Morgunblaðið - 14.11.1961, Blaðsíða 8

8
MORCVWRT. 4 ÐIP
Þriðjudagur 14. nóv. 1961
Tollalækkunin kjara-
bót fyrir almenning
sagði Gunnar Thoroddsen,
fjá'?málaráðherra í ræðu
á Alþingi
í UPPHAFI framsöguræðu sinn-
ar drap Gunnar Thoroddsen fjár-
málaráðherra á það, að hér hefði
fyrst verið sett tollskrá árið 1939.
Margvíslegar breytingar hefðu
síðan verið gerðar á aðflutnings-
gjöldum og nú
væri svó komið,
að á flestum að-
fluttum vörum
hvíldu eftirtalin
gjöld: V ö r u-
magnstollur . Og
álag á hann, verð
tollur og álag á
hann. Alagið á
vörumagnstoll-
inn er nú 340%
og verðtolhnn 80%. Innflutnings-
söluskattur, sem nú er 15%, inn-
flutningsgjald, sem er mismun-
andi hátt eftir því, um hvaða
vörutegundir er að ræða. Toll-
etöðvargjald 1%, gjald í bygging
arsjóð ríkisins 1% og ennfremur
sérstök aðflutningsgjöjd af nokkr
um vörum, svo sem innflutnings-
gjald af benzini og hjólbörðum,
rafmagnseftirlitsgjald og mat-
vælaeftirlitsgjald.
HUfizt hanida
Ráðherrann sagði síðan, að síð-
an núverandi ríkisstjórn tók við
störfum í nóvember 1959, hefði
nefnd 4 embættismanna, ráðu-
neytisstjóra í fjármála- og efna-
hagmálaráðuneytinu, tollstjóra
og hagstofustjóra, unnið mikið
Starf að endurskoðun tollskrár-
innar, sem nú yrði breytt og sam
in eftir hinni svkölluðu Briissel-
nafnaskrá, sem flestar vestrænar
þjóðir hefðu nú tekið upp. End-
urskoðunin væri geysimikið verk
— en vonir stæðu til að frum-
varp til nýrrar tollskrár tækist
að leggj'i fram fyrir haust-
þingið 19b2. Samhliða endur-
sköðuninm hefði síðan snemma
árs 1960 verið unnið að at-
hugunum á þvi mikla vanda
máii, sem smyglið væri. Erfitt
væri að kryffa það mál til
mergjar, en með aðstoð hagstof-
unnar hefðu ýmis atriði verið tek
in til meðferðar í þessu sambandi
Athugaður hefði verið innfltítn-
ingur samkvæmt verzlunarskýnsl
um nokkur undanfarin ár, sam-
anburður gerður við það, sem
telja mátti eðlilega vörunotkun
landsmanna, tekið tillit til árlegr
ar fjölgunar með þjóðinni og
neyzluaukningar af þeim sökum
og stuðst við margvíslegar aðrar
upplýsingar m.a. um framleiðslu
inðnaðarvara innanlands- Um ár-
angur þessara athugana sagði
ráðherrann m.a.:
Ymsunr. vörum smyglað
í storum stíl
Það kom m.a. í ljós, strax af
könnun verlunarskýrslna m' tti,
sjá, að hinn iöglegi innflutningur
hafði dregizt stórlega saman á
vissum vörutegundum, þó að vit-
að væri, að notkún þeirra vöru-
tegundar væri sízt minni heldur
en áður hefur verið, jafnvel held
ur meiri, og án þess að aukning
innlendrar framleiðslu gæti gefið
hér skýringu á. Má þar nefna
sem dæmi margs konar ytri fatn
að, kvensokka, úr, og fjölmargt
fleira, sem hér skal ekki upp
telja, en margar þessara vara
eru taldar í því frv., sem hér
liggur fyrir.
Það var því ljóst, af þessari
athugun, að hér var um að
ræða tugmilljónatap fyrir rík-
issjóð á ári hverju miðað við
það, ef innflutningur væri að
öllu eða mestu löglegur á þess
um vörum- Hér var ekki ein-
göngu um að ræða stórfellt
tap fyrir ríkissjóð í misstum
tollatekjuni, heldur einnig í
ýmsum greinum verulega
gjaldeyrissóun, vegna þess að
töluvert af þessum smyglaða
varningi er eriendis keypt í
smásölu og því greidd að ó-
þörfu smásöluálagning, sem á
mörgum vörum er mjög há í
öðrum löndum og miklu hærri
heldur en hér, í stað þess að
ef þessar sömu vörur væru
keyptar af löglegum leiðum
og fluttar inn af innflutnings-
fyrirtækjum, mundu þær
keyptar að sjálfsögðu með
miklu hagkvæmari kjörum og
mætti m.a. komast hjá hinni
erlendu smásöluálagningu. —
Hér var því um hvort tveggja
að ræða, stórfellt tap fyrir
ríkissjóð og óþarfa gjaldeyris
eyðslu.
Orsakir smyglsins
Þessu næst vék ráðherrann
nokkuð að því, hverjar mundu
meginorsakir smyglsins. Ætla
mættí, að þær væru ýmsar, en
ekki hvað sízt hin háu aðflutn-
ingsgjöld, t. d. væri talið, að
eftir að innflutningsgjaldið var
lögleitt í árslok 1956 hefði ólög-
legur innfluiningur á þeim vör-
um ýmsum, sem það tók til, auk-
izt stórlega. I heild væru aðflutn
ingsgjöld nú svo há hér, að slíks
mundi vart dæmi annars staðar
í vestrænum löndum. Einnig
hefðu verzlunarhöftin haft sína
þýðingu, svo Og margtalið gengi,
uppbótakerfið, gj aldeyrisfríðindi
o. fl. Ohjákvæmilegt væri að ráð-
ast til atíögu gegn smyglinu —
og þyldi það enga bið.
— Það er svo hér eins og líka
annars staðar, sagði fjármálaráð-
heria síðan. — að ef aðflutnings-
gjóid ganga úr hófi fram, skapar
það andsnúið almenningsálit. Af-
ieiöingin verður virðingarleysi
fyrir lögunum og almenn við-
leitni til að komast hjá greiðslu
gjaldanna. Þau skapa einnig at-
vinnusmygiurum mikla gróða-
von
Til þess að reyna að ráða
bót eða a. m. k. að draga veru-
lega úr hinum ólöglega inn-
flutningi, tel ég, að verði að
fara tvær leiðir samtímis. Önn-
ur er sii að lækka aðflutnings-
gjöld á ýmsum þeim vörum,
sem vitað er, að flytjast í stór-
um stíl ólöglega til landsins —
og samt.ímis þessu að herða
tollgæzlu og tolleftirlit.
Sagði ráðherrann, að á mörg-
um vörum væru aðflutningsgjöld
200 og 300% og hæst mundu þau
komast upp í 344% á einstaka
vörutegund. Ekki væri því nóg
að herða aðeins tolleftirlitið
heldur hefði reynslan erlendis
yfirleitt sýnt, að það tvennt, sem
nefnt hefði verið, yrði að hald-
ast í hendur
Bitnar ekki á íslenzkum iðnaði
Með frunivarpinu væri gert
ráð fyrir verulegri lækkun
aðflutningsgjoldi á háollavör-
um, þ. e. a. s. vörum, sem
væru orðr.ir yfir 100% heildar-
gjöid. Gat ráðherrann þess sér-
star:lega í sambandi við lækkan-
irnar, að sérstaklega hefði verið
haft í huga, að þær kæmu ekki
hart niður 'á íslenzkum iðnaði,
sem reyniar nyti mjög misjafnr-
ar verndar. Þeirri reglu hefði
annars veiið fylgt við samningu
frumvarpsjns, að þar sem full-
unnin vara væri með 100% heild-
argjöldum væru aðflutningsgjöld-
in af hráefn; til samskonar vöru
90% — eða 10% lægri. Með þessu
væri þó engu slegið föstu um
það, hvei ætú að vera framtíðar-
reglan um hlutfallið milli þessa
tvenns. Mundi það atriði og af-
staðan til iðnaðarins í heild
verða teKÍn ti! nánari athugunar
við framhaldsundirbúning nýju
tollskrárinnar. I sambandi við
lækkanir á aðflutningsgjöldum af
fuliunnum vórum, sem einnig
væru framleiddar hér á landi,
hefði nú \ erið leitast eftir föng-
um við að lækka um leið aðflutn-
ingsgjöldin af viðkomandi hrá-
efni og með sérstöku ákvæði í
frumvarpmu væru gerðar ráðstaf
anir til að tryggja það, að að-
flutningsgjöld af efnivöru yrði
ekki óeðlileg í samanburði við
gjöld af fullunninni vöru. Megin
flokkar þen ra vara, sem um
ræddi í frumvarpinu, sagði ráð-
herrann að væru annars vegar
innfluttar vörur, sem alls kki
væru framleiödar hér á landi, en
sem talið væri, að smyglað væri
inn í verulegu magni, og hins
vegar innfluttar vörur, sem
einnig væru framleiddar hér. Auk
þess væru teknar upp í frumvarp
ið nokkrar vörur, sem ekki væri
talið að fluttar væru inn í stór-
um stíl óteglega, en ástæða hefði
þótt til að lækka aðflutnings-
gjöldin á.
Veldur ekki tekjumissi
Þá sagði ráðherrann, að sú
spurning risi að sjálfsögðu: Þolir
ríkissjóður þann tekjumissi, sem
mundi leiða al þessari tollalækk-
un? Eg hef iátið reikna það út,
að ef innflutningur á þeim vör-
um, sem frv. tekur til, yrði
óbreyttur á næsta ári, frá því
sem hann var 1960, mundi tekju
tap ríkissjóðs vera 46 milljónir
króna.
Þetta er miðað við það, að
þetta frv. hefði engin áhrif til
þess að draga úr hinum ólöglega
innflutningi. Hins vegar miðar
þettá frv. að því, að aðrar þær
aðgerðir, sem í undirbúningi eru,
varðandi bætt tollaeftirlit Og toll-
skoðun í þá átt, að verulega dragi
úr smyglinu Og löglegur inn-
flutningur þessara vara aukizt
stórlega. Þetta frv. er því ekki
byggt á þeirn hugsun að ríkis-
sjóður tapi tekjum við samþykkt
þess, heldur að ríkissjóður verði
fyrir engu tapi, ef þessar ráðstaf-
anir ná smum tilgangi. Megin
sjór.armið.ð er það að breyta svo
því ástandi, sem nú er um inn-
flutning þessara vörutegunda, að
ríkissjóður verði ekki fyrir neinu
tapi, þrátt fyrir hinar miklu tolla
lækkanir, sem hér er stungið
uppá.
Aukin tollgæzla
Þá sagði ráðherrann, að hafinn
væri undirbúningur að endurskoð
un á löggjöf um tollheimtu og
tolléftirlit og einnig að margvís-
legum umbótum í framkvæmd og
skipulagi þessara mála, því að
auðvitað verði jafnframt tolla-
lækkuninni að gera ákveðnar.ráð
stafanir til að styrkja eftirlitið,
tollgæzluna, til að vinna _bug á
smyglinu.
Sagði nann að eftirtaldar leiðir
kæmu sérstakiega til athugunar:
Aukið eflirlit með flutningi á
ótollafgreiddum vörum innan-
lands. Hingað til hafa engar
hömlur verið á því, að skipafélög
eða aðrir farmflytjendur hafi
getað skilað af sér vörum á hvaða
höfn sem er, ef þeir hafa þar
aðeins skráða afgreiðslu. Um hitt
hefur ekki verið sinnt, , hvort
nokkur aðstaða hefur verið til
tolleítirlits með vörunum á við-
korhandi höfn. Vöruskoðun hvar
vetna þarf að auka. I sambandi
við tollmeðferð á verzlunarvör-
um er til athugunar að herða
ábyrgð vörueigenda á efni inn-
flutningsyfirlýsinga og þeirra
skjala, sem. lögð eru fram henni
til staðfesúngar. I lögum er nú
heimild til að merkja vörur við
tollafgreiðsiu til að auðkenna þær
frá ólögiegum varningi, sem
kynni að vera á markaðinum.
Þessu hefur dálítið verið beitt,
en bað er athugandi hvort ekki er
ráðlegt að auka þessar aðgerðir
til þess að geta betur fylgzt með
þessum máium. Það er nú of
lítil aðstaða til að gera verðsam-
anburð á sðfluttum vörum við
tollé’fgreiðslu eða staðreyna sann
leiksgildi þeirra upplýsinga, sem
gefnar eru um innkaupsverð og
tollverð vöru. A þessu þarf að
verða breyting.
Fylgjast með
vörumarkaðinum
Þá gat ráðherrann þess, að
auknar samgöngur á seinustu ar-
um, hefðu valdið því, að eldri
aðferðir við toH-eftirlit h-efðu
reynzt ófullnægjandi. Hefðu því
v-erið stofnaðar sérstakar eftir-
litsd-eildir, sem fylgjast eig-a með
framboðin-u á markaðin-um og
reyna að rekja smyglið og toll-
afbrotin út frá dreifingunni inn-
an land-s. Hefðu þessar sveitir
gefið mjög góða rau-n og til at-
hugunar að taka þær upp hér.
Þá taldi ráðherrann, að aðstað-
an væri óviðunandi ti-1 tollgæslu
í Reykjavíkurhöfn. Þa-r þyrfti að
koma upp tollstöð eða skemm-u,
svo að u-nnt yrði að taka þa-ngað
inn allar vörur, strax þegar skip
kæmi. Um nokkurra ára skeið
hefði verið lagt sérstakt gjald toll
stöðVargjald, » innfluttar vörur
og lagt í sjóð. I þeim sjóði væru
nú 20 mil’j. svo fjárskortur ætti
ekki að hamla því, að hægt sé
að ráða-st í nauðsynleg-ar aðg-erð-
ir.
Skilar sér
margfaldlega.
Ymsum breytingum, sagði ráð-
herrann, verður ekki komið á
án nokkurs aukins kostn-aðar og
talsvert róttækra breytin-ga á nú-
verandi starfshátfcum, en það er
trú mín að sá kostnaður, sem
kann *að verða nauðsynl-egur til
að koma í framkvæmd betra og
raunhæfara tolleftirliti en nú er,
m-uni skila sér m-argfaldlega i
a-ukn-um ríkistekjum og bættri
aðstöðu fyrir heilbrigt a-thafna-
og viðskiptalif í la-ndinu.
Ráðherrann sagði, að ríkisstj.
vænti þess, að frumvarpið fengi
góðar undirtektir bæði á Alþingi
og hjá öllum alm-enningi í land-
inu. Það v-a-rði sæmd okkar íslend
i-nga að unnt sé að uppræta með
sem beztuim árangri það ófremd-
Framh. á bls. 17.
Tizkusynmg

Á SUNNUDAGINN var hald-
in tízkusýning í Lídó. Voru
sýndar kápur, kjólar og dragt
ir frá Feldinum og Eygló, en
Svavá Þorbjarnardóttir stjórn
aði sýningunni. Sex stúlkur
er hlotið hafa tilsögn í Tízk-u-
skólanum sýndu en kynnir var
Svavar Gests- Sýningunni var
mjög vel tekið og var hvert
rúm skipað í húsinu. Var ekki
annað að sjá en þessi nýjung
sem Konráð Guðmundsson
framkv.stj. Lídó á hugmynd
að hafi fallið mjög vel í geð
og calypso
gestunum, sem kunnu vel að
meta þessa ágætu sýningu.
Sýningardömurnar voru —
Kri-stín Johansen Sif Huld,
Helga Árnadóttir, Edda Ólafs-
dóttir, Elsa Stefánsdóttir og
Guðrún B j arnadóttir. Þær
fóru þrjár ferðir um salinn
og sýndu alls 10 kápur, 9
kjóla, 1 dragt og kjóldragt.
Allur var fatnaðurinn sér-
lega glæsilegur og sýndi vel
hina nýjustu tízku og einnig
-skemmtileg og frumleg tilvik
frá henni. Var fatnaðurinn og
sýningin ölil fyrirtækjunum
til sóma-
í kjölfar tízkusýningarinnar
fylgdi svo skemmtiatriði húss
iriis, Calypsosöngur þriggja
Vestur-Indíumanna. Atriðið
er mjög frábrugðið öðrum
skemmtiatriðum sem hér hafa
verið á boðstólnum. Af mikilli
leikni fá blökkumennirnir sér
stæða tónlist með slætti á
tunnubotna. Þeir isýna og at-
riði — að dansa undir lága
hástökksrá, sem stillt er lægst
40 cm frá gólfi. Vekur það at-
riði mikla ánægju. Upphaf
þess atriðis er sótt í erfiða
frelsisbaráttu blökkumanna-
þræla.