Morgunblaðið - 08.02.1962, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 08.02.1962, Blaðsíða 12
12 MORGUN BL'AÐIÐ Fímmtudagur 8. febr. 1962 Otgefandi: H.f Arvakur. Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.) Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Auglýsingar: Axni Garðar Kristinsson. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands. 1 lausasölu kr. 3.00 eintakið. GEYSIMIKIL SPARI- FJÁRA UKNING 17ins og skýrt var frá hér í blaðinu í gær, varð geysi mikil sparifjáraukning á sL ári, eða nær 550 millj. kr. Sýnir þróun þessi, svo að ekki verður um villzt, vax- andi traust manna á íslenzka gjaldmiðlinum. Og að sjálf- sögðu eiga hinir háu vextir sinn þátt í sparifjáraukning- unni. Þegar rætt var um spari- fjáraukningtma 1960, höfðu stjórnarandstæðingar mörg orð um það, að engin aukn- ing hefði orðið á veltiinn- lánum. Varð þá til ný fræði- kenning að eysteinskum hætti um það, að veltiinnlán hefðu meginþýðingu. Síðasta ár fór svo, að veltiinnlán jukust um 235 millj. Er því líklegt, að kenningin um veltiinnlánin verði lögð á hilluna, því að samkvæmt henni væri sparifjáraukning- in síðasta ár 785 milljónir. Um útlán bankanna er þess að geta, að þau hækk- uðu á árinu um 637 millj. kr. Þar af eru 288 milljónir lán stofnlánadeildarinnar til sjávarútvegsins til að treysta fjárhagsgrundvöll hans eftir afnám uppbótakerfisins og þess sukks og óreiðu, sem því var samfara. Útlána- aukningin á árinu 1960 hafði aftur á móti orðið 298 millj. Af þessum tölum sést, að haldlítill er sá áróður Fram- sóknarmanna, að Viðreisnar- stjórnin hafi sérstaka ánægju af því að hindra eðlileg út- lán. En hitt er rétt, að stjórnarvöldin og yfirstjórn bankamála eru staðráðin í að fyrirbyggja nýja verðbólgu- þróun á íslandi. Og þess vegna er ekki látið í umferð fé langt umfram sparifjár- aukninguna. BÆTT GJALD- EYRISSTAÐA Sama ánægjulega þróunin hefur orðið að því er gjaldeyrisstöðuna varðar. — Hún hefur á sl. ári batnað um 400 milljónir króna. — Gjaldeyriseign bankanna var í ársbyrjun 127 millj. miðað við núverandi gengi, en í árs lokin var hún 527 milljónir. Auðvitað væri fásinna að halda því fram, að stórfelld aukning sparifjár og söfnun mikilla gjaldeyrisvarasjóða tækist án þess að menn legðu eitthvað á sig. — Er þetta að sínu leyti sambæri- legt við það, að sá maður, sem leggur fyrir hluta tekna sinna, hlýtur eitthvað að draga úr eyðslu. Þjóðin hefur verið reiðu- búin til að snúa af braut ó- reiðu í fjármálum. — Hún hafði trú á því, að viðreisn- arráðstafanimar mundu tak- ast, þótt jafnvel þeir bjart- sýnustu gerðu naumast ráð fyrir svo skjótum og góðum árangri, sem nú er orðið ljóst, að þegar hefur náðst. Hin bætta gjaldeyrisstaða og sparifjáraukningin er að sjálfsögðu grundvöllur fyrir þeim stórfelldu framkvæmd- um, sem á næsta leiti eru, og í þær er hægt að ráðast á traustum fjárhagsgrundvelli. Er því ekki að furða, þótt þeir menn séu hjáróma, sem í dag tala um samdrátt, kreppu og jafnvel móðu- harðindi af manna völdum. VANDAMÁL TOGARANNA Ijótt hagur manna sé nú góður hér á landi, full atvinna og mikil gróska í at- vinnuvegunum almennt, þá er því ekki að leyna að ein grein á við mikla erfiðleika að stríða, þ.e.a.s. togaraút- gerðin. Loftur Bjarnason, út- gerðarmaður, gerði grein fyrir þeim vandamálum hér í blaðinu í gær. Hann benti á, að á árunum 1951—1958 hefðu togararnir verið látnir búa við allt ann- að gengi en bátaflotinn. Hef- ur nú verið reiknað út, hve mikilli fjárhæð það tjón næmi, sem togaraútgerðin beið af þessum sökum, og segir Loftur það vera hvorki meira né minna en 5,6 millj. á hvern einasta togara. Það segir sig auðvitað sjálft, að togaraútgerðin væri færari um að standa sjálf undir tímabundnum skakkaföllum, ef hún hefði ekki verið svo hart Ieikin af þessum sökum. Við þetta tjón bætist svo það, að öll beztu fiskimiðin hafa nú verið friðuð fyrir togveiðum. Má því segja að ekki sé óeðlileg sú krafa tog- araútgerðarinnar, að hún fái það tjón bætt, einkum þegar hliðsjón er höfð af því, að afli hefur einnig brugðizt á fjarlægum miðum. Heildar- afli togaranna hefur minnk- að um 61% síðan 1958, svo að segja má að um algjört aflaleysisár hafi verið að ræða 1961. Að sjálfsögðu gera menn sér vonir um, að aflabrögð togaranna batni. Aflaleysis- ár hafa áður komið, bæði hjá togaraútgerð og báta- flota. Af þeim sökum væri óráðlegt að láta togaraút- gerðina verða gjaldþrota, jafnvel þótt menn vildu neita þeim rökum, að hún ætti réttmæta heimtingu á bótum. Getur því varla hjá því farið, að menn samein- ist um að bjarga hag togara- flotans með einhverjum hætti, enda er gert ráð fyr. ir, að ríkisstjómin leggi fram tillögur sínar í því efni innan skamms. Eitt margra minnistr.erkja um Stalín í Gori sýnir hann í einkennisklæðum stúdenta. Minningin litír enn ANNARS 'STAÐAR eru styttur hans brotnar nið- ur og myndir fjarlægðar, en í borginni Gori í Ge- orgíu, þar sem Stalín fæddist er hvorttveggja enn á sínum stað og Ge- orgíubúar ræða um hann með undarlegu samblandi af kærleika og hatri. í>rír mánuðir eru liðnir frá því að 22. flokksþing komrn- únista lýsti því yfir opinber- lega að Stalin hafi verið geð- veikur fiöldamorðingi. Og þeir, sem vildu halda áfram persónudýrkun á Stalín voru bannlýstir sem skemmdar- verkamenn gegn kommúnism- anum. 'í kjólfar þessara yfir- lýsinga íylgdi herferð gegn minnistnerkjum um Stalín í Sovétríkjunum. Styttur voru brotnar mður, myndir fjar- iægðar og lík einvaldsins flutt úr grafhýsinu til Kremlmúrs- ins. Borgii og bæir, götur og íorg,' sem hétu í höfuð Stalíns, fengu ny nöfn. En í Georgíu hófst þessi her ferð ekxi. í flestum opinber- um skrifstofum í Georgíu hanga myndir af Stalín við hlið mynda af Lenin og Krúsjeff. Og Stalín er til sýn- is í skr iðgörðum, á götum, í heimilum, gistihúsum, veit- ingahúsum, verzlunum og sam komuhúsum. Georgíubúar eru afar þjóð- ræknir Og hreyknir af fornri menningu sinni. Og tregða þeirra við að snúa baki við Stalín á sér rót í sögu aldar- innar áður en Stalín fæddist í Gori 21. des. 1879. Georgía liggur að verzlun- arleiðum Svarta hafsins og varð hvað eftir annað fyrir innrásum nágrannaþjóðanna. Árið 1783, eftir að höfuðborg Georgíu hafði 40 sinnum ver- ið hernumin, samdi Irakli II. Rússar. sem fóru með völd í Georgíu þar til Georgíubúinn Stalin tók við stjórn í Kreml- in árið 1924. Stalin virtist ekki bera neinn kærleika í brjósti l.il ættjarðar sinnar og fyrirskipaði miskunnarlausar hreinsanir þar til að losna við þá leiðtoga, er vildu meira sjálfstæði innan Sovétríkj- anna. En framkoma Stalíns gagn- vart Georgíu virðist hafa haft Bronzstytta af einvaldinum fyrir framan ráðhúsið í Gorl. konungur landsins um sam- einingu þess við rússneska keisaraveldið. Gerði hann þetta í varnarskyni til að hindra frekari innrásir í land sitt. Eftir lát Irakli II. voru það lítil áhrif á flesta landsmenn. Hinsvegar er sagan um Georg- íubúann, sem ríkti í höll rússnesku keisaranna Orðin þeim þjóðarmetnaður. (Seymour Topping í N.Y. Times).

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.