Morgunblaðið - 30.06.1961, Blaðsíða 15

Föstudagur 30. Júnl 1961
MORGUNBLAÐIÐ
15

1
i
í
☆
SÉRFRÆÐIN GAR um mál-
efni kommúnista — bæði í
Kína og Rússlandi, ihiaida á-
fram að veilita fyrir sér
bversu djúpur hinn margurn
ræddi ágreiningur þessara
tveggja stórþjóða sé, og ‘hverj
ar kunni að verða afleiðingar
hans. Þykir ýmislegt benda
til þess,» að grundvallará-
greiningur geti orðið til þess,
að kljúfa þessa fylikingu í
'tvær andstæður, og 'hallast
margir að þeirri skoðun, að
eftir því, sem Kínverjum
Frá götu í Shanghai, stærstu borg Kína.
Kínverjar og Rússar standa saman
meðan þeir hafa af því hag
vaxi fiskur um hrygg, megi
vænta harðniandi samkeppni
milli þeirra og Sovétríkjanna.
Og menn velta fyrir sér,
'hvað standi að baki þeirri
misklíð, sem þeir þykjast sjá,
að sé alilveruleg, og spyrja
jiafnframt, hvort þetta álit
þeirra sé ef til vill aðeins
byggt á óskhyggju Vestur-
veldanna. Aif uimmælum og
athugunum þeirra manna er
mest og beat hafa kynnt sér
málefni kommúnistaríkjainna
allra- og þó einkum Rússa og
Kínverja, fáum við þá hug-
mynd, að Kínverjar og Rússar
séu samherjar í baráttunni
fyrir framþróun kommúnism
ans en keppi sín á milli um
forýstuna fyrir hinum
kommúniska 'heimi.
• Öfl sem sundra —
öfl sem sameina.
Þjóðirnar tvær, Rússar
og Kinverj'ar, eiga sér hið
sarna hemaðarlega takmark
— að einangna Bandairílkin
og brjóta á bak aftur áhrif
þeirra í þeim ríkjum heims,
er ekfci aðhyttlast kommún-
ismann. Þau standa því sam-
an eins og er — en ágrein-
ingurinn sem á milli þeirna
er, varðar hugmyndakerfi
kommúnismans og hverjum
aðferðum Sbuli beitt til þess
að ná hinu setta, sameigin-
lega marki
Álit margra sérfræðinga
er, að þegar fram í sækir
kunni þau öfl, er aðskilja
þjóðirnar tvær að verða
sterhari >eim öflum er sam-
einia þær eg ef svo verði,
mega vænta þess, að Kínverj
ar og Rússar verði svamir
óvinir. En meðan Bandarikja-
menn halda fótfestu í Evrópu
og Asíu — og halda þannig
áfram að vera sameiginlegur
óvinusr Rússa og Kínverja — í komimúnisma
munu leiðtogar þeirra vilja
allt til vinma, að ágreiningur
þeirra liggi í láginni.
Hið mikla lamdflæmi í
Kína, 670 milljónir íbúar
landisins og sívaxandi iðnaðar
gegn kjarnorikuhættun ni, ef
þeir lenda í átökum við
Bandaríkin. Flugher, kafbáta
floti og þungaútbúnaður
landhers Kínverja hvílir al-
gerlega á viðskiptunum við
Rússa og haldi þeim ekki á-
fram, munu Kínverjar ekki
komast í fremstu valdaröð.
í>að er því ljóst, að vinslit
þessam þjóða á næstu árum
myndu koma þeim báðum
harkalega í koll.
Venjulega er talið, að bug
myndafræði kommúnismans
sé sterkasta tengiafl Sovét-
rí'kjanna og Kína. En það er
einmitt hin sameiginlega hug
inyndafræði, sem valldið hef-
ur mestum deilum milli
þeirra.
Krúsjeff heldur því fram,
að þjóð verði að hafa aflað
sér nægilegra veraldlegra
gæða áður en hún geti breytt
skipulagi sínu úr sósíalisma
Gamall götusali I Shanghai
fær sér tesopa og gluggar
í bók þegar lítið er að gera
rétta. Sú staðhæfing fellur
Kremllverjum hreint ekki í
geð.
Þessi misklið nær einnig til
afstöðu kommúnistaleiðtog-
ainna til valdaaðstöðunnair í
heiminum og andstæðinganna.
Krúsjeff ber skynsamlega
virðingu fyrir mætti Banda-
ríkjanna en virðist jafnframt
þeirrar skoðuruar, að ónauð-
synlegt sé að taka nokkra
meiri háttar áhættu — því að
kommúnisminn sé stöðugt að
vinna á. Mao Tse-tumg og
aðrir kínverskir leiðtogar eru
alls ekki eins vissir um það
og kjósa heldur að hvetja til
byltingar. Rússar spila sinum
spiium með meiri viarkámi
en Kínverjar og virðast reiðu
búnir að vinna með næstum
hverri þeirri ríkisstjórn sem
lýsir sig hlutlausa eða and-
stæða Biandaríkjamörmium.
Misklíðin nær sem kunnugt
er til fleiri kommúnistaríkja
en Rússa og Kínverja — t. d.
halda Kínverjar ákveðið með
Albönum í deilu þeirra við
Júgóslava og Rússa. En segja
má að Krúsjeff hafi slegið
hring um Kínverjia með því
að vinna stuðning kommún-
istastjómanna í Norður-Kóreu
og Norður-Viethnam. Og hann
sá sér leik á borði í Laos. Enn
fremur hefur Krúsjeff gert
Kínverjum ýmsan ólei'k í
efnahagsmálum — t. d. með
því að kalla heim rússneska
tæknifræðinga í Kína,
minnka efnaihagslega aðstoð
við Kína og synja beiðni
Kínverja um matvælasend-
ingu, þegar hungursneyð var
fyrir dyrum.
En Rússar höfðu ekki ráð
á að vera of hiarðhentir við
nábúa sína, svo að Krúsjeff
slakaði dálítið til í öðrum
efnum. Meðal annars sýndi
hann í Laos-málinu, að hann
gæti verið fullt eins óbil-
gjam og Kínverjiar.
Kommúnisbar í Kína vilja
„frelsa“ Formósu hvað sem
það kostair. En það geta þeir
ekki gert án aJgers stuðnings
Sovétrikjanna svo lengi sem
Bandarikjamenn verja
Formósu, Og þann stuðning
hafa þeir enn ekki fengið.
Formósa hefur enga sérstaka
þýðingu fyrir Rússa.
Kínverjar kæra sig ekkert
um, að komið verði á eftir-
liti með kjarniorkutilraunum
eða afvopnum, fyrr en þeir
eru sjálfir orðnir kjamorku
veldi, en margir eru þeirrar
Skoðunar, að Rússar vilji
gjarna semja um þau mál,
einkum til þess að koma í
veg fyrir, að Kínverjar komi
sér upp kjarnorkuvopnum.
• Þeir standa saman þar
til máttur þeirra jafnast
Alit flestra sérfræðinga
er, að ágreiningurinn, sem
komið hafi upp milli Rússa
og Kínverja sé það veruleg-
ur, að hann veiki til muna
bandalag þeirra jafnt út á
við, sem inn á við og þeir
telja, að upp úr því sam-
bandi geti slitnað ef sérstak-
ar kringumstæður skapast.
Telja þeir einkum tvo kosti
líklega:
1. Ef málin þróast á þann
veg, að Rússar hafa ekki leng
ur úrslitavald um, hvort frið
ur skuli haldinn eða stríð
háð af hendi kommúnista-
ríkjanna. Þ. e. a. s. ef Kín-
verjar kynnu að fara svo
sínu fram að hætrta væri á,
að þeir drægju Rússa út í
kj arnorkustyrjöld, er líklegt,
að Rússum þastti bandalagið
orðið þeim of hættulegt.
2. Ef Kína verður máttugt
iðnaðarland, sem megnar að
koma sér upp og eiga kjam-
orkuvopn, er vafásamt, að
þeir Játi sér lynda að leika
aðra fiðlu 1 hljómsveit
kommúnistaríkjanna.
Margir sérfræðingar halda
því fram, að grundvallarvei'k-
leiki í samskiptum Rússa og
Kinverja sé raunverulega sá,
að þjóðirnar eigi engan sam-
eiginlega meniningarairÆ eins
og til dæmis er um Banda-
ríkjamenn og Breta. Auk þess
eiga Kínverjar við að stríða
ófullnægða þjóðernishvöt og
þjóðarstolt er á sér djúpar
rætur. En helztu sérfræðingair
í Asíu um mátefni kommún-
ista telja, lað staða hinna
tveggja þjóða sé nú þannig,
að Kínverjar viti að þeir
þarfnist Rúsisa enm — Rússar
geri sér Ijóst, að án Kínverja
væri vialdaaðstaða þeirra
mun veikari — því muni þeir
standa saman þar til máttar
staða þeirra er orðin jafnari.
(Þýtt og endursagt).

stálverksmiðjum vinna konur jafnt sem karlar

máttur þess, em kommúnism rúðstöfunum, sem
anum í Asíu traiustur grund- ver®a s^r áhlaup
völiur, auk þess sem Kínverj
ar verja Asíu landamæri
Rússa sem bandamaður
þeirra, og gefa Krúsjeff þann
ig færi á að athafna sig að
vild í öðrum hlutum heims.
En hernaðarmáttur Kínverja
hvílir að miiklu leyti á áfram-
haldandi samvinnu við Rússa,
sem eru þeim einia vöamin
Mao Tse-tung
telur hins vegar, að unnt sé
að komia á algerum kommún
isma mikl'U fyrr. Hann reyndi
að sanna þá kenningu sína
með því að skipa fólkinu í
kommúnur *g með öðrum
áttu að
í átt til
kommúnismia. Nú hefur
kommúnunium bins vegar ver
ið fækkað og Skipulagi þeirra
breytt og hætt hefur verið
við margar fynri ráðstafonir.
En kommúnistar kenna þetta
náttúruhamförum og Mao
'heldur fast við sínar fyrri
kenningar — að leið hans til
kommúnismans sé hin eina
Þingmenn heim-
sœkja Ólafsvík
ÓLAFSVÍK, 28. júní. — A
þriðjudaginn komu hingað til
Ólafsvíkur allir þingmenn
Vesturlandskjördæmis, ásamt
vita- og hafnarmálastjóra.
Hafði hreppsnefndin og hafn
arnefndin forgöngu um þessa
heimsókn alþingismanna. —
Aðaltilgangurinn með komu
þeirra hingað var að kynna
þeim
sviði
ins. -
óskir Ólafsvíkinga á
hafnarmála kauptúns-
■A: Hafnarsvæðið rannsakað
Alþingismennirnir og vita-
og hafnarmálastjóri komu hing-
að um kl. 2 síðd. Oddviti hrepps
ins, Hinrik Konráðsson, bauð þá
velkomna.
Form. hafnarnefndar, Kristján
Jensson gerði þingmönnunum
grein fyrir þeim áætlunum, sem
gerðar hafa verið hér varðandi
hafnarmálin. Er þar um að
ræða bátahöfn og viðlegupláss
svo stórt að hægt verði að taka
vöruflutningaskipin upp að
bryggju. Gerði formaður hafnar
nefndar jafnframt grein f'yrir
þróun hafnarmálanna hér.
Á þessum viðræðufundi var
samþykkt að fela vita- og hafn-
armálastjóra að kanna tillögur
Ólafsvíkinga um gagngerða
rannsókn á hafnarstæðinu. Vita-
og hafnarmálastjóri upplýsti á
fundinum að slík rannsókn
myndi kosta allt að 500 þús. kr.
Voru alþingismenn Vesturlands-
kjördæmis beðnir að vinna að
Frh. á bls. 23