Morgunblaðið - 08.03.1960, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 8. marz 1959
J|f O n r rr V r> r * « f f)
1 SUMAR reyndi báturinn
Guðmundur Þórðarson
svokallaða kraftblökk við
að draga nótina á síldveið-
unum og í haust höfðu
nokkrir bátar aðrir kraft-
blakkir við veiðarnar i
Faxaflóa, eins og kunnugt
er af fyrri fréttum. Kraft-
blökk þessi er framleidd í
Seattle í Bandaríkjunum
og hafa bátarnir hér fengið
blakkir sínar þaðan.
Norski báturinn „Smyl“ notaði kraftblökk á vetrarsíldveiðunum. Nótin liggur í sjónum i
hring út frá bátnum. Nótabátar voru ekki notaðir, aðeins lítil hjálparskekta.
sparar erfiöi og tíma
Nú er verið að byrja að
framleiða kraftblakkir eftir
amerísku fyrirmyndinni í
Rapp-verksmiðjunum í Nor-
egi, og munu íslenzkir fiski-
bátar, sem smíðaðir eru á
Norðurlöndum og fleiri, fá
kraftblakkarútbúnað þaðan. í
því sambandi hefur verið hér
staddur maður frá Rappverk-
simðjunum, Odd Bygge, og
átti Mbl. tal við hann um
kraftblakkirnar.
Bylting í síldveiðiaðferðum
Sagði hann, að mikil eftir-
spurn væri nú eftir kraft-
blökkinni í Noregi og hefðu
fjölmargir norskir bátar
pantað sér hana til sumar-
síldveiðanna. Hefðu nokkrir
reynt hana við vetrarsíldveið-
arnar og væri hún þar álitin
bylting í síldveiði-aðferðum.
Aðalkostirnir væru þeir,
hve hún sparaði mikið erfiði
og hve miklu fljótar gengi að
draga inn nótina. Þar af leið-
andi væri hægt að kasta oftar
og veiða meira. Með handafli
tekur klukkutima að draga
inn nótina, en með kraft-
blökk 12—13 mínútur. Odd
Bygge segir ennfremur að í
Noregi sé reiknað með að
blökkin spari tvo menn á
venjulegum fiskibátum, seih
þurfi þá ekki nema 8 í stað
10 manna án hennar, og það
þykir mikill kostur þar, ekki
síður en hér, þar sem einnig
eru stundum erfiðleikar á að
fá mannskap á bátana.
Notuð á ýmis net
Kraftblökk þessi er nefnd
eftir uppfinningamanninum,
Júgóslava sem búsettur er í
Bandaríkjunum, og kallast
hún Puretiz-blökk. Blökkin
er vökvadrifin og notað há-
þrýstarakerfi, en það hefur í
för með sér að dæla, mótor
og leiðslur eru fyrirferðar-
minni. Venjulega er blökkinni
komið fyrir á aft-urþiljum og
nótin dregin þar inn, en eng-
inn nétabátur notaður, aðeins
litil hjálparskekkta. Norð-
menn nota kraftblökkina einn-
ig á snurpunót, hafa tvo’báta
og kraftblokk í bátum. Banda-
ríkjamenn nota stærri nætur,
enda veiða þeir fisk sem er
heldur stærri en síldin, og
hafa þeir húsið framar á bát-
unum en hér tíðkast, til að fá
meira rúm á afturdekkinu.
Þá sagði Odd Bygge, að
kraftblökkina megi nota til að
draga önnur net en síldarnæt-
ur. Hafi Norðmenn notað hana
við síld-, þorsk-, upsa- og
styrjuveiðar. Þetta hefur þó
ekki verið reynt hér enn sem
komið er nema við síldveiðar.
Odd Bygge kom hingað í
þeim tilgangi að kynna sér
hvort ekki væri viðhöfð al-
veg sama aðferð við síldveið-
arnar hér og í Noregi, áður
en farið verður að framleiða
kraftblökkina eftir pöntunum
frá Islandi, en verksmiðjurn-
ar í Noregi munu sjálfsagt
koma mest til með að fram-
leiða fyrir Islendinga og
Norðmenn, þar eð það eru þær
tvær þjóðir í Evrópu, sem
mest veiða í nót. Einnig munu
Svíar hafa sýnt mikinn áhuga
fyrir þessari veiðiaðferð
vegna veiða í Eystrasalti. —
Sagði Odd, að aðferðir virtust
alveg eins og áhugi ísl. og
norskra sjómanna sá sami,
allir vildu fá meiri síld á
skemmri tíma.
Þetta væri kannski ennþá
meira áberandi í Noregi, því
vetrarsíldin veiðist svo
skamman tíma, aðeins um 6
vikna skeið. Svo einn góðan
veðurdag, eftir að rannsóknir
hafa sýnt að síldin er orðin
horaðri ,heitir hún vorsíld, og
fyrir hana fæst miklu minna
verð. Vorsíldarveiðunum lýk-
ur venjulega í endaðan marz
og þá halda bátarnir á þorsk-
veiðar.
Að lokum spurðum við Odd
Bygge um verðið á þessari
merkilegu kraftblökk. Sagði
hann að venjulegasta kraft-
blökkin kostaði 24.200 norsk-
ar krónur niðursett í Noregi.
En stærðir gætu verið mis-
munandi og útbúnaður mis-
jafn og breytti það að sjálf-
sögðu verðinu. Hann gat þess
að Jónsson og Júlíusson hefðu
einkaumboð fyrir kraftblakk-
irnar hér á landi.
Það tók 1—13 mín. að draga nótina inn á afturdekkið
með kraftblökkinni.
Fljótir að gleyma
Mennirnir eru stundum ótrö-
lega fljótir að gleyma. Sá eigin-
leiki þeirra hefur oft komið ein-
stökum stjórnmálaflokkum og
leiðtogum þeirra að gagni. Á
það ekki sízt við um kommún-
ista. Mikill fjöldi kommúnista
hefur nú gleymt þeim veðra-
brigðum, sem urðu í Rússlandi
með ræðu þeirri, er Nikita
Krúsjefl flutti í Kreml hinn 25.
febrúar 1956. En í ræðu þeirri
afhjúpaði hann Jósef Stalin, sem
verið hafði átrúnaðargoð komnt-
únista um ailan heim í 2—3 ára-
lugi. Krúsjeff lýsti Stalin sem
ótíndum glæpamanni og sálsjúk-
um brjálæðing. Hann komst þar
m. a. að orði á þessa leið:
„Stalin hefur á síðustu 19 árum
ævi sinnar gert flokknum, Sovét-
sambandinu og Sovétþjóðum ó-
mælanlegan skaða.“
.Stalin myrti hundruð gamalla
bolsevikka þar á meðal 70 af 133
miðstjórnarmönnum flokksins ár
ið 1937“.
„Stalin pyntaði menn til að játa
á sig lognar sakir. Jafnvel ung-
börn voru pyntuð“.
Brennandi Gyðinga*
hatur
„Stalin treysti engum, jafn-
vel ekki meðlimum Politbyró. Af
mikilmennskubrjálæði lét hann
reisa sjálfum sér minnismerki
um allt Rússland. Þar á meðal
Stalin-Iíkneski við innsiglingu
Volga-Don skipaskurðinn, sem
kostaði 35 tonn af dýrmætum
kopar“.
„Stalin var lialdinn brennandi
Gyðingahatri“.
„Siðustu daga Stalins komst
sálsýki hans á fullkomið geð-
veikisstig. Enginn valdamaður,
sem kallaður var á fund hans,
vissi, hvort hann mundi snúa
af þeim fundi í fullu fjöri“.
Þetta voru eftirmæli Nikita
Krúsjeffs um hið mikla átrúnað-
argoð kommúnista um allan
heim. Og það er athyglisvert, að
mennirnir, sem höfðu dýrkað
þcnnan hjáguð, einnig íslenzkir
kommúnistar, kúventu nú ger-
samlega. Þeir átu upp svívirðing-
arnar, sem Krúsjeff sagði um
Stalin í fyrrgreindri ræðu. Þeir
tóku upp hina nýju línu frá
Moskvu og dönsuðu á henni eins
og fimustu trúðar.
Ekkert sýnir betur en einmitt
þetta, hversu kommúnistar um
allan heim láta gersamlega stjórn
ast af fyrirskipunum Kreml-
manna.
Frá Búríaðarþing!;
Ný gerð votheystusna —
Rannsókn mjaltavéla
Á FUNDI búnaðarþings í gær
var lögð fram styrkbeiðni Einars
og Bjarna Eiríkssona til tilrauna
með nýja gerð votheysturna. Er
erindi þetta sent til umsagnar af
fjárveitinganefnd Alþingis. Hér
er um að ræða byggingu votheys-
tnrus úr gerviefninu „deborin",
sem talið er þola sýruverkanir
votheysins mun betur en önnur
efni, svo sem steinsteypa. Gert er
ráð fyrir að turninn verði 5 m
í þvermál en hæð 8 m, eða ca. 125
teningsmetrar. Kostnaðarverð er
áætlað um 80.000 kr., en styrk-
beiðnin er 60.000 kr.
Til síðari umræðu var erindi
varðandi sölu og meðferð lyfja
gegn illgresi og var það afgreitt
án umræðna frá búnaðarþingi.
Eftirlit með mjaltavélum
Þá var til umræðu erindi Bún-
aðarsambands Suður-Þingeyinga
varðandi eftirlit með mjaltavél-
um. Lá fyrir ályktun frá búfjár-
ræktarnefnd og hafði Kristján
Karlsson framsögu í málinu. í
ályktuninni er stjórn B. í. falið
að leggja málið fyrir verkfæra-
nefnd, sem aðstöðu muni hafa til
útvegunar þeirra tækja, er til
þurfi til að hefja byrjunarrann-
sóknir í þessum efnum. Fram
komu óskir um að nefndin gerði
ályktunina ýtarlegri og fylgdi
málinu lengra og leitað væri eftir
sérfróðum manni til að hafa um-
sjón með rannsóknum þessum.
Til máls tóku auk framsögu-
manns, þeir Ketill Guðjónsson og
Þorsteinn Sigurðsson.
Gallar komið fram
f greinargerð með fyrrgreindri
ályktun segir að viða erlendis
hafi við rannsókn komið í ljós
gallar á mjaltavélum og valdi
þeir slæmu heilsufari kúnna og
þá fyrst og fremst júgurbólgu. Er
því bent á að rétt þyki að ekki
dragist lengi að mál þetta verði
tekið til athugunar hér á landi
Næsti fundur búnaðarþings
hefst kl. 9,30 í dag.
Konur í Kína og á Horna-
firði snúa bökum saman
FYRIR fimmtíu árum var 8.
marz gerður að sérstökum bar-
áttudegi kvenna yrir réttindum
sínum um heim allan . Alþjóða-
samb. lýðræðissinnaðra kvenna,
stonað 1945, gerði þennan bar-
áttudag að sínum, en samtökin
hafa á stefnuskrá sinni hagsmuni
kvenna og frið í heimi. íslands-
deild samtakanna heitir Menn-
ingar- og friðarsamtök kvenna.
Það félag er starfandi hér í
Reykjavík, en undirdeildir þess
eru verkakvennafélag á Akur-
eyri og kvenfélag á Hornafirði
m.a. Samtökin buðu hingað til
lands sænskum kvenlækni,
Andreen, dr. med., er hóf baráttu
fyrir hagsmunamálum kven-
þjóðarinnar er hún nam í Upp-
sölum á fyrsta tug alclarinnar.
Dr. Andreen skýrði réttamönn-
um svo frá í gær, að Alþjóða-
samb. lýðræðissinnaðra kvenna
ætti einkum ítök innan sósía-
lísku landanna og er þriðjunguf
meðlima, 75 millj. í Kína.
Viðb'rögðin 1958 og nú
Alþýðublaðið ræðir sl. sunnu-
dag í forystugrein sinni um
skemmdarstarf kommúnista
gagnvart viðreisnarráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar. Kemst blaðið
þá m. a. að orði á þessa leið:
„Fróðlegt er að bera viðbrögð
kommúnista nú og vorið 1958
saman. Lögin um útflutningssjóð
voru sett vorið 1958 og var þá
m. a. Iögfest 55% yfirfærslugjald
ið. Kjaraskerðingin af völdum
þeirra ráðstafana var þá m. a.
meiri en verður at gengisbreyt-
ingunni nú. En hver voru við-
brögð kommúnista? Jú, þeir
mæltu með ráðstöfunum þessum,
samþykktu þær á Alþingi og í rík
isstjórn“.
„— Sem sagt, ef kommúnistar
fá að vera i ríkisstjórn, eru þeir
til með að leggja blessun sína yf-
ir hverskonar kjaraskerðingu, en
annars munu þeir vinna öll
skemmdarverk, er þeir geta
gegn ríkisvaldinu, og ekki skirr-
ast að efna til pólitiskra verk-
falla“.