Morgunblaðið - 30.06.1961, Blaðsíða 12

12
MORGVTSBLAÐIÐ
Föstudagur 30. 'júní 1961
CTtg.: H.f. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastj óri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannesserv.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgveiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargj&ld kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
HVAÐ TEKUR VIÐ ?
KAUPHÆKKUN
ÁN KJARABÓTA
ALLAR líkur benda því til,
™ að útflutningsframleiðsl-
an geti ekki haldið rekstri
tækja sinna áfram án þess
að nýjar ráðstafanir verði
gerðar til -þess að tryggja
rekstrargrundvöll hennar. —
Um það, hvaða leiðir verða
farnar til þess skal ekkert
fullyrt að sinni. En flestir ís-
lendingar gera sér áreiðan-
lega ljóst, að þar er ekki um
auðugan garð að gresja. Það
er fyrst og fremst um tvær
leiðir að velja: Að taka upp
uppbótakerfið að nýju eða
að skrá krónuna í samræmi
við raunverulegt gildi henn-
ar, eftir þá atburði, sem nú
hafa gerzt.
Launþegar voru aðvaraðir
áður en þeír hófust handa
ALLIR fagna því að sjálf-^
sögðu að löngu Dags-
brúnarverkfalli er lokið. En
sú spurning hlýtur jafnframt
að rísa, hverjar verða afleið-
ingar þeirra kauphækkana,
sem orðið hafa og ætla má að
muni ná til meginhluta þjóð-
arinnar.
Fyrstu afleiðingarnar verða
þær, að verð landbúnaðaraf-
urða h:ekkar lögum sam-
kvæmt. Fram hjá því verð-
ur ekki komizt. En mikil
hætta er á því að verðhækk-
anir verði töluvert víðtæk-
ari. Vitanlega eru allir sam-
mála um það, að æskilegast
væri að atvinnuvegir þjóð-
arinnar gætu greitt hinn
aukna tilkostnað án þess að
hækka verð framleiðslu sinn-
ar. En litlar eða engar vonir
standa til þess að það verði
mögulegt. Verzlunin hefurtil
dæmis undanfarið búið við
svo lága álagningu að von-
laust er að hún geti risið
undir hinum aukna tilkostn-
aði án breytingar á henni.
Um aðstöðu útflutnings-
framleiðslunnar er það að
segja, að til dæmis togaraút-
gerðin hefur verið rekin með
stórfelldu tapi, þannig að
við borð hefur legið að meg-
inhluti togaranna stöðvaðist
algjörlega. Hraðfrystihúsin
og bátaútgerðin hafa einnig
barizt í bökkum og er at-
hyglisvert að t. d. ýms af
hraðfrystihúsum SÍS hafa
undanfarið, síðen kaupgjald-
ið var hækkað, reynt að
knýja fram lækkun á fisk-
verðinu til sjómanna. En af
því hlyti að sjálfsögðu að
leiða kauplækkun þeirrar
stéttar.
um þau verkföll, sem nú eru
að ljúka. Þeir vissu að fram-
leiðslan var þess ekki megn-
ug að greiða verulegar kaup-
hækkanir. Aðvörunarorðun-
um var ekki sinnt og öll
þjóðin sýpur á næstunni
seyðið af þeim fyrirhyggju-
lausu aðgerðum, sem verk-
föllin hafa haft í för með sér.
Kaupið hækkar að krónu-
tölu. En það eitt tryggir ekki
raunverulegar kjarabætur. —
Framleiðsla þjóðarinnar verð
ur að geta risið undir kaup-
hækkuninni. Þá fyrst verður
hún launþegum að gagni.
En það gerir framleiðslan
ekki nú. Þess vegna hefur
sá kostur verið valinn, sem
ekki verður talinn líklegur
til farsældar. Það er kaup-
hækkun án kjarabóta.
HÖTANIR KRÚS-
JEFFS
l'UIKITA Krúsjeff hefur enn
’ á ný fitjað upp á illdeil-
um um Berlín. í ræðu, sem
hann hélt nýlega, hótaði hann
því að semja sérfrið við lepp
stjórn kommúnista í Austur-
Þýzkalandi og fá henni síðan
yfirstjórn Berlínar. Með
slíku atferli væri þverbrotið
samkomulag það, sem banda-
menn gerðu með sér að styrj
öldinni lokinni.
Sovétstjórnin hefur eins og
kunnugt er hindrað að frið-
arsamningar yrðu gerðir við
sameinað Þýzkaland. Þess í
stað hefur hún viðurkennt
Ieppstjórn kommúnista í
Austur-Þýzkalandi og hefur
nú, eins og áður er sagt, í
frammi hótanir um það að
fá henni yfirráð yfir allri
Berlín. En Vesturveldin hafa
eins og kunnugt er allt frá
styrjaldarlokum haft nokk-
urt herlið í Vestur-Berlín,
þar sem nú búa rúmlega 2.2
millj. manna. í Austur-Ber-
lín, sem er undir stjórn
Rússa, býr hins vegar að>eins
rúmlega ein miljón manna.
★
1 Vestur-Þýzkalandi og
Vestur-Berlín búa um 55,3
millj. Þjóðverja. í Austur-
Þýzkalandi, þar sem lepp-
stjórn Rússa fer með völd,
búa hins vegar 17,3 millj.
Þjóðverja. Auk þess búa um
700 þúsund Þjóðverjar í aust-
asta hluta þýzka ríkisins,
eins og það var fyrir stríð.
Þýzkaland er þannig nú klof-
ið í þrjá hluta. Hefur alltaf
verið gert ráð fyrir því að
friður yrði endanlega saminn
við sameinað Þýzkaland. En
eins og áður segir hefur ekki

Stevenson í S-Ameríku
ADLAI Stevenson, aðal-
trúi Bandaríkjanna hjá
_ Sameinuðu þjóðunum, er
fyrir skömmu kominn til
Washington úr átján daga
ferð til höfuðborga tíu
Suður-Ameríkulanda. En
ferðina fór Stevenson sem
sérstakur fulltrúi Kenn-
edys forseta m. a. til að
kynna sér fjárhagsaðstæð-
ur ríkjanna með tilliti til
þarfa þeirra fyrir fjár-
liagsaðstoð frá Bandaríkj-
unum.
Fyrir fimmtán mánuð-
um fór Stevenson svipaða
ferð til Suður-Ameríku,
en ekki á vegum stjórnar-
innar. Segir hann að nú
sé þar meiri óánægja og
hafi fjárhagserfiðleikar
farið vaxandi.
Við heimkomuna gekk Stev
enson þegar til fundar við
Kennedy forseta og ræddust
þeir við 1 nærri tvær klst.
Að þeim viðræðum loknum
átti Stevenson fund með blaða
mönnum. Hann vildi ekki láta
neitt uppi um það hvað rætt
hafi verið á fundi hans og
Kennedys, en var hinsvegar
fús að svara fyrirspurnum
fréttamanna varðandi ferðina.
$ 100 ÁRSTEKJUR
Stevenson sagði að flestar
ríkisstjórnirnar í Suður-Ame-
ríku þekktu hættuna, sem staf
ar af kommúnisma, og hefði
baráttan gegn kommúnistum
verið aukin. Hinsvegar væri að
albaráttumálið í öllum löndun
um það að bæta kjör íbúanna.
Tók hann sem dæmi Bolivíu.
íbúatala landsins er 3,8 millj.
og hefur landið fengið 150
millj. dollara fjárhags- og
tækniaðstoð frá Bandaríkjun
um. Enn er þó fjárhagur lands
ins bágur, sem sést bezt a því
að meðaltekjur einstaklings
eru aðeins um 100 dollarar
(kr. 3.800,00) á ári.
KR. 22.800.000.000.00.
Bandaríkjaþing samþykkti
í maí s.l. 600 millj. dollara
fjárhagsveitingu til efnahegs-
aðstoðar við ríki í Suður-Ame
Adlai E. Stevenson á blaðamannafundinum í Hvíta húsinu.
samkomulag tekizt með sig-
urvegurum styrjaldarinnar
um það.
Allt bendir til þess að Vest
urveldin muni taka hótunum
Rússa gagnvart Vestur-Ber-
lín með fullri festu. Af þeim
hefur hins vegar leitt vax-
andi ugg og versnandi horf-
ur í alþjóðamálum. Bæði
Bretar og Bandaríkjamenn
hafa lýst því yfir að þeir
muni standa við skuldbind-
ingar sínar gagnvart Vestur-
Berlín og vitað er að de
Gaulle er eindreginn stuðn-
ingsmaður þeirrar stefnu.
Verður því að telja ólíklegt
að Rússar nái öðrum árangri
með hótunum sínum en að
vekja ugg og ótta um ný
átök í sambandi við Berlín-
arvandamálið.
ríkur. En af þessari upphæð er
ætlað að nota 100 millj. doll-
ara til uppbyggingar í Chile á
svæðum þeim, sem land-
skjálftar herjuðu á síðasta
ári. Afganginum á að verja
til þess að aðstoða löndin við
að hjálpa sjálfum sér. Fimm
hundruð millj. dollara er mik
il upphæð, en þörfin er gífur
leg. í>annig hefur til dæmis
eitt land, Kóiumbía, skýrt
Stevenson frá því að það þurfi
alla þessa upphæð á næstu
fjórum árum til að byggja
upp efnahag sinn.
En Kennedy forseti hefur til
kynnt að efnahagsaðstoð við
erlend ríki skuli eingöngu
renna til þeirra landa, þar sem
eitthvað er gert til að bæta
kjör íbúanna og skapa efna-
hagsgrundvöil til frambúðar.
Þetta hefur það í för með sér
að sum lönd, eins og t.d.
Brasilía, sem verulega hafa
unnið að því að bæta efnahag
sinn, standa betur að vígi að
því er efnahagsaðstoð snertir
en ýmis önnur, þar sem þörf-
in er þó engu minni.
Stevenson sagði fréttamönn-
um að hlutur Bandarlkjanna
í innrásinni á Kúbu hefði skap
að mikla óvild í Suður-Ame-
ríku, þar sem ssgja mætti að
fylgi við afskiptateysi af mál
um annarra rikji gengi trúar
brögðum næst. Hann kvað rík
isstjórnirnar yfiríeixt skilja
þá hættu er st afaði frá Castro
á Kúbu. En hinsvegar nyti
Castro nokkurs fylgis meðal al
mennings. Hefðu stjórnirnar
meiri áhuga á að leysa efna-
hagsvandamál heima fyrir en
að bindast samtökum gegn
Castro.
Annað erindi Stevensons til
Suður-Ameríku var að ræða
væntanlega ráðstefnu Ame-
ríkuríkjanna um efnahagsmál,
sem halda á í Jruguay seinna
í sumar. Kennedy hefur lagt
til að ráðstetnan hefjist í
Punta del Esíe njá Montevid
eo hinn 15. júlí. En allar lík-
ur benda til þess að henni
verði frestað þar til seinna í
sumar. Ein ástæðan fyrir því
er sú að eitthvað dregst að
Bandaríkjaþing Ijúki störfum,
en fyrr kemst Kennedy ekki á
ráðstefnuna.
\
Matvælaskorfur í
Ausfur-Þýzkalandi
VESTUR-þýzka ríkisstjórnin
ræddi á ráðuneytisfundi í dag
um matvælaskort þann, er nú
hefur gert vart við sig í Austur-
Þýzkalandi. Eftir fundinn var því
lýst yfir að Vestur-Þýzkaland
væri reiffubúið að sjá Austur-
Þjóðverjum fyrir mjölvöru, kjöti
og smjöri eins og þeir þarfnast.
Talsmaður vestur-þýzku stjórn
arinnar, Felix von Eckhardt sagði
fréttamönnum, að ástandið í mat-
vælaframleiðslu Austur-Þýzka-
lands hefði ekki verið svo alvar-
legt í mörg ár sem nú, og væru
Veátur-Þjóðverjar fúsir að
hlaupa undir bagga, ef stjórn
Austur-Þýzkalands vildi þiggja
það. Eckhardt hélt því fram vi8
fréttamenn að orsök þessa á-
stands mætti ugglaust rekja til
breytinga, sem gerðar hefðu ver-
ið á landbúnaðarháttum í land-
Eckhardt var spurður hvort
gerðir hefðu verið samningar
milli ríkisstjórnanna um þetta
mál, hann svaraði því til, að hann
væri ekki viss um, hvort hægt
væri að kalla það samninga, en
fundur hefði verið haldinn. Full-
trúi vestur-þýzku stjórnarinnar
í Berlín hélt því hinsvegar frarn
í kvöld, er hann var spurður, að
ekki hefðu farið fram neinar
samningaviðræður-