Morgunblaðið - 12.05.1959, Side 13

Þriðjudagur 12. maí 1959
MORGVNBLAÐIÐ
13
Undir forystu Sjálfstœðismanna munu
íslendingar hefja nýja og öfluga sókn
út á við og inn á við
lllur var viðskilnaður vinstri stjórnar-
innar við efnahagsmálin, en þó lék
hún sóma landsins enn verr
t'ldhúsdagsrœða Ólafs Thors á Alþingi
í gœrkvöldi
i.
ÉG MUN að þessu sinni láta
nægja að vísa til hinna mörgu,
merku og margþættu tillagna,
sem síðasti landsfundur Sjálf-
stæðismanna samþykkti eins og
þær liggja fyrir og hafa birzt
almenningi í blöðum og í út-
varpi. Þær sýna kosningastefnu-
skrá Sjálfstæðisflokksins og mun
ég og aðrir ræða þær ýtarlega
á næstunni í blöðum, útvarpi og
á mannfundum.
Eldhúsdagurinn er líka svo
sem flestir vita fyrst og fremst
dagur reikningsskila við vald-
hafana.
★
Þegar núverandi hæstv. ríkis-
stjórn var mynduð í desember-
mánuði síðastliðnum, gaf hún
okkur Sjálfstæðismönnum þrjú
fyrirheit:
1) Að ríkisstjórnin myndi beita
sér fyrir vissum aðgerðum,
sem sérfræðingar í efnahags-
málum töldu að megnuðu að
stöðva verðbólguskriðuna,
þar til auðið yrði að freista
þess að sameina þjóðina um
varanlegri lausn þeirra
miklu vandamála.
2) Að Alþýðuflokkurinn myndi
flytja með Sjálfstæðisflokkn
um frv. um breytingu á
kjördæmaskipaninni, í höf-
uðefnum eins og það frv.,
sem nú hefir verið samþykkt
3) Að hvernig svo sem því frv.
reiddi af, skyldi þing rofið
og nýjar kosningar fram fara
snemma á þessu sumri.
Gegn þessu hét Sjálfstæðis-
flokkurinn því að freista til hins
ýtrasta að afgreiða greiðsluhalla-
laus fjárlög með Alþýðuflokkn-
una og að verja hæstv. ríkis-
stjórn vantrausti, þar til búið
væri að afgreiða fjárlög og útséð
um örlög kjördæmabreytingar-
innar.
Hæstv. ríkisstjórn hefir staðið
algjörlega vísvitandi, svo sem
gert hefir verið undanfarin ár.
Hefir það athæfi átt að heita bú-
hyggindi, en verið undirrót sið-
spillandi óhófseyðslu og einræð-
is ríkisstjórnar og einkum fjár-
málaráðherra yfir milljónatug-
um. Eru það víti til varnaðar og
verður Alþingi hér eftir raun-
verulega að afgreiða fjárlögin, en
ekki sitja krunkandi mánuðum
saman yfir smámunum og láta
svo allt enda í sem næst ein-
ræði fjármálaráðherra bak við
Alþingi.
II.
Læt ég svo útrætt um núver-
andi ríkisstjórn, enda aðrir, sem
dóms bíða. Hinn mikli sökudólg-
ur er fyrrv. ríkisstjórn og allir
þeir, sem ábyrgð bera á henni,
að meðtöldum núverandi ráð-
herrum.
Ákæruskjal mitt á hendur
þeim er þrentað í Mbl. 13. marz
sl. Það tók mig 2Vz klst. að flytja
það á landsfundi Sjálfstæðis-
manna og var þó aðeins stiklað
á því stærsta. Það mun nú og
birtast í landsfundarskýrslunni.
■Til þess vísa ég. En hér verð ég
fáorður, enda naumur tími til
umráða fyrir mig, m. a. vegna
þess að við Sjálfstæðismenn vilj-
um, að raddir sem flestra Sjálf-
stæðismanna heyrist í þessum
umræðum.
★
Hermanni Jónassyni tókst að
sýna tvennt í ræðu sinni hér í
kvöld:
1. Að hann er furðu gleyminn,
eða alveg úti á þekju í þjóðmál-
um.
2. Að hann er óvenju spaugi-
legur stjórnmálamifiður.
Eftir að hafa deilt hart, og auð-
vitað án raka, á okkur Sjálfstæð-
ismenn, hugðist hann ganga frá
mér sjálfum alveg dauðum með
því að skýra frá því, að ég hefði
í ræðu mælt á þá leið, að við
Sjálfstæðismenn myndum berjast
fyrir okkur sjálfa, fyrir flokk okk
við öll þessi fyrirheit. Við telj- ar °S fyrir Þjfðma.
um því ástæðulaust að deila á
hana.
Við Sjálfstæðismenn höfum
einnig að okkar leyti efnt sam-
komulagið og ber því ekki leng-
ur skylda til að verja stjórnina
vantrausti. Við munum þó gera
það vegna þess að við erum and-
vígir stjórnarskiptum fyrir kosn-
ingar. Eftir kosningar munum
við taka það mál til nýrrar at-
hugunar.
★
Rétt þykir mér að geta þess,
að fjárlögin, sem Alþingi hefir
nú samþykkt, eru þau hæstu, sem
fram að þessu hafa þekkzt hér
á landi. Er það í áframhaldi af
stefnu undanfarinna ára undir
forystu Eysteins Jónssonar.
Hærri og hærri fjárlög. Dýpra
og dýpra í buddu skattþegnanna.
Fleiri og fleiri milljónatugi í
heimildarlausar umframeyðsl-
ur. Þetta virðist hafa verið leið-
arljós fjármálastjórnarinnar upp
á síðkastið.
Ég er ekki allsendis ánægður
með þessi fjárlög. Vegna við-
skilnaðar fyrrv. stjórnar við
sjóði ríkisins annars vegar, en
hins vegar viðleitni núverandi
valdhafa til að forðast nýjar
álögur, hefir tekjuáætlun fjárlag-
anna ef til vill verið teygð full
hátt. Er það varhugavert, en þó
miklu skárra en að falsa hana
Karl Guðjónsson beindi einnig
kaldyrðum til okkar Sjálfstæðis-
manna út af þessu máli. Honum
og flokksbræðrum hans er hent-
ast að hafa hægt um sig, því
margir af þeim örðugleikum, sem
við nú stríðum við, stafa einmitt
af því, að þeir mátu ekkert minna
að kveikja ófriðarbálið, en að
leysa landhelgismálið.
Alveg af sömu hvötum spruttu
„Nú verður að brjóta blað I hann er stoltur af þessari þjóðar-
í íslenzkum stjórnmálum. Ef skömm.
ekki verður gripið fast í
taumana, myndast algjört
öngþveiti í efnahags- og fjár-
málalífi þjóðarinnar".
Aðalblað bandalagsins ságði:
„Niðurgreiðslurnar eru eng-
in framtíðarlausn, heldur
hættuleg svikaleið. Gegn
þessum voða þarf þjóðin að
rísa áður en það er of seint“.
Var nú einskis látið ófreistað
til þess að takast mætti að
„brjóta í blað“ og ekki skirrzt
við að hagnýta veilur úreltrar
og ranglátrar kjördæmaskipun-
ar né heldur að rjúfa orð og eiða
í þessu skyni, sbr. Hræðslu-
bandalagið og samstarfið við
kommúnistana.
★
Hinn 24. júlí 1956 myndaði
hinn áðurnefndi víðkunni mað-
Ólafur Thors, formaður Sjálfstæðisflokksins.
Þessi ummæli mín lýstu vel inn
ræti mínu og flokksins sagði Her-
mann.
Ég skal nú fræða Hermann Jón-
asson á því, að Einar þveræingur
notaði sömu uppbyggingu í frægri
ræðu sinni, en þó kann ég skil á
öðrum manni, sem Hermann Jón-
asson metur enn meir en Einar
þveræing, en hánn heitir líka Her
mann Jónasson. Þegar Hermann
Jónasson var forsætisráðherra,
stóð hann hér frammi fyrir þing-
heimi og hrópaði hástöfum: Heill
forseta vorum og fósturjörð. Nu
vita að sönnu allir, að Hermann
Jónasson metur vel og elskar for-
seta íslands. Þó þykir víst, að
þessi mikli fósturlandsvinur elsai
ættjörðina enn meir. Hermanni
Jónassyni hefur því orðið sama
skyssan á ðg Einari þveræing og
mér að nefna síðast það sem hann
metur mest. — Ef það er skyssa.
Fjarstæðukenndust var árás
Hermanns Jónassonar á okkur
Sjálfstæðismenn út af landhelgis-
málinu. Allir vita þó, að það er-
um við Sjálfstæðismenn, sem frá
öndverðu höfum haft alla forustu
á hendi i þessu mikla máli. Hinir
fyrstu og stærstu sigrar unnust
fyrir okkar atbeina og síðan höf-
um við alltaf fylgt málinu fram
af ráðum og dáð. Myndi og betur
komið en raun ber vitni um, ef
okkar ráðum hefði verið fylgt.
árásirnar á Bjarna Benediktsson
út af stjórn hans á varnarmál-
unum. Allir vita, að hann hefur
í þeim efnum borið langt af öðr-
um, sem um þau mál hafa fjall-
að, að þeim annars ólöstuðum,- Á
þetta sama við um alla utanríkis-
málastjórn hans, því það var ein-
mitt honum, sem tókst með ein-
urð og festu, að skapa virðingu
fyrir íslenzkum stjórnarvöldum
út á við, en halda jafnframt fullu
vinfengi annarra þjóða.
Hermann Jónasson sagði, að
það hefði verið regla hjá okkur
Sjálfstæðismönnum, að lofa
miklu og vanefna allt. Öðrum
fórst, en honum ekki.
Ég vil nú upp á gamlan kunn-
ingsskap taka Hermann Jónasson
á hné mér og bæta upp á minnis-
leysi hans og gleymsku:
í marzmánuði 1956 mælti þjóð-
kunnur maður þessi víðfrægu
orð:
„Haldið hefir verið lengra
og lengra inn í eyðimörk fjár-
hagslegs ósjálfstæðis“.
Man Hermann Jónasson hver
þetta var?
Skömmu áður hafði hann og
aðrir áhyggjufullir og einkum
þó hræddir föðurlandsvinir
myndað með sér fóstbræðralag,
sem nefnt var Hræðslubanda-
lagið.
I stefnuyfirlýsingu þess sagði
m. a.:
ur ríkisstjórn og tilkynnti þjóð-
inni, að —
„Stjórnin hefði verið stofnuð
til samstarfs á grundvelli
nýrrar stefnu“.
Hét hann síðan að aflétta
sköttum og hætta niðurgreiðsl-
um og uppbótum, greiða skuldir
og lægja verðbólguna. Jafn-
framt skyldi af þjóðinni þvegin
óþrif erlends varnarliðs í land-
inu.
Hefst nú löng saga vanefnda,
niðurlægingar og vonbrigða. Er
hún öllum kunn. Menn vita, að
niðurgreiðslur og uppbætur fóru
síhækkandi. Sköttum var ekki
aflétt, heldur álagðir 1090 millj.
kr. nýir árlegir skattar, auk
stóreignaskatts, er nemur um
130 millj. kr. Verðbólgan hjaðn-
aði ekki, heldur óx hún um
24%%. Erlendar skuldir lækk-
uðu ekki, heldur hækkuðu um
436 millj. kr. Og allt þetta skeði
í augsýn hersins, því hann fór
ekki, heldur sat sem fastast eins
og ormur á því erlenda gulli,
sem hingað streymdi í beinu
sambandi við áframhaldandi
dvalarheimili hans á íslandi.
Sveið mörgum góðum íslend-
ingi sárast, að betlilánin voru
órjúfanlega tengd rétti vinaþjóð-
ar til að verja ættjörð okkar, ef
nauður rekur til. Lá heiður ís-
lands eftir á þeim blóðvelli. Her-
mann Jónasson sannaði áðan, að
Rek ég þetta ekki frekar að
sinni.
Sögulokin þekkja menn.
Hermann Jónasson féll í glím-
unni við verðbólguna. Hann -
taldi óþarft að ræða málið við
Alþingi íslendinga. Hann gafst
upp. Hann lét nægja að tilkynna
Alþingi hinn 4. des. síðastl., að
hann hefði beðizt lausnar, vegna
þess að:
„Ný verðbólgualda væri
skollin yfir“ —
og að innan stjórnar hans væri
„engin samstaða", heldur hver
höndin upp á móti annarri.
Dánarvottorð líflæknis ríkis-
stjórnarinnar hljóðaði þannig:
„Þjóðin er að ganga fram
af brúninni".
Það var undirritað af sérfræð-
ingi ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmólum, Jónasi Haralz, ráðu-
neytisstjóra.
Eftir dauðann iðraðist Her-
mann Jónasson og bað um þjóð-
stjórn, þ. e. a. s. að fá flokkinn,
sem hann hafði talið allra meina
bót að gera með öllu áhrifalaus-
an, til þess að leggja á ráðin og
bjarga þjóðarskútunni úr strand-
inu.
Önnur bjargráð kom hann ekki
auga á. Það var kannski von.
★
Svona stóðu sakir, þegar
flokksþing Framsóknarflokksins
kom saman unv miðjan marz
síðastl. Foringinn sagði hátt til
lofts og vítt til veggja, en hjörð-
in kenndi andþrengsla.
Menn minntust nú þess, að í
upphafi vinstra tilhugalífsins
var það æðsta markmiðið að
hrekja stærsta flokk þjóðarinn-
ar út í yztu myrkur stjórnmála-
legs áhrifaleysis, eins og Her-
mann Jónasson hældist um af.
Nú skyldi gera góða veizlu.
Völd, bein og bitlingar. Allt var
ein gleðivíma í vistarverum
vinstrisinna. Heitust var þó ást
ráðherranna til stólanna. Þeir
hétu hver öðrum 20 ára samstaríi
og samlífi í einingu og ást.
★
En snögglega dró fyrir sólu og
fyrr en varði hrönnuðust skýja-
bólstrarnir um allan himin gleð-
innar.
Þjóðin hafði tekið í taumana.
Við bæjar- og sveitarstjórnar-
kosningarnar í janúar 1958 var
því yfirlýst af öllum, að þær
snerust fyrst og fremst um traust
eða vantraust á stjórn Hermanns
Jónassonar. Þrir flokkar stóðu
gegn einum. Þessi eini fékk þó
traust meiri hluta þeirra 80%
kjósenda, er til var leitað, og þar
af í sjálfum höfuðstaðnum hvorki
meira né minna en 57%
greiddra atkvæða.
Þá fór að fara um vinstri
mennina. Þeir urðu hræddir.
Fyrst hver við annan, en síðan
hver við og um sjálfan sig. Allir
hugsuðu um að koma sjálfum sér
undan, forða sér áður en skipið
sykki.
Eins og fyrr getur komst sá
síðasti í land 4. des. sl. Þá hófst
innbyrðis orrustan..
Ekki aðeins var nú ástin kuln-
uð, heldur hafði og heiftareldur-
inn brennt hof Hræðslubandalags
ins til ösku. í stónni lá tuttugu
ára valdadraumurinn. Framsókn
rambaði á stokknum og tautaði:
Þeim skal ég verst, sem ég unni
mest, og beindi flestum eiturörv-
um sínum að Alþýðuflokknum.
Sannarlega máttu foringjar Al-
þýðuflokksins segja: „Önnur var
æfin, er Gaukur bjó á Stöng“.
Blíðara var atlætið meðan Her-
mann og Eysteinn sátu í stjórn-
arráðinu og héldu sig hafa lífs-
tíðar ábúð á Steinastöðum krat-
anna.
Annað var á sömu bók lært.
Ekkert varð úr 20 ára útlegð
Sjálfstæðismanna. Sumir segja
Framh. á bls. 15.