óhætt er þó að
fullyrða, að sjaldan hafi ástand-
ið í efnahagsmálum íslendinga
verið eins erfitt og einmitt nú.
Síðasta Alþingi var eitt hið
lengsta sem háð hefur verið. Það
sat frá því í byrjun október og
fram í júní. Hlé var aðeins gert
á fundum þess meðan bæjar-
stjórnarkosningar fóru fram.
Þetta síðasta þing bar fyrst og
fremst svip úrræðaleysis vinstri
stjórnarirmar. Þegar stjórnin
gerði sínar fyrstu ráðstafanir í
efnahagsmálunum í desember
1956 lýsti hún því yfir, að hinir
nýju skattar og tollar, sem þá
voru lagðir á almenning fælu
ekki í sér hin „varanlegu úr-
ræði“ og „nýju leiðir", sem hún
hafði lofað þjóðinni til lausnar
vanda efnahagsmálanna. Var því
lýst yfir af stuðningsmönnum
stjórnarinnar að slík úrræði
myndu verða undirbúin fyrir
„næsta þing“. En þegar þing kom
saman um haustið 1957, stóð
stjórnin í nákvæmlega sömu spor
um og ári áður. Hún hafði
ekki neinar nýjar tillögur eða
úrræði tilbúin. Fjármálaráð-
herra lýsti því yfir í sambandi
við flutning fjárlagafrumvarps-
ins, að stjórninni hefði ekki
unnizt tími til þess að undirbúa
„varanlegu úrræðin", meðal ann-
ars vegna þess, að hún hafi ekki
náð til þingmanna sinna yfir
sumarið! Nú, þegar þingflokkar
stjórnarinnar væru seztir á rök-
stóla myndi snúið að því að und-
irbúa tillögur og „varanleg úr-
ræði“ í efnahagsmálunum.
Fjárlögin fölsuð
Alþingi sat viku eftir viku og
mánuð eftir mánuð< án þess að
nokkrar nýjar tillögur kæmu frá
vinstri stjórninni í efnahagsmál-
unum. Niðurstaðan varð sú, að
þingmenn fóru heim í jólafrí, án
þess að úrræðin litu dagsins ljós.
Og síðasta verk vinstri stjórnar-
innar fyrir hátíðir var að falsa
fjárlögin og afgreiða þau þannig
frá Alþingi. Fjármálaráðherrann
treysti sér ekki til þess að leggja
fram tillögu um nauðsynlega
tekjuöflun, til þess að afgreiða
greiðsluhallalaus fjárlög áður en
bæjarstjórnarkosningar færu
fram. Hann þorði ekki að sýna
kjósendum framan í nýja skatta
og tolla. Þess vegna greip hann
til þess ráðs að kippa nærri 100
milljón króna útgjaldalið út af
gjaidadálki fjárlaganna til þess
að þau á pappírnum gætu heitið
greiðsluhallalaus.
Slíkt framferði hafði eng-
inn fjármálaráðherra gerzt
sekur um áður. Niðurstöður
fjárlaga voru hreinlega fals-
aðar frammi fyrir alþjóð, til
þess að forða vinstri stjórn-
inni frá því að koma til dyr-
anna eins og hún var klædd.
Sýndi þetta tiltæki e. t. v.
greinilegar en flest annað í
hvílíkt botnleysi og óreiðu
fjármál ríkisins voru komin
undir forystu vinstri stjórnar-
innar.
Hvítasunnuhretið mikla
Alþingi hélt áfram að bíða
eftir úrræðum vinstri stjórnar-
innar. Enn beið það viku eftir
viku og mánuð eftir mánuð. Tal-
að var um, að „bjargráðin"
myndu fæðast fyrir páska. Þau
yrði nokkurs konar „páskaegg"
ríkisstjórnarinnar. En af því
varð ekki. Og enn var beðið.
Hvífasunnan nálgaðist. Hvað eft-
ir annað boðaði ríkisstjórnin að
tillögur hennar myndu verða
lagðar fram „í næstu viku“. En
alltaf dróst fæðing þeirra. Rétt
fyrir hvítasunnuna lagði svo
vinstri stjórnin „bjargráð“ sín
fyrir þingið. Nær 800 milljónir
kórna í nýjum sköttum og toll-
um voru lagðar á almenning með
þeim.
Þannið mætti vinstri stjórnin
því „lágmarksskilyrði verkalýðs-
hreyfingarinnar, að ekkert verði
gert, er hafi í för með sér skerð-
ingu á kaupmætti vinnulaun-
anna og að ekki komi til mála,
að auknum kröfum útflutnings-
framleiðslunnar verði mætt með
nýjum álögum á alþýðuna".
En eitt var augljóst þegar í
stað af þessum tillögum vinstri
stjórnarinnar. Þær fólu ekki í
sér nein „varanleg úrræði“ eða
„nýjar leiðir“, eins og stjórnin
hafði lofað. Það eina sem var
nýtt í þeim var það, að aldrei
hafði nokkur ríkisstjórn lagt
aðra eins skatta á allan almenn-
ing í landinu.
Þing hins mikla
öngþveitis
En eins og síðasta þing ein-
kenndist fyrst og fremst af al-
geru úrræðaleysi og uppgjöf
vinstri stjórnarinnar í efnahags-
málum, benda allar líkur til þess,
að það Alþing, sem hefur störf
sín í dag, muni mótast af hinu
mikla ' öngþveiti sem uppgjöf
stjórnarinnar í efnahagsmálum
hefur leitt yfir þjóðina. Nú er
svo komið, að síðan „bjargráð“
vinstri stjórnarinnar voru sam-
þykkt fyrir rúmlega 4 mánuð-
um hefur vísitala framfærslu-
kostnaðar hækkað um nær 30
stig. Tryllt kapphlaup er hafið
milli kaupgjalds og verðlags og
taumlaus verðbólga þjarmar að
þjóðinni. Gegn þessu öngþveiti
hefur vinstri stjórnin ekkert úr-
ræði á takteinum nema nýja
skatta og álögur. Fjármálaráð-
herra hefur þegar lýst því yfir,
að „nýrra ráðstafana" sé þörf.
Þáð þýðir stórfellda nýja skatta.
Þetta þing mun því verða
öngþveitisþing í framhaldi
al' siðasta úrræðaleysisþingi
vinstri stjórnarinnar.
En meðal verkefna, sem
þetta þing stendur frammi fyr-
ir, er efling landhelgisgæzl-
unnar og stóraukið eftirlit
með vélbátaflota landsmanna,
sem nú horfist í augu við geig-
vænlega hættu vegna ofbeldis
aðgerða Breta á miðunum. Um
lausn þess vandamáls verða
öll ábyrg öfl að sameinast.
FYRIR skömmu birtist í blað-
inu frásögn eistneska flótta-
mannsins Erich Teayn, sem flúði
í sumar af rússnesku skipi und-
an Shetlandseyjum. í þeirri
grein sagði flóttamaðurinn frá
lífi eistneskra sjómanna. í eftir-
farandi grein, sem birzt hefur í
blöðum beggja vegna hafsins,
segir sjómaðurinn frá lífinu í
Eistlandi eins og það er í dag.
o—O—o
Fólk á Vesturlöndum getur
ekki ímyndað sér hve kjörin eru
bág í Eistlandi og hinum Eystra-
saltsríkjunum. Miðað við líf al-
þýðu manna hér vestan járn-
tjalds er eistneska þjóðin þrælk-
uð þjóð. öll yfirvöld eru rúss-
nesk, en nokkrir auðsveipir skó-
sveinar rússneskra kommúnista
lifa í vellystingum.
o—O—o
Ákvæðisvinna er viðhöfð í nær
öllum atvinnugreinum. Það er
ekki- þar með sagt, að verkamenn
geti hagnazt á því að leggja hart
að sér. Ákvæðislaunin eru sí-
breytileg og er breytt eftir af-
köstum manna þannig, að eng-
inn beri „of rnikið" úr býtum.
Svonefndar „vinnuhetjur" eru í
öllum atvinnugreinum. Þetta eru
menn, sem sagðir eru hafa af-
kastað svo og svo miklu, þeir
eru auglýstir og verðlaunaðir og
aðrir síðan hvattir til þess að
fara að þeirra dæmi. Því meira,
sem „vinnuhetjurnar“ eru sagð-
ar hafa unnið — þeim mun lægra
verður ákvæðiskaupið. Allir eiga
að afkasta jafnmiklu og „vinnu-
hetjan“ án þess að kaupið hækki.
o—O—o
Engin leið er að mótmæla
slíkum aðferðum. Þungar refsing-
ar liggja við verkfallstilraunum,
eins og allir vita. Verkalýðs-
félögin eru aðeins nafnið eitt.
Verkamenn eru aldrei kosnir í
neinar stöður í þessum félögum,
þeim er algerlega stjórnað af
kommánistaflokknum — og
verkalýðsforingjarnir svonefndu,
sem vinna með verkamönnum,
eru aðeins eftirlitsmenn, sem
gefa flokknum skýrslu um verka
mennina. Það eru þessir menn,
sem skipuleggja þátttöku verka-
manna í hópgöngum og útifund-
um — t. d. 1. maí og 7. nóvember.
Þá verða allir verkamenn að
undirrita heit um að mæta á
fundinum og gefa sig fram við
„verkalýðsforingjann“. Þungar
sektir og fangelsi liggja við brot-
um á þessu heiti. Hver „verka-
lýðsforingi" hefur 30—40 menn
í sinni umsjá, svo auðvelt er
að fylgjast með því hverjir mæta
— og hverjir mæta ekki. Margir
þessara „foringja“ eru ekki allt
of harðir í kommúnistatrúnni,
en þeir eru þá í sömu aðstöðu
og verkamennirnir, þeir verða
að mæta og annast starf sitt.
o—O—o
Meðallaun verkamanna í Eist-
landi eru um 500 rúblur á
mánuði (en það er u. þ. b. 2000
ísl. kr.). Miðað við verðlag á
nokkrum vörutegundum er ó-
skiljanlegt hvernig eistneskir
verkamenn fara að því að draga
fram lífið með kaupi sínu, því að
kg. af brauði kostar 1,38 rúblu
(um 5,50 ísl. kr.), rúsínubrauð
9,00 rúblur kg. (36,00 ísl. kr.),
karlmannaskór 300 rúblur (1200
ísl. kr.) og karlmannaföt 1—2
þús. rúblur (4—8 þús. ísl. kr.)
Það er því óhætt að segja, að
eistneskir verkamenn geti lítið
veitt sér. Samanburður verðlags
og kaupgjalds talar alltaf sínu
máli. Hins vegar fáum við oft að
heyra það í Eistlandi, að við lif-
um eins og konungar miðað við
„þrautpíndan verkalýð kapital-
isku ríkjanna".
o—O—o
Og þrátt fyrir hina litlu kaup-
getu almennings verður fólk í
borgum og bæjum landsins að
standa í biðröðum til þess að fá
brauð — enn þann dag í dag.
Jafnvel bændur verða að kaupa
sitt brauð. Þeir mega ekki baka
brauð á samyrkjubúunum úr
korninu, sem þeir rækta. Þeir
eru skyldugir að selja ríkinu
alla uppskeruna og enginn vog-
ar að stinga korni undir stól.
Finnist það, hversu lítið magn
sem það annars er, þá á við-
komandi von á margra ára
fangelsissetu, því að hann hefur
stolið frá ríkinu — og það er
stórglæpur í löndum kommún-
ismans.
o—O—o
Ríkið kaupir kornið af bænd-
um á 0,10 rúblur (0,40 kr.) kg.
Kílóið af brauði kostar hins veg-
ar 1,38 rúblur, (um 5,50 kr.) eins
og áður sagði, en fyrir styrjöld-
ina, þegar Eistland var frjálst og
fullvalda ríki, var greitt sama
verð fyrir kg. af korni og kg. af
brauði. Nú græðir ríkið því 1,28
rúblu (5,10 kr.) á hverju kg. af
brauði. Hinir kommúnisku vald-
hafar Eistlands kalla þetta ekki
arðrán.
•—O—o
Um þær mundir, er Krúsjeff
fordæmdi Stalin varð ástandið
í Eistlandi dálítið frjálslegra.
Það örlaði á gagnrýni og menn
þorðu frekar að láta skoðanir sín-
ar í ljós hver við annan. En nú
er allt komið í saijra farið aftur.
Þeir, sem uppvísir verða að því
að mæla eitt orð gegn kommún-
istum eru sendir í allt að 25 ára
fangelsi í Síberíu.
Aðeins í einu tilliti er ástand-
ið betra. Nú eru dómar kveðnir
upp opinberlega. Nú vita að-
standendur því hve lengi hinir
dæmdu eiga að sitja í fangelsi,
en áður voru menn aðeins hand-
teknir, ef þeir voru grunaðir um
Framh. á bls. 22