Morgunblaðið - 08.09.1961, Side 8

8
MonnrnvTir 4 ðið
Fðstudagur 8. sept. 1961
SJÁVARÚTVEGUR
í riýútkomnu hefti af V-þýzka
tímaritinu „Information fiir die
Fischwirtschaft" er skýrt frá
veiðitilraunum tveggja þýzkra
vélbáta fyrir síld við Noregs-
strendur utan fiskveiðitakmarka.
í lauslegri þýðingu er frásögnin
þannig: ,,í framhaldi af þeim
veiðitilraunum, sem gerðar hafa
verið tvö undanfarin ár, til þess
að leita nýrra fiskimiða fyrir
síldveiðiflotann, fóru tvö þýzk
mótorskip „Paderborn" og
„Essen“ síðari hluta vetrar 1960
til veiðitilrauna á norsku síld-
veiðimiðin. Eftir að bátarnir
komu á veðisvæðið við Álasund,
um mánaðamótin janúar—febrú-
ar, höfðu þeir ekki orðið varir
við neina síld. Var þá ákveðið
að reyna að fara á móti síld
þeirri sem kemur frá NA-strönd
íslands. En áður en til þess kæmi
var ákveðið að fara smáútúrkrók
aftur, vestur á bóginn. í fyrsta
lagi var nokkur von til þess, að
hægt væri að byrja síldveiðar
þar fyrr, en áður var þekkt, og
í öðru lagi voru möguleikar fyr-
ir 'hendi, að komast á slóðir rúss
neska flotans, sem nokkur und-
anfarin ár, hefir náð góðum
veiðiárangri á síldveiðum með
tæknilegri breytingu, sem gerð
hafði verið á hinum almennt
notuðu síldarnetjum og tekist að
veiða viðsvegar um Atlantshaf
þar sem síldin er í göngu.
Fjöldi rússneskra skipa.
Á leið sinni í stefnu á Færeyj-
ar, komu tilraunabátarnir þann
5. febrúar að miklum fjölda
rússneskra fiskiskipa á svæðinu
63' 10" N og 4' 00" V. Þessi floti,
sem virtist vera nokkur hundr-
Uð skipa — mestmegnis reknetja
bátar, en einnig nokkrir stórir
togarar, útbúnir með reknetja-
tækjum — voru dreifðir þannig
í jafnstórum hópum, að ekki sást
nema til ca. 50 skipa hverju sinni.
Innan um þessi skip sýndu dýpt-
armælar „Paderborn" og ,,Essen“
talsverða síld á 200 til 350 metra
dýpi. Á kvöldin og þegar kom
fram á nóttina, hækkaði síldin
sig reglubundið, allt upp undir
100 metra frá yfirborði, og ein-
staka tilfellum ennþá ofar.
Hvað eftir annað var hægt að
veita því athygli, að Rússarnir
áttu augsýnilega ekki í neinum
vandræðum með, að ná til síld-
arinnar þótt hún væri langt und-
an við það sem venjuleg reknet
myndu geta náð henni. Að
minnsta kosti var afli þeirra
nokkuð góður (frá 50—100 kg.
og þar yfir í hvert net). Það var
því hægt að álykta, að Rússun-
um tækist að koma netunum
óvenjulega djúpt. Þessi ályktun1
fékkst einnig staðfest, þegar
skipin fundu rússneska glerkúlu
á reki, sem dró á eftir sér rytj-
ur af samanslunginni trossu 90
metra á lengd. Öruggt var tal-
ið að trossan hefði upprunalega
verið enn lengri, en hafi höggv-
ist í sundur, sennilega af skrúfu-
blaði.
Allar tilraunir skipverja á
þýzku þátunum, til þess að reyna
að eftirlíkja aðferð Rússanna,
misheppnuðust vegna þess að
ekki voru fyrir hendi nógu burð-
armiklar glerkúlur og heppileg
ur togdráttur. Tilraunir voru
voru gerðar til þess að hnýta
saman 3 til 4 trossur og láta þær
síga niður, þannig að efri kant-
urinn komst niður i 20—26 metra
en það reyndist þó ekki vera
nægilegt.
Veiði á miklu dýpi, virtist aug
sýnilega hagkvæm fyrir rek-
netjatrossurnar. Jafnvel storm-
ur og mikill sjógangur, sem und-
ir venjulegum kringumstæðum.
hefði eyðilagt eða a- m. k. veru-
lega skemmt hin almennu rek-
net, hafði engin áhrif til tjóns
á hin djúpsettu reknet Rússanna,
og virtist heldur ekki rýra veiði
hæfni þeirra.
Síldveiðiflotinn flutti sig hægt
en stöðugt austur á bóginn, með
hraða og hreyfingu síldartorf-
anna. Þegar báðir þýzku tilrauna
veiðibátarnir, lögðu aftur af stað
þann 8. febrúar, upp að norsku
ströndinni, voru flestir rússnesku
bátarnir um 20 gr. vestur lengd.
Enda þótt „Paderborn“ héldi
áfram veiðitilraunum á Ála-
sundsmiðum fram undir 18. febr.,
náðist enginn hagkvæmur árang
ur, einkum þar sem síldarganga
sú sem vonazt var eftir, virtist
ekki koma á miðin.
Fjárhagstjón af verkfalli.
í sjómannaverkfallinu í Hull
og Grimsby, er hófust eftir ára-
mót og höfðu staðið í 42 daga,
er þeim lauk í maí s.l. er talið,
að launatap sjámanna á Grims-
by-togurunum hafi numið sem
svarar ca. 400.000 stpd. (ísl. kr.
ca. 50 milj.). Útgerðarfyrirtæk-
in reikna með að í verkfallinu
hafi heildarstöðvun á umsetn-
ingu í fjármagni numið ca. 50,
000 stpd. á dag, en það samsvar-
ar um 2 milj stpd yfir tímabil-
ið íísl. kr. ca. 250 milj.).
Verkfallið hafði, einkum í upp
hafi veruleg sveifluáhrif á verð-
lag á fiski, en þó þótti athyglis-
vert, að hækkunin varð yfirleitt
ekki svo mikil ,að verulegar um-
kvartanir kæmu frá húsmæðr-
um. Löndun á fiski úr erlendum
skipum, ekki hvað sízt úr íslenzk
um skipum, varð til þess að vega
upp á móti eftirspurn á fiski.
Einnig hafði það veruleg áhrif
á fiskmarkaðinn, að í Danmörku
voru um þetta leyti verkfoll í
járnbrautar og flutningakerfinu,
svo að danskir fiskibátar fóru
með afla sinn til Englands.
Fjárhagsstyrkur til hrezkra
fiskveiða.
Brezka þingið hefir nýlegá
staðfest lög um fjárhagsstuðning
til brezka fiskveiðiflotans, heild-
arupphæðin sem veitt er úr rík-
issjóði í þessu skyni er 4.250.000
stpd. (ísl. kr. ca. 500 milj.). Tal-
ið er að samningar þeir sem Bret
land hefir gert við ísland og Nor
eg um landhelgistakmörk, skerði
aflamöguleika brezkra skipa á
fjarlægum miðum um 25%. Auk
þess koma svo nýjar takmarkan
ir á veiðum brezkra skipa við
Færeyjar, sem talið er að muni
valda um 2 milj. stpd. (ísl. kr.
ca. 240 milj.) aflaverðmætis
skerðingu. Talið er vart mögu-
legt að vinna upp tapið af þess-
um fyrri veiðisvæðum, fyrst um
sinn, þó leitað sé til annarra
fiskimiða ,og er fjárhagsstuðn-
ingurinn að verulegu leyti af-
leiðing af þessum kringumstæð-
um.
H. J.
ÆVINTÝRINU um prinsess-
una og kúrekann er lok-
ið. — Brúðkaupsklukkurnar
klingdu aldrei, prinsessan er
rokin til Monte Carlo og kú-
rekinn til Hollywood. Um
ástæðuna veit enginn.
Prinsessan er hin fagra
Soraya, fyrrum Persíudrottn-
ing, kúrekinn er kvikmynda-
og sjónvarpshetjan Hugh O'-
Brian. Þau urðu ástfangin
við fyrstu sýn. Hugh O’Brian
Soraya í Monte Carlo — kúrekalaus.
(Jti er ævintýri
fleygði sporastígvélunum út í
eitt horn og hattinum í ann-
að, tók fyrstu þotu til Ev-
rópu og gerðist fylgdarmað-
ur Sorayu. Þau fóru í skíða-
ferðir til Sviss, syntu í Mið-
jarðarhafinu og dönsuðu
vangadans í Madrid. Kúrek-
inn sagði við blaðamenn:
—» Hún er dásamlegasta
kona veraldar. Nú segir hann
aðeins: — Við erum góðir
vinir.
Hugh O’Brian er kominn
aftur til Bandaríkjanna og
rekur nautpening á tjald-
inu í sporastígvélum og
með kúrekahattinn. Og Sor-
aya svífur á milli spila- og
skemmtistaðanna í Monte
Carlo. Ævintýrið er úti.
>f

>f

jsiglfirzka teipan með fuiia greínd
framlagi frá
Reykjavíkúr.
Lionsklúbb
MORGUNBLAÐIÐ sneri sér
í gær til Brairds Jónssonar,
skólastjóra Málleysingjaskól-
ans, og bað hann að skýra frá
blindu og daufdumbu telp-
unni Sólveigu Jónsdóttur
Dýrfjörð, sem fór til Banda-
ríkjanna s.l. mánudag til
rannsókna og lækninga, ef
mögulegar eru.
Brandur sagði að tilfelli
Sólveigar væri hið eínasta
sem kunnugt væri um hér á
landi. Upphaf máls þessa
hefði verið, að barnið hefði
fæðst blint og heyrnarlaust á
Siglufirði 4. júlí 1955.
Uppskurður á augum.
Þegar barnið var komið á
fjórða ár, var komið með það
til Málleysingjaskólans í
Reykjavík og leiatð þar ráða.
Um svipað leyti var fram-
kvæmdur uppskurður á aug-
um barnsins.
Málleysingjaskólinn gat lít-
ið gert, þar sem enginn hér-
lendis hefir lært að kenna
börnum, sem svona er ástatt
fyrir. Var talið ráðlegt að
99
Fái slík born
ekki kennslu,
verða þau að
engu i
og myrkri
64
bíða átekta eftir uppskurðinn
og sjá hversu hann tækist.
Sl. haust var enn komið
með barnið til skólans og þá
framkvæmdur fjórði og síð-
asti uppskurðurinn á augum
þess. Með því, að ekki þótti
líklegt að bamið fengi sjón,
þannig að það gæti lært líkt
og sjáandi heyrnarleysingi,
leitaði Málleysingjaskólinn
ráða hjá hinum heimskunna
Perkinsskóla fyrir blinda,
mállausa og heyrnarlausa í
Boston.
Barnið með fulla greind.
Mr. Daniel Burns. sem þá
var forstöðumaður þeirraí
deildar Perkinsskólans, sem
kennir börnum, sem hvorki
heyra né sjá, bauðst til þess
að koma hér við á leið sinni
frá Evrópu í febrúar s.l., og
kanna hvort barnið hefði fulla
greind, en um slíkt er mjög
erfitt að segja, er svona stend-
ur á.
Mr. Burns taldi barnið hafa
fulla greind, og bauð að það
mætti koma til ársdvalar í
Perkinsskólanum. Því skyldi
fylgja kennari, sem lærði að
kenna slíkum börnum, og
skyldi dvöl kennarans kostuð,
en hinsvegar yrði að greiða
4,500 dollara fyrir barnið.
Stofnað ti' samskota.
Var þá leitaö til ýmissa
góðgerðastofnana um fram-
lög í þessu skyni, og er
skemmst frá því að segja að
svo vel var tekið þeirri mál-
leitan, að nú eru komnar í
sjóð ca. 240 þúsund krónur,
frá ríkisframfærslu, Odd-
fellowreglunni í Reykjavík,
Minningarsjóði Margrétar
Þorláksdóttur, Lionsklúbbn-
um á Siglufirði, Verkalýðsfé-
lagi Siglufjarðar og von er á

Aðmírálshjónln frétta um
telpuna.
Þá er það að aðmírálshjón-
in Moore frétta um þetta til-
felli og hafa þau frá upphafi
sýnt málinu einstaka hjálp-
semi og velvild, boðið barn-
inu og kennara þess að sjá
þeim fyrir ókeypis ferð til
Washington, ókeypis rann-
sóknir og læknisaðgerðir, þær
sem mögulegar kynnu að reyn
ast, hjá mjög þekktum sér-
fræðingi í flotasjúkrahúsinu
í Bethesda í Maryland.
Brandur Jónsson sagði að
þakka bæri aðmírálshjónun-
um, svo og þeim, sem lagt
hefðu fé af mörkum og loks
Perkinsskólanum fyrir vel-
vild þeirra, því án aðstoðar
hefði ekkert verið hægt að
gera.
„Með því, sem hinir banda-
risku aðilar hafa gert í þessu
máli, hefur hið bezta, sem
heimurinn á völ á, verið gert
fyrir þetta barn. Fái slík börn
ekki viðeigandi kennslu,
verða þau að engu í þeirri
þögn og þvi myrkri, sem þau
eru fædd í, og ná engum and-
legum þroska“, sagði Brand-
ur Jónsson, skólastjóri að
lokum.