Morgunblaðið - 23.10.1960, Blaðsíða 12

MORGVTSBLÁÐlb
Sunnudagur 23. okt. 1960
iZ

Utg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar^ Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók.: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðaistræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
I
BJART
FRAMUNDAN
j vikunni fengu landsmenn
hinar ánægjulegustu upp-
lýsingar um þróun gjaldeyris
málanna. Á þingi ræddi for-
sætisráðherra, Ólafur Thors,
og viðskiptamálaráðherra,
Gylfi Þ. Gíslason, um gjald-
eyrisstöðuna og afkomuna
gagnvart útlöndum. Tilefnið
var fyrirspurn frá Eysteini
Jónssyni', sem líklega hefur
talið að áfram hallaði á ógæfu
hliðina í gjaldevrismálum
eins og í ráðherratíð hans.
Upplýsingar ráðherranna
voru þess efnis, að yfirdrátt-
arskuldir bankanna gagnvart
útlöndum hefðu lækkað um
443 millj. króna síðan nýja
efnahagslöggjöfin var lögfest.
Hinsvegar hefðu ekki verið
notaðar meira en 434 milljón-
ir af yfirdráttarheimildunum
hjá Evrópusjóðnum og Al-
þjóðagjaldeyrissjóðnum. Hef-
ur staðán í frjálsum gjald-
eyri þannig batnað um 9
millj. kr. og ekkert af yfir-
dráttarheimildunum verið
'notað til vörukaupa, heldur
eingöngu til greiðslu á óreiðu
skuldum frá tímum vinstri
stefnunnar.
Þar við bætist svo, að stað-
an í vöruskiptagjaldeyri hef-
ur batnað mikið og birgðir
útflutningsafurða eru nú
mun meiri en í upphafi tíma-
bilsins. *• r
Allt sýnir þetta eins ótví-
rætt og frekast verður á kos-
ið, hve ástand gjaldeyrismál-
anna hefur batnað mikið á
undangengnum mánuðúm. —
Sérfræðingar ríkisstjórnar-
innar gerðu ráð fyrW, að ekki
væri hættandi á að hafa
minni yfirdráttarheimildir en
sem svaraði 20 millj doilara,
til þess að frjálsræði gæti ríkt
í viðskiptamálum og hægt
að greiða allar óreiðuskuldir,
en reynslan hefur sem sagt
orðið sú, að aöeins % hlutar
þessarar upphæðar hafa ver-
ið notaðir og ekkert af því fé
til vörukaupa, heldur ein-
göngu til að standa undir
gömlum skuldum.
Og enn fer gjaldeyrisstað-
an batnandi. Þannig batnaði
hún um nær 13 millj. kr.
fyrstu tvær vikur október-
mánaðar. Er því óumdeilan-
legt að viðreisnin hefur að
þessu leyti eins og öðru stað-
izt fullkomlega og engin
hætta á, að á ný þurfi að
grípa til neinna innflutnings-
hafta eða annarra ráðstafana,
sem draga úr þjóðarfram-
leiðslunni og torvelda upp-
byggingu atvinnulífsins.
ALYKTANIR
¥ systurblöðunum Tímanum
■*• og Þjóðviljanum, í fyrra-
dag, voru nær samhljóða rit-
stjórnargreinar um ályktanir
í landhelgismálinu.
Inntakið er það að Morg-
unblaðið hafi ekki birt eina
einustu af samþykktum ým-
issa samtaka í landhelgismál-
inu. Að vísu er það svo, að
ritstjórn Morgunblaðsins er
það fullkunnugt, að blaðales-
endur eru orðnir býsna
þreyttir á ályktanaflóðinu,
en engu að síður hefur blaðið
birt þær yfirlýsingar, sem
því hafa borizt og í fljótu
bragði munum við til dæmis
eftir samþykktum í landhelg-
ismálinu frá Stéttarsambandi
bænda, útvegsmönnum á
Austurlandi, þingi Sjómanna-
sambandsins, þingi Alþýðu-
sambands Vestfjarða o. s. frv.
Allar þessar samþykktir
hafa verið birtar í Morgun-
blaðinu og gjörsamlega til-
hæfulaust að þeim hafi verið
stungið undir stól. Hitt er svo
alveg rétt, að Morgunblaðið
birti svör við spurningu dags-
ins um landhelgismálið eins
og þau bárusc frá þeim tog-
araskipstjórum, sem spurðir
voru.
í þessu máli, sem öðrum
viðkvæmum deilumálum, hef
ur Morgunblaðið viljað að öll
sjónarmið fengju að koma
fram.
Mönnum er það enn í
fersku minni, er þessi blöð
fjargviðruðust út af því, að
Morgunblaðið skýrði frá því
sem erlendis var á sínum
tíma sagt um landhelgismál-
ið. Töldu þau það nálgast
landráð að skýra íslenzku
þjóðinni frá sjónarmiðum
andstæðingsins. Þeirra megin
vígorð er fölsun frétta, ýmist
beint eða með þógninni, en
okkar kjörorð er að leitast
við að skýra sem sannast og
réttast frá málum og leyfa
mismunandi sjónarmiðum að
koma fram.
UTAN UR HEIMI
Tortíming lands
mmm
mwmm
-'rfU,-.
•"~»a •
Hér sést hin mikla Potala-höll í Lhasa í Tíbet, en þar sat Dalai Lama og stjórnaði þjóff sinni i
andlegum og veraldlegum efnum — þar tii Kínverjarnir komu ....
T A N D I Ð hvarf. Menn
^ ypptu öxlum. Menn for-
dæmdu aðgerðirnar víðs veg-
ar um heiminn — aumkuðu
íbúa landsins. Akafar deilur
urðu innan Sameinuðu þjóð-
anna. En ekkert raunhæft
gerðist.
í rauninni var þetta hlið-
stætt því að sitja á bryggju-
kanti með krosslagða hand-
leggi og horfa aðgerðalaus á
mann drukkna. — Þegar hið
kommúniska Kína undirok-
aði Tíbet, var það Alþjóðlega
lögfræðinganefndin í Genf,
sem raunverulega ein allra
alþjóðasamtaka aðhafðist
nokkuð í málinu. Nefndin lét
fram fara nákvæma, raun-
sæja og hlutlausa rannsókn
á því, hvað hafði í raun og
veru gerzt, hvers vegna og
hvenær.
★ MÖNNCM OFBÝÐUR
Niðurstöðurnar eru fram
komnar fyrir nokkru í yfirgrips-
mikilli skýrslu, sem er 345 blað-
síður að stærð. — Þessi skýrsla
felur í sér hina hörðustu ákæru
gegn Rauða-Kína. Að því leyti
kemur hún raunar ekki á óvart.
Við vissum satt að segja öll, hvað
gerðist. Við höfum áður orðið
vitni að því, hvernig hinn al-
þjóðlegi kommúnismi leggur
undir sig lönd. Aðferðirnar voru
hinar sömu í Tibet. En hinn
mikli fjöldi vitnisburða, sem
nefndin hefir fengið hjá land-
flótta Tíbetbúum, þar á meðal
sjálfum Dalai Lama, kemur þó
eins og reiðarslag, og mönnum
ofbýður hin nær því tilbreyting-
arlausa upptalning grimmdar-
verka. — Þannig tortímist heilt
land.
★ HLUTLAUST VERK
Að sjálfsögðu munu ýmsir
kommúnistar og fylgifiskar
þeirra halda því fram, að skýrsl-
an sé að mestu uppspuni — að
það séu fjandsamlegir áróðurs-
menn, sem þar hafi orðið, að
nasískir, plútókratískir og kapí-
talískir fulltrúar dollaravaldsins
hafi þar haft sín áhrif.
En ekkert slíkt mun koma
þeim að haldi. Fordómalausum
lesendum þessarar skýrslu mun
ekki verða þokað frá þeirri sann-
færingu, að hér sé um að ræða
hlutlaust verk, sem haldi sig að
fullu við efnið. Þetta undirstrik-
ar enn frekar sú staðreynd, að
formaður rannsóknarnefndarinn
ar er Indverji ,og að allir hinir
nefndarmennirnir ,að einum und
anskildum, eru frá Asíu og Af-
ríku. Þessi eini er hinn kunni,
norski lögfræðingur Rolf
Christophersen.
— ★ —
í inngangsorðum að skýrsl-
unni lýsir hinn svissneski aðal-
ritari lögfræðinganefndarinnar,
dr. Jean-Flavien Lalive, því í fá-
um orðum, út frá hverju var
gengið í rannsókninrh: — Það
eru tíu ár síðan herafli frá kín-
\ Hér segir lítillega \
| frá skýrslu Alþjóð- j
\ legu lögfræðinga- \
j nefndarinnar, sem i
s flettir ofan af \
s s
Jglæpum þeim, sem^
S hið kommúnislca \
s s
\ Kína hefir frá'mið J
í Tíbet..... |
s s
verska alþýðuveldinu hélt inn í
Tíbet með því yfirlýsta mark-
miði, að nú skyidi frelsa Tíbet
frá heimsvaldastefnunni. Skipu-
lögð, hernaðarleg mótspyrna
Tíbeta var fljótlega brotin á bak
aftur á árinu 1950, og eftir að
tíbetska stjórnin hafði, án ár-
anugrs, skotið málinu til Sam-
einuðu þjóðanna, viðurkenndi
hún hið kínverska hernám árið
1951. Næstu níu árin gerðust svo
tíðindin — fyrst hin svonefnda
Khamba-uppreisn árið 1956, því-
næst Lhasa-uppreisnin 1959 —
og síðan hélt stöðug mótspyrna
áfram. Enn þann dag í dag ríkir
jafnvel vopnuð mótspyrna gegn
Kínverjum í vesturhéruðum
Tíbets.
if ÚTRÝMING TRÚAR
Það kemur greinilega í ljós
í skýrslunni, að við rannsókn-
ina alla — en miðstöð hennar
var Nýja Dehli — hafa rrjgnn
haft hlutleysið ríkt í huga. —
Það er tekið skýrt fram, að ekki
hafi fundizt ful.nægjandi sann-
anir fyrir því, að það hafi verið
ætlun Kínverja í upphafi að af-
má Tíbeta sem þjóðflokk og þjóð
— en hins vegar liggi ljóst fyrir,
að alla tíð hafi verið reynt að
eyðileggja þá sem trúarlega
heild.
Búddisminn hefir verið' bann-
aður sem trúarbrögð — allt hefir
verið gert, sem hugsazt gat, til
þess að fá fólk til þess að glata
trúartraustinu. Fjöidi fólks hef-
ir verið drepinn, einungis vegna
trúar þess, að ótal tíbetsk börn
hafa verið flutt burt, til hins
materíalíska, kínverska umhverf
is, til þess að hindra, að þatt
fengju að alast upp í „andrúms-
lofti“ trúarinnar.
★ SVIKIN LOFORÐ
Menn kunna að undrast yfir
því, að nefndin skuli ekki geta,
að alþjóðalögum, sannað, að
það hafi verið takmark Kínverja
frá byrjun að eyðileggja Tíbeta
sem þjóð — því að það er ein-
mitt það, sem hefir verið að ger-
ast. En í þessu efni eru nefnd-
armenn, sem lögfræðingar, til-
neyddir að halda sig við þá stað-
reynd, að tíbetska stjórnin gerði
heyrinkunnugt árið 1951, að hún
viðurkenndi hernám Kínverja.
Þar við bætist ,að Kínverjar
gáfu hátíðlegt loforð um það, að
Tíbet yrði virt sem sjálfstætt
land innan kínverska ríkjasam-
bandsins. Því var lofað, að ríkj-
andi stjórnmálakerfi skyldi á-
fram standa — og enn fremur
var gefið loforð um það, að
Dalai Lama og og Panchen Lama
yrðu áfram viðurkenndir sem
trúarleiðtogar landsins — og þar
með í raun réttri einnig verald-
legir valdsmenn.
Eigi að síður staðhæfir nefnd-
in í niðurstöðum sínum, að aug-
ljóst sé að kínverska alþýðu-
veldið hafi svikið þessi loforð
— og að Tíbet hafi * rnarz 1959
fellt úr gildi samninginn frá
1951. Af þessum sökum sé ekkl
hægt að líta á Tíbetvandamáliff
sem innanríkismál — og er í því
sambandi visað til stofnskrár
Sameinuðu þjóðanna, 2. kafla,
7. greinar.
★ MANNRÉTTINDI
FÓTUMTROÐIN
Fjallað er sérstaklega um
spurninguna um mannréttindi.
Staðhæft er, að enda þótt land.
ið hafi verið nokkuð á eftir tím-
anum x tæknilegum og þjóðfé-
lagslegum efnum, áður en Kítv-
Frh. á bls. 23