Morgunblaðið - 23.04.1959, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 23. apríl 1959
MORGVKBLAÐIÐ
17
K^stmann Guðmundsson skrifar um
M E N N T I R
„THE Black Orchid“, (Para-
mount Picture) er nýjasta kvik-
myndin, sem Sophia Loren hefur
lokið við. Hún leikur unga sorg-
mædda ekkju. Maðurinn hennar
hafði lent í slæmum félagsskap
með þeim afleiðingum að hann
deyr í áflogum, sem hann hafði
tekið þátt í með misjöfnum fé-
iögum sínum. Hún stendur ein
uppi með ungan son þeirra, Ralp-
hie, og ásakar sjálfa sig fyrir
dauða manns síns, sem stal til
þess að hún gæti lifað í allsnægt-
um. Stuttu síðar kynnist hún
Frank, sem er vinur nágranna-
konu hennar. Frank er leikin af
Anthony Quinn, af mikilli
snilld. Hann er ekkjumaður en á
uppkomna dóttur, sem er að því
komin að gifta sig. Hann leggur
ÆRLÆK, 31. marz. — Heilsufar
í héraðinu mua yfirleitt hafa
verið gott, og farsóttir ekki geis-
að nema hvað mislingar stungu
sér niður á þremur bæjum á
Sléttu, án þess þó að þeir breidd-
ust út. Er það mikið lán í okk-
ar fámenna dreifbýli, þar sem
enga hjálp er að fá — þó að líf
liggi við — þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir kvenfélaganna til að út-
vega heimilishjálp. Verða því
konurnar sjálfar að hjálpa hver
annarri, og sannast það nú, að
mikið má ef vel vill. Sem dæmi
má nefna, að einyrkjakona hér í
sveit, sem á 8 ung börn, þurm
nauðsynlega samkvæmt læknis-
ráði að komast á sjúkrahús til
Uppskurðar. Reynt var að útvega
stúlku, en engin fékkst. Var þá
það ráð tekið að leysa upp heim-
ilið, og buðust konurnar á næstu
bæjum til að taka börnin Ein,
sem ááti átta börn fyrir, bauðst t.
d. til að taka þrjú. Konan var
mánuð á sjúkrahúsi og fékk góð-
an bata.
Fram á síðustu ár vorum við hér
í þessum sveitum venjulega inni
lokuð allan veturinn og fram á
sumar, stundum allt að 9 mánuði
ársins. Fyrir tveimur árum var
vegurinn lagður fyrir Tjörnes, og
má heeita, að hann sé alltaf fær
svo lengi sem leiðir innan sveit
ar lokast ekki vegna snjóa. Á
þeim stutta tíma, sem liðinn er,
síðan vegurinn var opnaður, hefir
hann margsinnis komið að ómet
anlegu gagni, ekki sízt þegar um
veikindi hefir verið að ræða. Það
er því hugsað með þakklátum
huga til þeirra manna, sem mest
og bezt börðust fyrir vegalagn-
ingunni.
Nú er sá tími ársins, sem dauf-
legast er í sveitinni, enda eðli-
legt, þar sem æskufólkið, sem
eftir var í haust er nú flest farið
til verstölBvanna, svo að heita má,
að aðeins séu eftir hjón með börn
og gamalmenni. 111 nauðsyn knýr
fólkið til að fara burtu í atvinnu-
leit til að geta með því fé, sem
þannig aflast, borgað .heyvinnu-
vélar, jeppabíla, jarðrækt o. fl.,
sem búskapurinn getur ekki stað
ið undir.
Nokkur býli — og fleiri en
áður — vel hýst standa nú mann-
laus í vetur, og á hangandi hári er
fljótt hug á ungu ekkjuna, sem
vill ekki þýðast hann um langan
tíma, en brátt fella þau hugi sam-
an, dóttur hans til mikils ama,
hún getur ekki trúað því að hún
sé „heiðvirð" kona. Misskilningur
brýzt út, dóttirin lokar sig inni í
herbergi, sér engan mann og er
að því komin að verða vitskert,
þegar unga ekkjan heimsækir
hana og býðst til þess að fórna
ást sinni til þess að gera hana
hamingjusama. Með slíkri fórn
skilst ungu stúlkunni að hér er
um „heiðvirða" konu að ræða og
tekur hana í sátt!
Það má segja að efnið, sé ekki
djúptækt en Sophia Loren með
mótleikara sínum Anthony
Quinn, sýnir að hún á yfir leik-
hæfileikum að ræða.
um mörg til viðbótar, að þau fari
ekki í eyði þá og þegar. Er þó
ekki ennþá um að kenna fyrir-
hugaðri breytingu á skipan kjör-
dæma og kosningafyrirkomulagi,
sem andstæðingar málsins segja,
að valda muni landauðn í sumum
byggðarlögum, ef það nær fram
að ganga.
Eins og kunnugt ér var ein-
dæma góð tíð hér norðaustan
lands frá 1. sept. s. 1. og fram í
byrjun desember. Kartöflur
spruttu fram eftir öll'u hausti,
bláber héldust lengi óskemmd,
og krækiber voru týnd uppi um
heiðar síðast í október. Jörð hélzt
græn og ósölnuð jafnt til heiða
sem niður í byggð. Sauðfé hélt
sig meira til heiða en venjulega,
og gekk mjög treglega að hafa
það til byggða. Forystufé, sem
venjulega hefir haft þann vana
að skila sér til heimahaga sinna,
þegar tekið hefir að snugga að,
brá nú nokkuð út af þessu. For-
ystusauðurinn Hmífill, 13 vetra
gamall, eign Theodórs frá Bjarma
landi, slapp að heiman, sem aldrei
hann var kominn úr afréttinni.
Sást hann í nóvember
uppi á Hólssandi á sínum sumar
stöðvum við Krókavötn með
kindum úr Axarfirði. Krókavötn
eru ofarlega á sandinum um
klukkustundargang í norðvestur
frá eyðibýlinu Fagradal.
Snemma í desember skall á
ótíð, sem hélzt óslitið fram að
þorrakomu, en þá komu hlákur
og góð tíð. Var þá farið á skíðum
nokkuð um Hólssand til að leita
Hnífils, en hann fannst ekki.
Þann 22. febrúar var komið hjarn
færi um allar heiðar. Var þá aftur
farið að leita Hnífils og þá á
jeppabíl. Leitað var um allan
Hólssand, og fannst þá hræið af
honum undir háum börðum við
Krókavötnin, þar sem hann hafði
fennt.
Tvær forystuær frá Birni hrepp
stjóra í Skógum sáust framan af
vetri austur í afréttum Þistil-
fjarðar, án þess þó að þær yrðu
handsamaðar, enda treyst á, að
þær myndu skila sér heim til
sin, eins og þær höfðu jafnan gert.
En það brást. önnur ærin náðist
í hús austur í Þistilfirði eftir
B 6 K
Frá lidne dagar.
Eftir Stefán frá Hvítadal.
Þýðingar á nýnorsku,
eftir Ivar Orgland.
Fonna Forlag. Ósló.
IVAR ORGLAND, hinn ágæti
norski sendikennari við háskól-
ann, sem árið 1955 gaf út safn
ljóðaþýðinga úr íslenzku, hefur
nú gefið út allstóra bók með
þýðingum á kvæðum Stefáns frá
Hvítadal. Útgáfan er öll hin
prýðilegasta, með mynd af
Stefáni og tveim formálum, öðr-
um eftir Halldór Kiljan Laxness
og hinum eftir Ivar Orgland. Frá-
gangur forlagsins er með ágæt-
um, og er þó allmikið í ráðist,
þar eð ljóðabækur ókunnra höf-
unda seljast jafnan mjög illa í
Noregi.
Eins og flestum er nú orðið
kunnugt vinnur Ivar Orgland að
stóru ritverki um líf og starf
Stefáns frá Hvítadal og mun vera
langt kominn að ljúka þ'd. Hann
hefur nú dvalið hér í a1 Imörg
ár og er orðinn mjög vel að sér
í málinu. En auk þess ritar hann
afburðafagra nýnorsku, hefur
gefið út ljóðabók, sem vakti at-
hygli í heimalandi hans og nýlega
lokið við aðra, sem vissulega mun
gera nafn hans góðkunnugt. Þá
hafa þýðingar hans úr íslenzku
vakið allmikla athygli, þótt lítt
hafi þær verið þakkaðar hér á
landi.
Þess verður fljótlega vart við
lestur þýðinganna, hversu ná-
skyldar íslenzka og nýnorska
eru, og hversu snilldarvel Org-
land kann bæði málin. Hér skulu
tilfærð nokkur erindi til saman-
burðar:
Úr kvæðinu: „Hún kyssti mig“.
Heyr mitt ljúfasta lag,
um hinn dýrlega dag
þennan lífsglaða eld,
og hið draumfagra kveld.
Rauðu skarlati skrýðst
hefur skógarins flos.
Varir deyjandi dags
sveipa dýrlingabros.
Höyr min sældaste song,
född í solljus og eld,
om min dyraste dag
og min draumfagre kveld.
I eit skarlak-raudt skrud
har all skogen seg hylt.
Sjá kor dagen som döyr
i ein draum seg har gylt.
í „Förumannsóði" er fyrsta er-
indið svona:
Þér finnst ég eflaust orðinn
undarlegur til reika.
Grátlega brenndi
oft gleðinnar hyr
og gáski æskunnar leika.
Du tykkjer eg tvillaust er vorten
. underleg tilreidd i kledom.
Tárekjövd brann oftast
leikens eld
og kjæte i ungdomsgledom.
Mál Orglands er hljómnæmt
og litfagurt og orðgnótt hans
mikil. Og þar eð fegurð og fersk-
áramót, en hin er ófundin enn.
Sunnudaginn 15. marz fór Sig-
valdi í Hafrafellstungu í eftir-
leit í Tunguheiði. Fann hann gráa
dilká með gráu hrútlambi syðst
í Tunguheiði, þar sem heita Flár.
Bæði lambið og ærin voru orðin
mjög mögur, en þó var ærin stygg
og reyndust bæði vel gang-
fær niður í Hafrafellstungu. Kind
urnar átti Björn Stefánsson, bóndi
í Akurseli.
Frá því um þorrakomu hefir
verið góð tíð, að vísu óvenju um
hleypingasöm fyrst, en nú síðustu
vikurnar blíðviðri flesta daga.
Láglendi er allt orðið autt og far
ið að grænka á túnum. — J.S.
leiki málsins er einmitt einn að-
alstyrkur Stefáns, þá mætast
þarna tveir seigir. Það er unaður
ljóðelskum manni að lesa þá
saman, lesa þá báða! Athugum
t.d. „Seytjánda maí“í
Þann seytjánda maí var sólskin
og suðræn angan í blænum,
og kveldið í gullnum klæðum
og klukknahringing í bænum.
Den syttande mai var solskin
og linnaste sunnanvind-angen.
I gullkledde várkvelden tona
frá klokkone malmtunge klangen.
Ó, góða, þú mans-t hvað gerðist
í geislaflóðinu bjarta.
Við vorum svo ung og ölvuð
af angan frá dagsins hjarta.
Á, kjære, du minnest kva hende
i solstrále-flodi bjarte.
Vi var sá unge og öre
av ang^n frá dagsens hjarte.
Svona mætti lengi halda áfram,
því um mörg af kvæðunum er
farið meistarahöndum, og um
það lakasta verður ekki verra
sagt en að það sé gott! — En
svona mann á þjóðin að taka í
þjónustu sína, sleppa honum
ekki, en láta hann vinna ævi-
langt að þýðingu íslenzkra ljóða
— á prófessorslaunum og gjarn-
an með prófessorsnafnbót, ef
hann kærir sig um slíkt. Bók-
menntirnar eru nú einu sinni
okkar landvörn og þetta væri
mjög hyggilegt herbragð, er auka
myndi styrk vorn og sóma.
Skrifstofustúlka
óskast hálfan daginn frá kl. 1 e.h. til símavörzlu og
almennra skrifstofustarfa. Vinna allan daginn, getur
einnig komið til greina.
Tilboð merkt: „Skrifstofustúlka—9571“, sendist
afgr. Mbl. fyrir 27. þ.m.
Sumardags-fyrsta
blómin
verða seld í dag á Laugavegi 63 og
Vitatorgi.
Ath. Mikið v val af pottaplöntum
W
Að loknu próli
í skólaborginni Reykjavík
er þessa dagana í mörgum fjölskyldum beðið
úrslita fullnaðarprófsins og þess fagnaðar er
hið unga skólafólk leggur námsárin að baki.
Fjölmargatr fjölskyldur
minnast þessara tímamóta með fagurri minja-
gjöf árnaðaróskum sínum til staðfestingar að
lokinni prófþrautinni.
Listsmíði í gulli,
silfri og dýrum steinum hefir um aldir þótt
til þess kjörið, að bera góðar óskir og árnaðar-
orð vina og ættingja milli og varðveita um
ókomin ár minningu um sigra og fagnaðar-
stundir.
Við bjóðum yður
að líta á safn okkar af íslenzku listsmíði og
vonum að þér getið þar fundið grip við hæfi
hins merka tilefnis. Um leið viljum við beina
athygli yðar að hinum fjölbreyttu litum í
steinum, kóröllum, fílabeini, emalje og niello
sem nú auðkenna smíði okkar.
Jðn Sipunilsson
Skorlpripawrelnn
Hlutafélag
„Fagur gripur er æ til yndis'
Krf.
Fréttabréf úr Axarfirði