Morgunblaðið - 01.03.1960, Page 20

20
MORCTllSBLAÐlÐ
Þriðjudagur 1. marz 1960
omM
og hálfur — hálfur — hálfur.
Hún hló með vaxandi ofsa og
starði jafnframt æðislega á okk-
u.. En hún skalf 611, þegar hún
hló. Þetta var ekki eðlileg kát-
ína, heldur móðursjúkur trylling
ur, sem nálgaðist sturlun. Ég sá,
að hana langaði mest til að
stökkva á fætur og vissulega
hefði verið eðlilegast að hún
gerði það, svo mjög æst í skapi
sem hún var, en hinir máttvana
fætur bundu hana við stólinn.
„Bíðið andartak meðan ég sæki
Jósef“, hvíslaði Ilona, sem var
orðin náföl í framan. Hún hafði
í mörg ár verið vön að skilja
hverja hreyfingu Ediths. Kekes-
falva gekk lika áhyggjufullur á
svipinn til dóttur sinnar. En ótti
hans reyndist ástæðulaus, því að
þegar Jósef kom inn, leyfði
Edith honum og Kekesfalva að
leiða sig út, án þess að sýna
nokkurn mótþróa og án þess að
segja eitt kveðju- eða afsökunar
orð við mig.
Ég varð einn eftir með Ilonu.
Ég var líkastur manni, sem hef-
ur fallið úr flugvél og staulast á
fætur, ringlaður og hræddur, án
þess að vita hvað skeð hefur.
„Þér verðið að reyna að
skiija“, hvíslaði Ilona að mér. —
„Hún er hætt að sofa á næturn-
ar. Hugsunin um væntanlegt
ferðalag gerir hana svo æsta og
.. þér vitið ekki....“
„Oh, jú, ég veit, Ilona“, sagði
ég. „Ég veit allt. Og það er ein-
mitt þess vegna sem ég kem aft-
ur á morgun“.
„Vertu stöðugur! Láttu ekki
bugast“, sagði ég við sjálfan mig
á leiðinni heim og reyr.di þaimig
að eyða þeim óhug, sem atburð-
urinn í húsi Kekesfalva hafði
vakið hjá mér. „Vertu óhaggan-
legur, hvað sem það kostar. Þú
hézt Condor því. Heiður þinn er
í veði. Láttu ekki hugfallast.
Þótt taugar hennar séu veiklað-
ar og skapið erfitt. Minnstu þess
ávallt að þessi fjandskapur er
aðeins örvænting manneskju,
sem elskar þig og sem þú ert
skuldugur vegna kulda og harðn-
eskju hjartans. Stattu stöðugur
til síðasta augnabliks — aðeins
þrír dagar eftir, þrír og hálfur
dagur og þú hefur staðist raun-
ina. Þá geturðu tekið þér algerða
hvíld. Þá verðurðu laus við
byrði þína í margar vikur —
mánuði. Þolinmóður! Vertu þol-
inmóður — aðeins þessa þrjá
daga, þrjá og hálfan dag“.
Condor hafði haft rétt fyrir
sér. Það er aðeins hið ómælan-
lega, hið ótakmarkaða, sem hræð
ir okkur. Það sem sett er innan
ákveðinna, fastra takmarka, er
áskorun á mátt okkar, verður
mælikvarði á afl okkar og orku.
Þrír dagar — ég fann að mér
myndi takast það og sú vissa
veitti mér traust. Næsta dag
framkvæmdi ég skyldustörf
mín alveg óaðfinnanlega, sem
segir hreint ekki svo lítið, því
að við þurftum að hafa heræf-
ingu klukkustund fyrr en venju
lega, og æfa vopnaburð, þangað
til svitinn rann í stríðum straum
um niður hálsana á okkur. Mér
til óblandinnar undrunar tókst
mér jafnvel að knýja: „Vel gert“
út úr lundstirða, gamla ofurst-
anum okkar. í þetta skipti skall
reiði hans með öllum sínum ofsa
á hinum ógæfusama Steinhúbel
greifa.
Þegar við komum heim, mætti
þjónninn minn okkur: „Það er
beðið um yður í símann, hr. liðs-
foringi", sagði hann.
Ég hrökk við, gripinn illu hug-
boði. Þessar síðustu vikur höfðu
símkvaðningar, skeyti og bréf
aðeins þýtt endalausa erfiðleika
og veiklandi áhyggjur. Hvað
vildi hún í þetta skipti? Líklega
sá hún eftir því að hafa gefið
mér frí eitt kvöld. Jæja, ef því
var þannig farið, þeim mun
betra. Það táknaði að allt væri
fallið í ljúfa löð. Ég skellti a. m.
k. bólstruðu hurðinni á síma-
mnnn"
COSPER
2.012 CopyrígM P. t. B. Bon 6 CopewTiaqefy.,iiUO.VÞ.V

— Eigið þér þennan yndislega, litla hund, ungfrú!
klefanum eins fast og ég gat á
eftir mér, eins og ég ætlaði al-
gerlega að slíta öllu sambandi
milli mín og umheimsins. Þetta
var Ilona.
„Ég ætlaði bara að segja yð-
ur“, sagði hún og mér heyrðist
rödd hennar óvenjulega þving-
uð — „að það myndi vera bezt
að þér kæmuð ekki í dag. Edith
líður ekki sem bezt“.
„Ekkert alvarlegt, vona ég?“
skaut ég inn í.
„Oh, nei .. en ég held að það
væri bezt að við leyfðum henni
að hvíla sig reglulega vel í dag
og svo....“ Hún hikaði undar-
lega lengi — „og svo .. einn dag
ur skiptir ekki svo miklu máli.
Við verðum að .... við verðum
víst að fresta brottförinni".
,Fresta henni?“ Rödd mín hlýt
ur að hafa lýst bæði undrun og
ótta, því að hún flýtti sér að bæta
við:
„Já .... en bara í nokkra
daga, vonum við. Annars getum
við talað betur um það á morg-
un eða daginn þar á eftir.......
Ég hringi kannske til yðar aft-
ur.....Ég vildi bara láta yður
vita. .. Þér ættuð ekki að koma
í dag, ef yður er sama og .. og
verið þér sælir og líði yður
vel.... “
„Já, en ....“ stamaði ég inn í
heymartólið. En ég fékk ekkert
svar. Ég stóð kyrr og hlustaði
eitt andartak eða tvö. Nei, það
var steinhljóð. Hún hafði hringt
af. Undarlegt — hvers vegna
hafði hún flýtt sér svona að slíta
samtalinu — ein.s og hún væri
hrædd um að verða spurð nán-
ar? Hér hlaut eitthvað að búa
undir. Og hvers vegna að fresta
ferðinni? Dagurinn hafði þegar
verið ákveðinn. Vika, hafði Con
dor sagt. Vika — ég hafði alveg
sætt mig við þá hugmynd og nú
varð ég að. .. Ómögulegt. .. Það
var ómögulegt. Ég gat ekki þol-
að þetta sífellda ráðaleysi. Þeg-
ar öllu var á botninn hvolft, þá
hafði ég taugar, líka. .. Einhvern
tíma varð ég að hafa frið....
Var raunverulega svona heitt
inni í símaklefanum? Ég opnaði
dyrnar í dauðans ofboði, eins og
ég væri að kafna og staulaðist
svo heim í borðsal mötuneytis-
ins. Bersýnilega höfðu félagar
mínir ekki veitt fjarveru minni
athygli. Þeir voru enn að stríða
vesalings Steinhukel og þjónn-
inn beið þolinmóður með kjöt-
réttinn fyrir aftan auða stólinn
minn. Ég tók hugsunarlaust
tvær eða þrjár sneiðar á disk-
inn minn, en gerði enga tilraun
til að taka upp hníf og gaffal,
því að það voru svo áköf högg
við gagnaugun á mér, eins og
lítill hamar vaéri hvílc’arlaust að
meitla orðin á höfuðkúpu mína:
„Fresta, fresta ferðinni". Einhver
hlaut ástæðan að vera. Eitthvað
hlaut að hafa komið fyrir. Hafði
hún í raun og veru veikzt? Hafði
ég móðgað hana? Hvers vegna
hafði hún allt í einu hætt við að
fara? Condor hafði fullyrt, að
þetta yrði aðeins ein vika og nú
var ég þegar búinn að berjast í
fjóra daga. .. En ég gat ekki
þolað þetta lengur .. ég gat það
bókstaflega ekki, hvað sem í boði
var.
„Um hvað ertu að hugsa,
Toni? Þér virðist ekki geðjast
sérlega vel að matnum. Þetta
hefst af því að berast mikið á.
Það er eins og ég hef alltaf sagt,
við getum ekki gert honum
lengur til hæfis“.
Alltaf var hann kominn, þessi
bölvaði Ferensz með sína góðlát
legu ertni, skepnulegt skens og
dylgjur um að ég væri einskonar
sníkjudýr á heimili Kekesfalva
„Fjandinn hafi það“, hreytti
ég út úr mér. — „Geturðu aldrei
hlíft manni við þessarri heimsku
legu fyndni þinni?“ Eitthvað af
hinni innibyrgðu reiði minni
hlýtur að hafa lýst sér í röddinni,
því að þeir sem næstir mér sátu,
litu undrandi upp. Ferencz lagði
frá sér hníf og gaffal.
„Heyrðu nú, Toni“, sagði hann
ógnandi. „Ég kann ekki við tón-
inn í þér. Ef þú kannt betur við
þig annars staðar, þá er það þitt
einkamál, ekki mitt. En ég þyk-
ist hafa fullt leyfi til þess að
hafa orð á því hérna við borðið
okkar, að þú snertir alls ekki há
degisverðinn þinn“.
Borðnautar okkar horfðu á
okkur tvo með vaxandi áhuga.
Glamrið í diskum og hnífapör-
um hljóðnaði skyndilega. Jafn-
vel majórinn. hleypti brúnum og
leit hvasst til okkar. Ég gerði
mér Ijóst, að það var kominn
tími til þess fyrir mig, að bæta
með einhverjum hætti fyrir geð
vonzku mína.
„Og þú, Ferencz", sagði ég og
kreisti upp úr mér hlátur — „vilt
kannske vera svo góður að leyfa
mér að hafa óstjórnlegan höfuð-
verk og vera lasinn, svona ein-
staka sinnum.“
„Fyrirgefðu, Toni“, sagði
Ferencz og var strax fús til sátta.
„Hvernig gat ég vitað það? Já,
þegar ég gái betur að, þá sé ég að
þú ert ósköp grár og gugginn“.
Árekstrinum var giftusamlega
afstýrt, en óveðrið í sál minni
geisaði með óskertum ofsa. Hvað
hafði þetta Kekesfalva-hyski nú
á prjónunum? Nei, hingað og
ekki lengra. Ég ætlaði ekki að
láta þau siga mér eins og hundi.
Þrjá daga, hafði ég sagt. Þrjá
og hálfan dag og ekki andartak
lengur. Mér stóð svo hjartanlega
á sama um það, hvort þau frest-
uðu ferðinni eða ekki. Ég ætlaði
ekki að láta þessa fjandans með-
aumkun kvelja mig lengur. Það
var að gera mig brjálaðan.
Ég varð að gæta mín mjög vel,
til að koma ekki upp um innra
stríð mitt. Mig langaði mest að
þrífa glösin og kurla þau í sund-
ur milli fingranna eða kasta þeim
af alefli í vegginn andspænis
mér. Ég fann að ég varð að gera
eitthvað ofsalegt, til þess að
létta á tilfinningum mínum. Ég
gat ekki haldið áfram að bíða
með allar taugar spenntar til hins
ýtrasta, bíða eftir því að vita,
hvort þau ætluðu að skrifa mér
eða hringja til mín, fresta ferð-
inni eða ekki fresta. Þetta gat
einfaldlega ekki gengið svona
lengur. Ég fann að ég varð að
gera eitthvað.
Meðan þessu fór fram, héldu
félagar mínir áfram að þjarka
með jafn miklum ákafa og áður.
„Ég get sagt þér það“, sagði
Jozsi hæðnislega. — „Ég er dálít
ið kunnugur hestum og ég er
sannfærður um það, að þér tekst
aldrei að temja þennan þrjót —
hvorki þér né neinum öðrum“.
„Jæja? Bágt á ég með að trúa
því“, sagði ég skyndilega og
blandaði mér í samræðurnar. —
„Ætli maður hefði ekki einhver
ráð með að halda viö klárinn.
Heyrðu mig, Steinhiikel, hefðir
þú nokkuð á móti því þótt ég
hefði hestinn þinn í eina klukku
stund, eða tvær og léti hann
kenna á sporunum og svipunni,
þangað til hann léti undan?“
Ég veit ekki hvers vegna mér
datt þetta í hug, en löngunin til
að beina reiði minni gegn ein-
hverjum eða einhverju, að lenda
í ryskingum, veruleg áflog, var
svo gagntakandi, að ég greip
hugsunarlaust og hiklaust fyrsta
tækifærið sem bauðst. Þeir
horfðu allir á mig í þögulli undr
un.
„Gangi þér vel“, sagði Stein-
húkel greifi hlæjandi. „Ef þú
hefur kjark til þess, þá gerirðu
mér mikinn greiða með því. Ég
er bókstaflega með krampa í
fingrunum, vegna þess hvað ég
þurfti að kippa fast í taumana.
Ef þér er sama, þá er bezt að
við förum strax. Komum þá. —
Áfram gakk!“
Félagar okkar spruttu allir á
fætur og við héldum af stað út í
hesthúsið, til að sækja Cæsar —
því að það var hið ósigrandi
nafn, sem Steinhúkel hafði helzt
til snemma gefið hinni óstýrilátu
skepnu. Jafnskjótt og Cæsar sá
hinn háværa hóp safnast um-
hverfis sig, fylltist hann árvakri
tortryggni, Hann frýsaði, krafs-
aði í jörðina með framfótunum
og hljóp hornana á milli í
þröngu stíunni og kippti í múl
inn, svo að það brakaði í borð-
unum. Það var með erfiðismun-
um að okkur tókst að koma hinni
tortryggnu skepnu út á reiðvöll-
inn.
Yfirleitt var ég aðeins í meðal
lagi góður- reiðmaður og skorti
mikið til að vera jafnoki hins
frækna og viðurkennúa knapa,
Steinhúkels. I dag gat hann hins
vegar ekki fundið annan betri
en mig, né heldur Cæsar hlotið
hættulegri andstæðing. Vöðvar
mínir voru hertir af ofsa og
vegna hinnar óviðráðanlegu löng
unar minnar til að ná valdi á,
sigrast á, einhverju eða einhverj-
um, varð það mér næstum djöful
leg ánægja, að sýna a. m. k. þess
ari þrjózkufullu skepnu, að þol-
inmæði mín hefði sin takmörk.
Það var tilgangslaust fyrir hinn
hrausta og hugprúða Qæsar, að
æða um eins og púðurfluga,
berja veggina með hófunum,
prjóna og taka snögg hliðarstökk,
til þess að reyna að kasta mér
af baki. Ég togaði miskunnar-
laust í beizlistaumana, eins og
ég ætlaði að brjóta í honum all-
ar tennurnar og boraði hælunum
inn í síðu hans. Og við þessa með
ferð hætti hann brátt öllum kenj
um sínum og skrípalátum. Ég var
æstur, örvaður af hinni þverúðar
sHlltvarpiö
Þetta var riffilskot. Sennilega|er bezt að ég láti vita um mig, | Hvað er þttta! Einhver hefurlÞetta er kýr!
þvi annars . . . | skotið elg hérna á friðlandinu. I lögbrjótar.
Þessir fjárans
I»riðjudagur 1. marz
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynningar).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Amma segir börnunum sögu.
18.50 Framburðarkennsla í þýzku.
19.00 Þingfréttir. —- Tónleikar.
19.40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.20 Avarp frá Rauða kross Island
(Bjarni Benediktsson ráðherra).
20.30 Daglegt mál (Arni Böðvarsson
cand. mag.).
20.35 Utvarpssagan: „Alexis Sorbas*4
eftir Nikos Kazantzakis í þýðingu
Þorgeirs Þorgeirssonar; VII. lest-
ur (Erlingur Gíslason leikari).
21.00 Islenzk tónlist:
a) Sónata fyrir fiðlu og píanó
eftir Jón Nordal (Ingvar Jónas-
son og höfundur flytjaj.
b) Sónata nr. 1 fyrir píanó eftir
Hallgrím Helgason (Gerhard
Opper leikur).
21.20 Nokkrar hugleiðingar um íþrótt
þýðanda: II: Um stórskáld og
litla hesta (Martin Larsen Jektor)
21.40 Tvísöngur: Rosanna Carteri og
Giuseppe di Stefano syngja ástar-
dúett úr óperum eftir Mascagni,
Bizet og Gounod.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmur (13).
22.20 Hæstaréttarmál — (Hákon Guð-
mundsson hæstaréttarritari).
22.35 Lög unga fólksins (Kristrún Ey-
j mundsdóttir).
23.30 DagskrárloV.