Morgunblaðið - 20.12.1958, Blaðsíða 12

12
MORCVNBL4ÐtÐ
plírrpmMaMI*
Utg.: H.f. Arvakur, Reykjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
AÖalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Viffur.
Ejnnr rtsmundsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr 35.00 á mánuði innaniands
I lausasölu kr. 2.00 eintakið.
NEFNUM HLUTINA RETTU NAFNI
EGAR V-stjórnin hófst á sl'.
vori handa um að gera
leiðréttingu á fjárhagskerfi
íslendinga, af því að kaupgjaldið
væri hærra en atvinnuvegirnir
gátu borið, var aðferð hennar sú
að lögbjóða hækkun grunnkaups
um 5%.
Auðvitað var þessi grunnkaups
hækkun lögboðin í blekkinga-
skyni. Hú’.i var ætluð til þess að
dylja fyrir almenningi að verið
var að leggja á hann miklu liærri
álögur, en þessari 5% grunnkaups
hækkun nam. Ríkisstjórn og Al-
þingi héldu sem sé að ráðið til
þess að leysa vandamál þjóð-
félagsins væri að fara í skolia-
leik við landslýðinn.
Afleiðingar þess, að þá voru
engar raunhæfar ráðstafanir gerð
ar, blasa nú við. Hermann Jónas-
son sagði satt, þegar hann lýsti
því, að ný verðbólgualda væri
skollin yfir. Hann reyndi að vísu
að kenna öðrum um. En engum
heilskyggnum manni getur leng-
ur dulizt, að stjórnarvöldin héldu,
að það væri vænlegra til kjós-
endafylgis að fara i skollaleik en
sinna raunhæfum verkefnum.
★
Annað dæmi þeirrar hringa-
vítleysu, sem fjárhagskerfi þjóð-
arinnar nú er komið í, er hversu
ólík áhrif sama ráðstöfun hefur
einungis eftir því hvað hún er
kölluð. Hvorki launþegar né
kaupgreiðendur skiptir neinu
máli hvað kaupið er kallað, sem
innt er af höndum og tekið á
móti. Það er hæð launanna og
kaupmáttur þeirra, sem úrslitum
ræður en ekki hitt, hvort þau eru
kölluð grunnkaup eða verðlags-
uppbót. Þegar launþeginn tekur
við fjárhæðinni, kemur hún hon-
um nákvæmlega að sama gagni
undir hvoru nafninu, sem hún
gengur, og kaupgreiðandanum er
jafn tilfinnanlegt að inna hana
af höndum, hvað, sem hún er
kölluð. En í fjárhagskerfi íslend-
inga er nafnið tómt látið ráða
úrslitum.
Ef launþegar eru sviptir, við
skulum segja 15 vísitöiustigum,
þá bitnar það óhjákvæmilega á
þeim sjálfum, þegar í stað. En
eftir gildandi lögum og þeim
reglum, sem aðilar sjálfir hafa
komið sér taman um, þá hefur
slík vísitölusvifting engin áhrif
á verð landbúnaðarafurða þegar
í stað, nema einungis að því, er
varðar dreifingarkostnaðinn. Með
þeirri aðferð væri sem sé einung-
is hægt að lækka eða fella niður
þá verðhækkun landbúnaðaraf-
urðanna, sem varð nú í desember,
en önnur áhrif á afurðaverðið
kæmu ekki fram fyrr en miklu
síðar. Lækkunarinnar mundi
fyrst gæta- næsta haust, þegar
verðlag landbúnaðarafurða væri
þá ákveðið, þ. e. sennilega ein-
hvern tíma í septembermánuði
1959.
Ef kaup launþega er aftur á
móti minnkað um nákvæmlega
sömu fjárhæð en lækkunin köll-
uð koma niður á grunnkaupinu
í stað verðlagsuppbótinni, þá
mundi verðið á landbúnaðarvör-
um raunverulega lækka sam-
tímis. Ekki einungis að því, er
varðar dreifingarkostnaðinn, held
ur einnig í þeim hluta verðsins,
sem byggist á kaupi bóndans.
Bóndanum var á sl. hausti reikn-
uð 6% grunnkaupshækkun, því
að þá var talið fyrirsjáanlegt, að
kaup mundi almennt a. m. k.
hækka sem því næmi. Ef laun-
þegar afsöluðu sér þessari kaup-
hækkun nú, mundu þeir þess
vegna ekki þurfa að eiga nein
eftirkaup um iækkun afurða-
verðsins. Hún mundi gerast sjálf-
krafa og samtímis.
★
Hér er það því orðaleikur einn,
sem látinn er ráða gersamlega
ólíkum áhrifum í öllu fjárhags-
kerfinu. Frá slíkri fásinnu verður
að hverfa. Menn verða að þora
að horfast í augu við staðreynd-
irnar. Ef kauplækkun er nauð-
synleg, þá tjáir ekki að lögbjóða
kauphækkun, eins og gert var á
sl. vori með bjargráðunum.
Það verður að koma framan að
mönnum og segja þeim hreinlega
við hvað er átt. Þess vegna stoðar
heldur ekki að kalla kauplækk-
unina vísitölufestingu eða svipt-
ingu svo og svo margra vísitölu-
stiga og neita almenningi undir
því yfirskini um hina sjálfsögðu
lækkun afurðaverðsins, sem öll
sanngirni mælir með, að verði
þegar í stað. Ráðstafanir á að
kalla sínu rétta nafni og ’áta
menn þegar í stað njóta kost-
anna við að slá af kröfunum, en
ekki láta kjararýrnunina eina
bitna á fólkinu strax, en lækkun
vöruverðs bíða.
Allt sýnast þetta vera einfaldar
og sjálfsagðar staðreyndir. Engu
að síður er rík ástæða til þess að
taka þær fram, og hver einasti
fslendingur þarf að hugleiða,
hvað í þeim felst.
★
Hinir úrræðalausu valdhafar
ráðast nú á Sjálfstæðismenn
vegna þess, að þeir hafa bent á
þessi einföldu sannindi. Sagan
um nýju fötin keisarans er alltaf
að endurtaka sig.
V-stjórnin þóttist ætla að leysa
allan vanda með jólagjöfinni fyr-
ir tveimur árum. Sú ráðstöfun
reyndist alþjóð hefndargjöf, þó
að hún frflmlengdi líftóru V-
stjórnarinnar. Á sama veg fór
með bjargráðin á þessu ári. Þau
urðu flotholt fyrir V-stjórnina en
komu fjármálum þjóðarinnar í
enn meira óefni en nokkru sinni
áður. ’Stjórnarherrarnir halda, að
það eitt nægi að dást hver að
öðrum fyrir þær gjafir, sem þeir
gefa almenningi, og bjargráðin,
sem þeir láta í té, þó að hvort
tveggja sé einungis hismi og svik.
Ef menn þurfa að slá af kröf-
unum af því að lifað er umfram
efni, þá vill almenningur, að það
sé sagt af hreinskilni en ekki
undir því yfirskini að verið sé
að gefa honum eina krónu, þegar
af honum eru teknar tvær. Það
er sá skollaleikur, sem menn nú
eru búnir að fá nóg af. Þess vegna
mun þjóðin áður tn yfir lýkur
áreiðanlega kunna að meta að
Sjálfstæðismenn settu það, sem
ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir þátt-
töku sinni í stjóm, að menn þyrðu
að gera sér grein fyrii staðreynd-
unum, nefndu þær réttu nafni og
tækju óhjákvæmilegum afleiðing
um.
Laugardagur 20. des. 1958
Eiginmaðurinn má ekki vera þegjandalegur um of, segja sérfræðingarnir. Hins vegar er sú eig-
inkona vandfundin, sem nennir að hlusta á hann fjölyrða sí og æ um hversdagslega atburði
daglegs lífs. —
Hvað
segja
á eiginmað urinrt að
konu sinni?
Iverulega ekki — að segja konu
sinni allt. Vandamálið er aðeins
að gera sér grein fyrir, hvaða
atriðum hann á að halda leynd-
Hvað á eiginmaðurinn að segja
konu sinni?
ÞAÐ er ekki svo ýkja langt síðan
sú venja var í heiðri höfð, að
eiginmaðurinn minntist aldrei á
peningamál við konu sína og
trúði henni mjög sjaldan fyrir
því, sem hann taldi vera sín
einkamál. Gengið var út frá því,
sem vísu, að hún skildi ekki hið
fyrrnefnda og kærði sig ekki um
að kynnast hinu síðarnefnda.
Nútímaeiginkona vill vera trún-
aðarvinur — ekki síður en
húsmóðir
Nú á dögum er þetta ekki eins
einfalt, því að nútímahúsmóðir
lítur á sig sem trúnaðarmann
ekki síður en húsmóður. Hún vill
fá að hafa hönd í bagga með
fjármálastjórninni á heimilinu.
Ærið oft tekur hún að sér að tala
fyrir þeim málum, sem þarf að
koma í framkvæmd, og það mun
vera algengt, að hún opni bréf,
sem eru stíluð til eiginmannsins.
Konurnar lifa að meðaltali 5 ár-
um lengur en eiginmennirnir, og
því gera þær ráð fyrir að þurfa
að ráðstafa og stjórna fasta og
lausafé eftir hans dag.
★
En hvað sem því líður, þarf
eiginmaðurinn ekki — og á raun-
Eitt er bað, sem konan ætlast til, að eiginmaðurinn ræði
—•Rð í peningamálunum.
um. Sums staðar er svo fyrir-
mælt í hjúskaparlögum, að eig-
inmaðurinn þurfi ekki að segja
konunni meira um viðskiptamál
sín en honum býður við að horfa.
Hins vegar verði hann að segja
konu sinni satt frá þeim atrið-
um, sem hann ekki heldur leynd
um í þessum efnum, þar sem sí-
felld lygi telst vera andleg mis-
þyrming.
Ráðgjafar í heimilis- og hjú-
skaparmálum ráðleggja oft eigin-
manninum að trúa konunni fyr-
ir erfiðleikum sínum, þar sem
það létti af þeim áhyggjum og
kvíða. Þetta sjónarmið er ýtar-
lega rætt í bók, sem frú Hanna
Lees gaf út fyrir nokkru. Höfund
ur beinir máli sínu aðallega til
kvennanna og ráðleggur þeím að
hlusta alltaf fullar samúðar á
vandkvæði eiginmannsins. Henni
má aldrei vera ofvaxið að gefa
ráð, hversu risavaxin sem vanda-
málin eru, og hún má aldrei láta
sér fátt um finnast, þó að erfið-
leikarnir séu smávægilegir. Aug-
ljós er hættan á því, að konan
Hygginn eiginmaður lætur oft svo sem hann lumi á einhverju.
Framh. á Lils. 23.