Morgunblaðið - 08.02.1962, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 8. febr. 1962
MORGVISBLAÐIÐ
13
E IN S og áður hefur verið
skýrt frá hér í blaðinu
kærðu tveir bæjarfulltrúar á
Sauðárkróki til félagsmála-
ráðuneytisins út af reikning-
um kaupstaðarins fyrir árin
1959 og ’60. Á fundi bæjar-
stjórnar 31. jan. sl. gerði
bæjarstjóri, Rögnvaldur Finn
bogason, rækilega grein fyr-
ir reikningsfærslu bæjarins.
iVar bæjarstjóra á fundinum
falið að svara þessari kæru á
grundvelli þeirra upplýsinga,
sem hann hafði gefið. Þessa
greinargerð hefur bæjar-
stjórinn þegar sent félags-
málaráðuneytinu. Hann hef-
ur óskað eftir birtingu henn-
ar hér í blaðinu. Fer fyrri
hluti greinargerðar hans hér
á eftir:
Séð ýfir Sauðárkrók.
Bæjarstjdrinn á Sauöár-
krdki svarar kærumálum
1 upphafi kæru sinnar til hins
háttvirta félagsmálaráðuneytis,
dags. 15. des. s.l. telja kærendur,
fþeir bæjarfulltrúarnir Erlendur
Hansen og Skafti Magnússon,
sig knúna til kæru vegna skorts
á upplýsingum varðandi hina
ýmsu liði bæjarreikninga áranna
1959 og 1960. Þetta tel ég vægast
sagt hæpna fullyrðingu. Eins og
kunnugt er hefur sá háttur verið
viðhafður í tíð núverandi bæjar-
stjórnar, að reikningar bæjar-
sjóðs og fyrirtækja hans hafa
farið fyrir fjárhagsnefnd til um-
sagnar, bæði áður en þeir eru
lagðir fyrir bæjarstjórn í fyrsta
skipti og síðan fyrir sömu nefnd
áður en þeir hljóta endanlega af-
greiðslu. Þannig hefur Erlendur
ihaft tækifæri til að koma á fram
færi sínum athugasemdum og
fyrirspurnum, að minnsta kosti á
jþrem fundum áður en reikning-
arnir hljóta fullnaðarafgreiðslu.
A fundi fjárhagsnefndar 8. des.
s.l. kom Erlendur með athuga-
semdir eins og fram kemur í kær
unni og tel ég, að hann hafi feng
ið fullnægjandi svör við þeim.
Ennfremur voru upplýsingar
þessar lesnar upp á bæjarstjórn-
arfundi, þegar reikningarnir
voru til umræðu. Leyfi ég mér i
því sambandi að taka upp úr
gjörðabók bæjarstjórnar frá
fundinum 10. des. s.l. En þar seg-
ir orðrétt: „Bæjarstjóri skýrði
því næst þau atriði í reikningum
bæjarins, sem Erlendur hafði
gagnrýnt og viljað setja upp á
ennan veg“. Og síðar orðrétt.
„Bæjarstjóri svaraði fyrirspurn-
um og skýrði nánar tölulega upp
setningu reikninga og leiðrétti
nokkur mishermi." Hinsvegar
fannst mér strax á téðum fjár-
hagsnefndarfundi gæta all mikill
ar vankunnáttu í reikningum
bæjarsjóðs og reikningsfærslu
yfirleitt. Og minnist ég í því sam
bandi, að Erlendur talaði um t.d.
vangreidd framlög til hafnar-
sjóðs. Benti ég honum á, hvar
þau væri að finna á eignahlið
reikninganna. Sagðist þá kær-
andi hafa álitið, að sú upphæð
væru lán tekin af bæjarsjóði
vegna hafnarsjóðs. Áður en við
Bkildum á nefndum fjárhags-
nefndarfundi bað ég kæranda að
láta mig vita, ef fleiri fyrirspurn
ir kæmu fram fyrir væntanlegan
bæjarstjórnarfund. Þetta var ekki
gert, enda augljóst, af framkomu
ikærenda, þegar á fund bæjar-
Btjórnar kom 10. des. s.l., að kæru
jnál þetta var þegar undirbúið.
J>að sýnir greinargerð Skafta
Magnússonar gleggst, sem hann
kom með á fundinn vélritaða. En
greinargerðin er svohljóðandi.
„Við fulltrúar H-listans í bæjar-
stjórn gerum svofellda grein fyr-
ir atkvæði okkar við afgreiðslu
bæjarreikninga 1959 og 1960. Þar
•em við teljum okkur hafa veiga-
m.iklar athugasemdir við fram-
lagða reikninga og þar sem end-
urskoðendur bæjarreikninga eru
báðir kjörnir af meirihluta bæj-
arstjórnar (sem ekki er rétt þar
eð annar endurskoðandinn er
framsóknarmaður) og því ekki
fulltrúar okkar. áskiljum við
okkur allan rétt á því að láta
fara fram frekari rannsókn á
reikningunum og greiðum at-
kvæði gegn samþykkt þeirra."
Ekkert það atriði hafði komið
fram fyrir bæjarstjórnarfund-
inn, sem veigamikið mátti telj-
ast og ekkert það atriði kom
fram á nefndum bæjarstjórnar-
fundi, sem ekki var skýrt_ fyrir
kærendum. Það eina, sem ágrein
ingur var um, var uppstilling á
þeim liðum fjárhagsáætlunar,
sem ekki höfðu verið notaðar,
sem ég taldi að Erlendur hlyti
að sjá hvers eðlis væri. Engin
fyrirspurn hafði borizt fyrir fund
inn og engin fyrirspurn ítrekuð,
þegar á fundinn kom. Kærendur
voru því ákveðnir í því fyrir-
fram að virða að vettugi upplýs-
ingar, sem fram kynnu að koma
og eins og segir í greinargerð
Skafta að áskilja sér rétt til að
láta rannsaka reikningana og
gera það síðan, eins og komið
hefur í Ijós. Hér var því greini-
lega verið að vinna eftir póli-
tískri fyrirframgerðri áætlun.
Mun ég nú snúa mér að því
að svara kæru þeirra félaga.
1. liður.
Strax undir þessum lið kemur
fram grundvallarmisskilningur,
þar eð fyrirframgerð fjárhags-
áætlun þ. e. greiðsluáætlun fyr-
ir eitt ár er ekki raunhæf til
samanburðar við rekstursreikn-
ing viðkomandi árs b.e.a.s. eigna_-
breytingar, sem áætlaðar eru á
greiðsluáætlun koma ekki fram
á rekstursieikningi heldur á efna
hagsreikningi. Skal nú vikið að
nokkrum liðum, sem kærendur
taka fram í samanburðaryfirlit-
um sínum. Augljóst er hverS
vegna reikningarnir eru ekki
sendir með kærunni, þó út af
þeim sé kært, þar eð meðferð á
tölum er mjög djarfleg.
1. Á efnahagsreikningi bæjar-
sjóðs fyrir árið 1960 sést, að ián
til hafnarsjóðs nam á árinu kr.
582.461,09, en samkvæmt yfirliti
kærenda ekki krónu. Tekið hefur
verið inn á fjárhagsáætlanir bæj-
arsjóðs mörg undanfarin Sr til
hafnarframkvæmda vissar upp-
hæðir, en eins og að minnsta
kosti annar kærandinn ætti að
vita hefur þessi liður fjárhags-
áætlunar verið lán, en ekki óaft-
urkræft framlag. Er því þessi
liður að sjálfsögðu færður yfir
efnahagsreikning, en ekki rekst-
ursreikning.
2. Á samanburðaryfirliti kær-
enda stendur, að afborganir af I
lánum og vextir og kostnaður
sé á árinu 1960 kr. 109.613,80. Sú
upphæð er tekin skv. reksturs-
reikningi ársins, en þar stendur
aðeins vextir og kostnaður. Ef
litið er á efnahagsreikninginn
sést, að bæjarsjóður hefur greitt
í afborganir kr. 117.303,00. Þess-
ar greiðslur eru á samanburðar-
yfirliti kærenda færðar undir lið-
inn ónotað fé og þannig látið líta
út, að bæjarsjóður hafi ekki
greitt af lánum sínum.
3. Á samanburðaryfirliti kær-
enda stendur, að á árinu 1960,
liður 23. tap á bv. Norðlendingi
Fyrri hluti
kr. 467.044,66 sé greitt á árinu
fram yfir fjárhagsáætlun, sbr.
bréf til félagsmálaráðuneytisins.
Ef kærendur hefðu lesið yfir
efnahagsreikning bæjarfélagsins
pr. 31. des. 1959, sést að nákvæm-
lega sama upphæð er tilfærð þar
í eignum. Hér hefur bæjarfélag-
ið enga greiðslu innt af hendi
heldur afskrifað fyrri eign, þar
eð útgerðarfélagið h.f. Norðlend-
ingur var afherit lögfræðingi til
félagsslita. Hér kemur mjög ljós-
lega fram, að 'kærendur gera eng
an greinarmun á afskrift og raun
verulegum greiðslum.
4. Á sama hátt er tekið i sam-
anburðaryfirliti kærenda sem
greiðslur fram yfir áætlun ársins
1960 afskrift á niðursuðu- og
beinamjölsverksmlðju kr. 100.
000,00, afskrift af brunabifreið
og tækjum kr. 22.201,34, skulda-
töp og niðurfelld útsvör kr. 76.
703,42, alls hafa því kærendur
tekið sem útborgaða peninga úr
bæjarsjóði heildarafskriftir að
upphæð kr. 665.949.42.
5. Að auki er kært yfir að ekki
skuli vera fært til skuldar
ógreiddir liðir á fjárhagsáætlun
til ýmissa framkvæmda t.d. fram
lag til gagnfræðaskólabyggingar
o. fl. Skv. aðfengnum upplýsing-
um þekkist hvergi að færa til
skuldar á efnahagsreikningi slík-
ar áætlamr. því að hvað ætti að
færa eignamegin. Auðvitað eiga
óinnheimt útsvör að mæta slíkum
liðum.
Eins og af framangreindum
dæmum sést er samanburðar-
greinargerð kærenda ekki ein-
göngu villandi heldur eru bein-
ar falsanir á tölum. Með því að
senda ekki reikninga bæjarins
með kærunni er allur samanburð
ur útilokaður og þar með athug-
un á réttmæti hennar. Og ég vil
leyfa mér að segja. að hafi kær-
endur skilið samanburðaryfirlit-
ið, sem sent var með kærunni,
þá er þeim vorkunnarlaust að
skilja reikr.inga bæjarsjóðs Sauð
árkróks.
2. liður.
Hér er farið að beinum óskum
bæjarfulltrúa hvað það atriði
snertir, að liðir bæjarreikninga
og fjárhagsáætlunar beri sömu
heiti og er því þessi liður varla
svaraverður, þar eð um beinan
útúrsnúning og hártogun er að
ræða og sýnir kannski hvað
gj.egg.st hve sáralítill vilji og geta
er til að skilja hlutina. Nákvæm
sundurliðun er til varðandi þenn
an lið, enda viðurkennt í kæru
þeirra félaga, að hún hafi verið
lesin upp á fundi bæjarstjórnar
10. des. s.1. Fylgir þessi sundur-
liðun hér með í svari til hins háa
ráðuneytis.
3. liður.
Þá kemur að framkvæmda
sjóðnum. Hann hefur reynst
mönnum erfiður og æði oft til
hans gripið, ef annað hefur ekki
verið til að reka hornin í. Þar á
að vera eilífur peningaforði, sem
sífellt er hægt af að taka, en þó
alltaf að vera óskertur. Sjóðnum
hefur á undanförnum árum verið
ráðstafað til þeirra nauðsynja-
mála, er bæjarfélagið hefur unn-
ið að á hverjum tíma. Hafi hon-
um ekki verið ráðstafað strax
við gerð fjárhagsáætlunar hvers
árs, hefur bæjarstjórn gert það,
þegar nauðsyn hefur þótt til.
Reikningur framkvæmdasjóðs
hefur fylgt bæjarreikningunum
síðan árið 1951 og alltaf í þessu
formi og aldrei verið að því
fundið eða gerð við það athuga-
semd. Finrist mér því þetta furðu
legt kæruatriði. Satt að segja
datt mér alls ekki í 'hug, að sá
bæjarfulltrúi fyndist innan bæj-
arstjórnar Sauðárkróks, sem ekki
skyldi og vissi tengsl fram-
kvæmðasjóðs við efr.ahagsreikn-
ing bæjarsjóðs. Framkvæmda-
sjóðurinn er innifalinn í hinum
ýmsu liðum efnahagsreiknings-
ins og meðfylgjandi yfirlit gert
til að sýna undir hvaða liðum
hans hann er að finna. Þar af
leiðandi eru nefndar upphæðir í
kærunni, eign framkvæmdasjóðs,
tilfærðar í heildarframlögum
bæjarsjóðs hjá hinum ýmsu bæj-
arfyrirtækjum síðan árið 1951.
Eg vil í þessu sambandi benda á,
að annar kærandinn Skafti
Magnússon, hefur tvívegis sam-
þykkt bæj arreikninga með sömu
uppstillingu framkvæmdasjóðs
athugasemdalaust og vil leyfa
mér að fullyrða að slíkt hefði
ekki verið gert, ef þetta atriði
hefði á einhvern máta þótt at-
hugavert.
4. liður.
Mb. Bjarni Jónsson, eign Sauð-
árkróksbæjar, var á árinu 1960
leigður einstaklingi hér á staðn-
um. Sérstakur reikningur var að
sjálfsögðu færður fyrir bátinn
innan bókhalds bæjarsjóðs. Vil
ég minna kærendur á komu
þeirra á bæjarskrifstofuna dag-
inn fyrir bæjarstjórnarfundinn
10. des. s.l. Óskuðu þeir eftir að
líta yfir nefndan reikning og var
þeim sýndur hann. Virtust þeir
athuga hann mjög gaumgæfilega
og þóttist ég mega skilja af um-
mælum Erlendar, að hann hefði
fundið það. sem hann leitaði að,
þ.e.a.s. kr. 32.403,33, er fram
kom í reikningum bæjarsjóðs.
Eg hafði orð á því við kærend-
ur, að ég hefði ekki séð ástæðu
til sérstakrar uppfærslu hans í
yfirlitsreikningi bæjarsjóðs, þar
eð hér væri einungis um tvo liði
að ræða þ e. leigutekjur og við-
hald bátsins. Virtust þeir ekkert
hafa við það að athuga og kom
engin ósk um breytingu í þessu
efni. Um efnahagsreikninginn er
það að segja, að hann er færður
eigna og skuldamegin á reikn-
inga bæjarsjóðs. Kr. 536.238,21,
sbr. eignahlið reikninganna og
kr. 155.000,00 skuldamegin þ. e.
lán við Fiskveiðasjóð og er tekið
í tíð núverandi bæjarstjórnar og
ætti því að vera bæjarfulltrúum
kunnugt. Allir vita ástæðu þess,
að ekki hefur reynst unnt að
koma viðskiptum bæjarins og
Fiskivers Sauðárkróks h.f. á
hreint vegna mb. Bjarna Jónsson
ar. Mér hefði hinsvegar ekki
fundizt fráleitt, að kærendur
hefðu látið þetta atriði bíða þar
til reikningar bátsins frá hendi
Fiskivers Sauðárkróks h.f. lsegju
fyrir, sérstaklega þegar þess er
gætt að annar kærandinn á sæti í
stjórn þess fyrirtækis og hinn
á sæti í fjárhagsnefnd og verður
þeim því í lófa lagið, að koma á
framfæri sínum bjargráðum,
hvorum á sínum stað, þegar tíma
bært verður.
Mjólkurframleiðsla
Húnvetninga eykst
HINN 2. febr. sl. var bændafund-
ur haldinn á Blönduósi að til-
hlutan Búnaðarsambands Hún-
vetninga Sátu hann rúmlega 70
manns. Þrjú framsöguerindi
voru flutt á fundinum. Ólafur E.
Stefánsson, nautgriparæktarráðu
nautur taiaði um ræktun kúa-
stofnsins og gildi félagsstarfs í
sambandi við það mál. Jóhann-
es Eiríksson, aðstoðarráðunautur,
um fóðrun og sumarbeit mjólk-
urkúa, og Egill Bjárnason, hér-
aðsráðunautur Skagfirðinga, um
nautahald og hugsanlega sam-
vinnu Húnvetninga og Skagfirð-
inga um stofnun og rekstur sæð-
ingarstöðva. Voru síðan umræð-
ur um öll þessi mál. Að lokum
sýndi Jóhannes Eiríksson mjög
fróðlegar skuggamyndir og kvik-
mynd um mjaltir og notkun
mjaltavéla. Formaður sambands-
ins, Pétur Pétursson, bóndi á
Höllustöðum, stjórnaði fundin-
um.
Á sl. ári var innvegin mjólk
i í mjólkurstöðinni á Blönduósi
2872259 kg og jókst frá fyrra
ári um 130645 kg eða 4,75%.
Meðalfita var 3,63%. Helztu fram
leiðsluvörur mjólkurstöðvarinn-
ar voru þessar: Smjör 94454 kg,
undanrennuduft 162969 kg, ný-
mjólkurduft 31900 kg, skyr 33880
kg, kasein 3250 kg. Þá voru seld-
ir rúmlega 193 þús. lítrar af ný-
mjólk og 26 þús. 1 af rjóma.
Árið 1960 nam þáttur nautgripa-
ræktunarinnar í framleiðslu land
búnaðarvara í A-Hún. 46,4% af
heildarframleiðslunni, en ekki
liggja enn fyrir sambærilegar
tölur um framleiðslu sl. árs.
Nýraekt á árinu var 160 ha og
grafnir skurðir tæpir 28 km eða
98 þús. rúmm. Er það næstum '
eins og á fyrra ári.
Mjög snjólétt er í öllu héraðinu
og víða næstum enginn snjór,
nema hvað lítilsháttar hefur
snjóað síðustu dagana. Hins
vegar hefur tíð verið umhleyp-
ingasöm síðan um áramót og
sums staðar vont á jörð vegna
storku og svellalaga. — B.