Morgunblaðið - 11.09.1959, Qupperneq 10

10
r MORCVnni.ÁÐlÐ
Föstudagur 11. sept. 1959
irogftsstMaMfr
tTtg.: H.f. Arvakur ReykjavOt.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsscn.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (áhra.)
Bjarni Benediktsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
, Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askviftargald kr 35,00 á mánuði innaniands.
1 lausasölu ky. 2.00 eintakið.
ÞRJÚ DÆMI UM STARFSAÐ-
FERÐIR FRAMSÓKNAR
AÐ hefur verið sagt með
réttu, að Framsóknar-
flokkurinn sé mesti
hentistefnuflokkur íslenzkra
stjórnmála. — Leiðtogar þessa
flokks hafa haldið því fram, að
hann væri fyrst og fremst „milli-
flokkur“, sem berðist gegn „öfg-
unum til hægri og vinstri". En
frá þessari yfirlýsingu um eðli
flokks síns virðast leiðtogar hans
nú hafa horfið. Á síðasta Alþingi
lýsti einn af þingmönnum hans,
sem jafnframt er ritstjóri mál-
gagns flokksins, því yfir, að hann
væri í raun og veru „hinn eini
sanni vinstri flokkur".
Nú þykir Framsóknar-
mönnum það með öðrum orð-
um henta bezt, að halda því
fram, að flokkur þeirra sé
fyrst og fremst „vinstri“
flokkur. Um orsök þessarar
nýju skilgreiningar á Fram-
sóknarflokknum skal ekki
fjölyrt að sinni. En ástæða er
til þess að ætla, að orsök
hennar sé sú, að flokknum
tókst í síðustu kosningum að
vinna töiuvert fylgi frá fyrr-
verandi samstarfsflokkum sín-
um í vinstri stjórninni, Komm
únistaflokknum og Alþýðu-
flokknum. Framsóknarmenn
gera sér vonir um það, að
geta haldið áfram að vinna
fylgi frá þessum flokkum.
Þess vegna draga þeir nú upp
nýtt flagg og segjast vera
hinn „eini sanni vinstri flokk-
ur“. —
Stjórnarrofið 1949
í þessu sambandi er rétt að
rifja lítillega upp framkomu
Framsóknarflokksins í þeim sam-
steypustjórnum, sem hann héfur
tekið þátt í undanfarin ár. Það
gæti gefið nokkra hugmynd um
vinnubrögð hentistefnuflokksins.
Árið 1947 gekk Framsóknar-
flokkurinn í samsteypustjórn
með Alþýðuflokknum og Sjálf-
stæðisflokknum undir forystu
hins fyrrnefnda. Þegar sú stjórn
hafði setið að völdum rúmlega
2% ár rauf Framsóknarflokkur-
inn samstarfið. Hann beindi þá
geiri sínum fyrst og fremst að
Alþýðuflokknum og stjórnarfor-
ystu hans, sem hann kenndi,
ásamt Sjálfstæðisflokknum, allt
það sem betur hefði mátt fara á
valdatímabili stjórnarinnar. Hins
vegar lýstu Framsóknarmenn
því yfir, að þeir bæru ekki
ábyrgð á neinu, sem miður hefði
farið. Allt gagnlegt, sem stjórnin
hafði aðhafzt, væri Framsóknar-
flokknum að þakka.
Snemma á árinu 1950 gekk svo
Framsóknarflokkurinn til sam-
starfs um stjórnarmyndun við
Sjálfstæðisflokkinn. Allan þann
tíma, sem það stjórnarsamstarf
stóð hélt Framsóknarflokkurinn
uppi stöðugum árásum á Sjálf-
stæðisflokkinn. En árið 1953 fóru
fram Alþingiskosningar og Sjálf-
stæðisflokkurinn vann mikinn
sigur. Gengu þá Framsóknar-
menn að nýju til samstarfs við
Sjálfstæðisflokkinn undir forystu
Sjálfstæðismanna. En það stjórn-
arsamstarf rufu Framsóknar-
menn vorið 1956. Lýstu leiðtogar
þeirra því þá enn yfir, að allt
sem miður hefði tekizt á valda-
timabili þeirrar stjórnar væri
eingöngu Sj álfstæðisflokknum að
kenija. Áður höfðu leiðtogar
Framsóknarflokksins þó haldið
því fram fyrir nokkrum mánuð-
um, að vaxandi dýrtíð væri fyrst
og fremst afleiðing hinna póli-
tísku verkfalla, sem kommúnist-
ar beittu sér fyrir á árinu 1955
og höfðu í för með sér verulegar
kauphækkanir, er síðar þröngv-
uðu kosti framleiðslunnar mjög.
Myndun vinstri stjórn-
arinnar
Eftir kosningarnar 1956 sneri
Framsóknarflokkurinp sér síðan
til kommúnista og óskaði stjórn-
arsamstarfs við þá. Var það höf-
uðmarkmið hinnar nýju vinstri
stjórnar að ráða fram úr vanda
efnahagsmálanna, með v„nýjum
og varanlegum leiðum“, eins og
Framsóknarmenn komust þá að
orði.
Óþarfi er hér að rekja feril
vinstri stjórnarinnar. Hún leysti
engan vanda, hvorki í efnahags-
málum né á öðrum sviðum.
Flokkar hennar gátu ekki komið
sér saman um nein raunhæf úr-
ræði gagnvart helztu vandamál-
um þjóðfélagsins. Þegar það var
augljóst orðið og hrun var yfir-
vofandi, tóku Framsóknarmenn
enn að hugsa sér til hreyfings.
Enn sem fyrr varð að kenna ein-
hverjum öðrum um allt sem mið-
ur fór.
Lítill drengskapur
Þessi þrjú dæmi um starfsað-
ferðir Framsóknarmanna í sam-
steypustjórnum gefa nokkra hug-
mynd um heilindi þeirra og
drengskap í samvinnu við aðra
flokka. Þau sýna hina einstæðu
hentistefnu, sem ávallt móta
vinnubrögð Framsóknarmanna.
Það er sannarlega ekki við því
að búast, að af starfi slíks flokks
leiði mikið gptt í þjóðfélaginu.
Enginn getur í raun og veru
treyst honum. Hann er ávallt
með rýtinginn í erminni, reiðu-
búinn til þess að beita honum
gagnvart samstarfsmönnum sín-
um. Hann leggur höfuðáherzlu
á það, að gera hlut þeirra, sem
með honum vinna sem minnstan.
t þessu skyni hika Framsóknar-
menn ekki við að beita alls kon-
ar blekkingum og fölsunum á
staðreyndum.
Þessi saga er.vissulega lær-
dómsrík. íslenzkir kjósendur
hljóta að hafa hana í huga,
þegar þeir ákveða í kosning-
unum í haust, hverjum skúli
faiin forysta um lausn þeirra
fjölmörgu viðfangsefna, sem
framundan eru. Orðheldni,
heiðarleiki og drengskapur er
ekki síður nauðsynleg í stjórn
málabaráttunni en á öðrum
sviðum þjóðiífsins.
Sá stjórnarflokkur, sem ævin-
lega byggir samstarf sitt við
aðra flokka á óheilindum og
hrekkjabrögðum, getur aldrei
orðið það sameinandi afl, sem
nauðsyn ber til í landi, þar sem
enginn einn flokkdr hefur þing-
meirihluta. Reynslan af Fram-
sóknarflokknum og starfsaðferð-
um hans er því ekki líkleg til
þess að auka traust hans meðal
þjóðarinnar.
UTAN UR HEIMI
Fuglamaðurinn
ÞEIR óhamingjusömu menn, fangar hans töldu. Fangavörð
þennan stakk Stroud síðar til
sem hljóta þau örlög að vera
dæmdir til lífstíðarfangelsis,
hverfa yfirleitt samtíð sinni
— gleymast. — Þó eru til
dæmi um hið gagnstæða, og
þannig er um Robert Stroud,
eða „fuglamanninn í Alcatr-
az“, eins og hann hefur verið
nefndur, en hann er nú löngu
þekktur maður. Og nú eru
nokkrar líkur til þess, að
fangelsishliðið opnist fyrir
honum og hann htljóti loks
frelsi — eftir 50 óralöng ár
,undir lás og slá“ í banda-
rískum fangelsum. —
bana með hníf, að öllum hinum
föngunum ásjáandi.
★ Visindanám í fangelsinu
Hann var nú dæmdur til dauða,
★ Gaf út bók um fuglasjúkdóma
Stroud gaf sig nú allan að því
að rannsaka háttu fuglanna.
Hann hjúkraði þeim af stakri al-
úð, er þeir urðu sjúkir og gerðí
margháttaðar athuganir og til-
raunir. Og þar kom, að hann fékk
útgefna bók um athuganir sínar,
og fjallar hún einkum um fugia-
sjúkdóma. Bók þessi vakti mikla
athygli, og eru ýmsir fræðimenn
meira að 'segja þeirrar skoðunar,
að hún sé sú bezta á sínu sviði.
Alcatraz, hið illræmda sakamannafangelsi, þar sem „fugla-
maðurinn“ var Iokaður inni nær 17 ár.
— ★ —
Ef sá dagur rennur upp, verður
það einstæð reynsla fyrir þennan
öldung, sem lifað hefir heilan
mannsaldur innan fangelsismúra.
— Hann hvarf úr heimi gasljósa
og hestvagna, en heimurinn, sem
bíður hans utan múranna, er
! heimur atómaldar.
★ Tólf ára fangelsi
Þegar Robert Stroud var nítján
ára gamall, varð hann ástfanginn
af ungri dansmeyju norður í Al-
aska, Kitty O’Brien að nafni. Þá
gerðist það eitt sinn, að barþjónn
nokkur, sem lengi hafði gert hos-
ur sinar grænar fyrir dansmeyj-
unni, misþyrmdi henni á hiun
hroðalegasta hátt. Stroud kom að
henni, hjálparvana eftir hina
hrottalegu meðferð. Hann varð
viti sínu fjær af bræði, drap ó-
þokkann — og gaf sig síðan fram
við lögregluna. — Hann var
dæmdur í 12 ára fangelsi á
McNeil Island fyrir manndr^p.
Er Stroud hafði setið þar í tvö
ár, ljóstraði einn meðfanga hans
því upp við fangelsisstjórann, að
hann hefði stolið mat til þess að
gefa sjúkum félaga sinum. —
Hann missti enn stjórn á skapi
sínu, réðizt að náunga þesum og
særði hann hnifsstungu. Fyrir
þetta var fangavist hans lengd
um 6 mánuði. — Fjórum árum
síðar gerðist það, að ofstopafulí-
ur fangavörður misþyrmdi Stroud
— að ástæðulausu, að því er með-
RÓM, 9. sept. — Bæði Ingrid Berg
man og Roberto Rossellim hitn-
aði mjög í hamsi í réttarsalnum
í dag, þegar dómarar skáiu úr
um það hvort þeirra skyldi fá
heimild til þess að annast börnin
þrjú, sem Ingrid fæddi Rossellini
meðan þau voru í hjónabandi.
Dómurinn gekk á þá leið, að
Rossellini skyldi hafa börnin í
sinni umsjá til 8. október, en
móðirin fengi að hafa þau um
skeið eftir það.
Ingrid Bergman, sem giftist
sænska leikhúsmanninum Lars
Scmildt í desember sl., var dæmd
ur yfirráðaréttur yfir börnum
þeirra Rossellinis, en áfrýjunar-
dómstóll dæmdi Rossellini þau
um tveggja mánaða skeið í sum-
ar. Nú var sá tími á enda runn-
inn, en Rossellini vildi hafa börn
in áfram.
Mikil þröng var í réttarsalnum
í dag og varalið lögreglu hvatt
á vettvang. Þau Ingrid og Rossell
1 ini körpuðu fyrir réttinum og
en á síðustu stundu í lífstíðar-
fangelsi — í einangrunarklefa. ■—
I einverunni tók Stroud að leggja
stund á stjörnufræði, flatarmáls-
fræði, heimspeki og fleiri vísindi.
Og hann lagði slíka rækt við
prýðilegar gáfur sínar á ýmsum
sviðum, að hann varð hinn fær-
asti fræðimaður í þessum grem-
um.
— ★ —
Raunveruleg tímamót í lífi
hans urðu þó, þegar hann hóf at-
huganir sínar á fuglum. — Það
var dag nokkurn, er hann reikaði
um í fangelsisgarðinum, að hann
fann þrjá spörfuglsunga, sem
höfðu fallið út úr hreiðri sínj.
Stroud tók þá með sér inn í klef-
ann og ól önn fyrir þeim síðan. —■
Einn fangavarðanna, sem var
honum vinveittur, gaf honum síð-
ar nokkra smáfugla, er hann sá,
hve natinn fanginn var við upp-
eldi spörvanna, sem hann haiði
fundið í fangelsisgarðinum.
skildu í fullum fjandskap — og
yfirgáfu réttarsalinn hvort í sínu
lagi.
Ásökunum svarað
NÝJU-DELHI, 8. sept. (NTB/
Reuter). — Indverska stjórnin
hefir svarað mótmælaorðsend-
ingu frá Pekingstjórninni, þar
sem Indverjar voru sakaðir um
yfirtroðslur og jafnvel árásir við
landamæri Kína. — í svarinu er
ásökunum Kínverja vísað á bug
sem algerlega ósönnum, en ind-
verska stjórnin kveðst jafnframt
fús til að ræða landamæraágrein
ing ríkjanna, svo framarlega sem
Kínverjar viðurkenni Macmahon
línuna svonefndu sem aðalmarka
línu landanna.
Jigme Dorje, fersætisráðherra
smáríkisins Bhutan í suðurhiíð-
um Himalaja, ræddi í dag við
Nehru, m. a. um lagningu vegar
til þess að tryggja betri sam-
göngur við Indland.
sem skrifuð hefir verið.
Robert Stroud varð kunnur
maður í Bandaríkjunum af þessu
afreki, þótt hann sæti sífellt ein-
angraður að baki hárra fangelsis-
múra. — Það vakti því mikla og
almenna gremju landa hans, sr
það vitnaðist árið 1942, að har>n
hefði verið fluttur til „klettsins“
svonefnda, hins illræmda saka-
mannafangelsis Alcatraz, sein
stendur á hólma í San Francisco-
flóann. Hann fékk ekki að flytja
fuglana sína með sér og var hindr
aður í að skrifa framhald hinnar
merku bókar sinnar.
★ Tungumálanám
En hann sat samt ekki auðum
höndum. Nú tók hann að leggja
stund á tungumálanám og mál-
fræði af miklu kappi. Er hanr*
nú talinn hafa þekkingu á a. m. k.
þrem erlendum tungumálum —
á borð við færustu sérfræðinga.
— Fyrir hálfu öðru ári var hafin
áróðursherferð í Bandaríkjunum
fyrir því, að Stroud yrði leystur
úr fangelsi, og var skipuð sér-
stök nefnd til þess að vinna að
því. Síðan hafa þúsundir bréfa
borizt Eisenhower forseta hvaðatr
æva að úr Bandaríkjunum, þar
sem þess er krafizt, að þessi
gamli maður, sem örlögin hafa
leikið svo grátt, Verði leystur úr
haldi.
★ Frelsi á næstu grösum
Fyrir skömmu var hann fluttur
frá Alcatraz til sjúkrafangelsis
í Springfield, en heilsa þessa sjöt-
uga manns er nú tekin að bila,
sem vart er að furða, eftir 50 ára
fangavist. — Hann fær nú aftur
að hafa hjá sér sína ástkæru
„smávini fögru“, fuglana — og
hann hefir sjónvarp í klefanum
sínum. Ok einangrunarinnar hef-
ir þannig létzt nokkuð, og vonir
standa til, að frelsisins sé ekki
langt að bíða.
— ★ —
Þá fær „fuglamaðurinn", sem
hvarf úr heimi gasljósanna bak
við hina gráu múra, að skyggnast
um á atómöld áður en hann lokar
þreyttum augum. Já, hver veit
nema þetta barn ófrelsisins eigi
eftir að verða vitni að því, að
maðurinn brjótist undan oki jarð
arinnar — og svífi frjáls út í óra-
víddir geimsins.
Ingrid og Rossellini
deila hart um börnin
í Alcatraz
— hefur setið 50 ár i fangebí —
og Silofið frægð fyrir vísindastörf