Morgunblaðið - 20.09.1962, Blaðsíða 12

12
UORGVNBLAÐIÐ
Fimmtu'dagur 20. sept. 1962

Otgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
FYRSTI ÓSIGUR
RÚSSA
í Trslit forsetakosninganna á
17. allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna eru fyrsti ó-
sigur Rússa á þinginu. Asíu-
þjóðunum bar að þessu sinni
að fá forseta þingsins kjör-
inn úr sínum hópi. En full-
trúar tveggja ríkja kepptu
um tignina, þeir Mohammed
Zafrullah Khan frá Pakistan
og Malalsekra frá Ceylon.
Niðurstaðan varð sú að Zaf-
rullah Khan var kjörinn með
72 atkvæðum en keppinaut-
ur hans frá Ceylon fékk að-
eins 27 atkvæði.
Rúmlega 50 þjóðir frá Asíu
og Afríku eru nú meðlimir
Sameinuðu þjóðanna. Má því
segja að þessir heimshlutar
séu orðnir einna atkvæða-
sterkastir á þinginu, ef þeir
standa sæmilega saman. Og
það gera þeir oft, vegna þess
að þjóðir þeirra eiga það
flestar sameiginlegt að hafa
áður fyrr lotið hinum gömlu
nýlenduveldum.
Zafrullah Khan er ein-
dreginn stuðningsmaður vest
rænnar samvinnu. Utanríkis-
stefna lands hans byggist á
nánu samstarfi við hin vest-
rænu stórveldi. Hann er
mikill andstæðingur komm-
únista og einræðis- og of-
beldisstefnu þeirra í Asíu og
annars staðar í heiminum.
Malalsekra frá Ceylon hef-
ur hins vegar verið talinn
hallast að Sovétríkjunum og
stefnu þeirra, enda naut
hann nú stuðnings Rússa og
fylgiríkja þeirra. En auðsætt
er að það hafa ekki aðeins
verið hinar vestrænu lýð-
ræðisþjóðir sem studdu Zaf-
rullah Khan við forseta-
kjörið, heldur fjöldi hinna
hlutlausu Asíu- og Afríku-
þjóða. Sovétríkin hafa hins
vegar lagt mikla áherzlu á
það á undanfömum þingum
Sameinuðu þjóðanna að afla
sér fylgis þeirra þjóða
Afríku og Asíu, sem nýlega
hafa öðlazt sjálfstæði. Enn
sem komið er hefur árangur-
inn af þessari viðleitni Rússa
ekki orðið mikill.
Zafrullah Khan er fjöl-
hæfur og reyndur stjóm-
málamaður, sem lengi hefur
mikið kveðið að á vettvangi
alþjóðamála. Kjöri hans til
forsetadóms á 17. allsherjar-
þinginu með svo yfirgnæf-
andi fylgi, sem raun ber
vitni, mun verða fagnað um
allan hinn frjálsa heim.
FRAMKVÆMDI
DAUÐADÖMINN
¥ bæjar- og sveitarstjómar-
kosningunum, sem fram
fóm veturinn 1958, kvað ís-
lenzka þjóðin í raun og veru
upp dauðadóminn yfir vinstri
stjórninni. — Fylgi flokka
hennar hrundi en Sjálf-
stæðisflokkurinn vann
stærsta kosningasigur, sem
nokkurn tíma hafði verið
unninn hér á landi.
Eftir þessi kosningaúrslit
var vinstri stjórnin stöðugt
að veslast upp, þar til hún
loks gaf upp andann um
haustið. En þá var það verka-
lýðurinn og Alþýðusambands
þing, sem framkvæmdi dauða
dóminn. Það neitaði vinstri
stjórn Hermanns Jónassonar
og Hannibals Valdimarsson-
ar að framlengja lífdaga
hennar um nokkrar vikur,
sem stjórnin hugðist nota til
þess að kanna til þrautar,
hvort nokkur sameiginleg úr-
ræði væm fyrir hendi hjá
flokkum hennar til þess að
stöðva þá óðaverðbólgu, sem
stjórnin hafði leitt yfir þjóð-
ina.
Það var vissulega kald-
hæðni örlaganna að það
skyldi einmitt vera verka-
lýðurinn, sem framkvæmdi
dauðadóm vinstri-stjómar-
innar. Flokkar hennar höfðu
heitið því, er þeir tóku
við völdum, að öll vanda-
mál skyldu leyst með hags-
muni verkalýðsins sérstak-
lega fyrir augum. En það
loforð sviku þeir auðvitað
eins og öll önnur. Verðbólgu-
og upplausnarstefna vinstri-
stjórnarinnar bitnaði harð-
ast og sárast á verkalýðnum.
Nú varpa ýmsir þeirri
spurningu fram, hvort ís-
lenzkur verkalýður hafi ekki
lært nægilega mikið af
valdaferli vinstri-stjórnarinn-
ar til þess að forðast það nú
að treysta aðstöðu þeirra
stjórnmálaflokka, sem vinna
að því af alefli að koma
nýrri vinstri-stjóm á lagg-
irnar? Framsóknarmenn og
kommúnistar hafa myndað
þjóðfylkingu sína til þess að
geta myndað vinstri stjórn
saman að loknum næstu
alþingiskosningum. Kosning-
arnar til Alþýðusambands-
þings í haust og valdabar-
átta þjóðfylkingarmanna þar
er einn liðurinn í undirbún-
ingi þeirra að myndun nýrr-
UTAN UR HEIMI
17. Allsherjarþing SÞ. hafið
SÍÐDEGIS á þriðjudaginn var
sett í New York 17. Allsherjar-
arþing Sameinuðu þjóðanna.
Zafrullah Khan frá Pakistan
bar sigur af Malaskera frá
Ceylon í atkvæðagreiðslunni
um forseta þingsins, en Khan
tekur við af Mongi Slim frá
Túnis. Á fyrsta fundinum var
samþykkt inntökubeiðni fjög-
urra nýrra ríkja, — Rwanda,
Burundi, Jamaica og Trini-
dad — Tobago, sem öll fengu
sjálfstæði í sumar. Þess er
ennfremur að vænta að Alsír
og Uganda sæki um upptöku í
S.Þ. innan skamms, sennilega
fyrir áramótin, — og verða þá
aðildarríkin orðin 110, en voru
51, þegar samtökin voru stofn-
uð 1945.
Fyrir þinginu liglgja nú þeg-
ar nærri níutíu umræðuefni.
Mörg hafa verið á dagskrá
árum saman. án þess að vera
til lykta leidd, ag eflaust
eiga sum þeirra efir að vera
enn lengra á dagskrá.
Meðal alvarlegri mála, sem
til umræðu verða á þessu
þingi eru fjárhagsvandræði
samtakanna og skipan stjórn-
ar þeirra, en á úrslitum þess-
ara deilumála veltur framtíð
Sameinuðu Þjóðanna. Kjör-
tímabil U Thants, sem settur
var framkvæmdastjóri, þegar
Dag Hammarskjöld lézt í
fyrra, er runnið út í apríl nk.
og verður forvitnilegt að sjó,
hvort stórveldin korna sér
ar vinstri stjórnar. íslenzkur
verkalýður ætti þess vegna,
minnugur verðbólguöng-
þveitis vinstri-stjórnarinnar,
að snúast þegar til varnar,
svipta framsóknarmenn og
kommúnista meiri hluta á
Alþýðusambandsþingi og
tryggja sig þannig gegn þvi
að verðbólguófreskjunni
verði að nýju hleypt laus-
beizlaðri á almenning.
SIGUR RÍKIS
STJORNARINNAR
¥jað er fádæma heimskulegt
" þegar Tíminn heldur því
fram að núverandi ríkis-
stjórn vilji viðhalda illind-
samian um, að hann — eða
einhver einn maður annar, —
gegni starfinu áfram. Sem
kunnugt er hafa Sovétríkin
sett fram þá kröfu að þriggja
manna framkvæmdastjórn
verði komið á, verði einn frá
Vesturveldunum, einn frá
kommúnistaríkjunum og einn
frá hlutlausu ríkjunum, og
hafi hver um sig neitunarvald
Á það hafa Vesturveldin ekki
fallizt, enda væri fram-
kvæmdastjórn samtakanna
þar með lömuð. Rússar féllust
á að U Thant tæki við em-
bætti Hammarskjölds á sín-
um tíma til bráðabirigða og
hann hefur sjálfur gert ljóst*
að hann muni ekki gefa kost
á sér til starfsins að nýju,
nema vera viss um stuðning
og traust stórveldanna.
Ymsir fréttamenn eru þeirr-
ar skoðunar, að nú sé erfið-
ara en oft áður að spá fyrir
um úrslit mála á Allsherjar-
þingi S.Þ. Áður hafi mátt
reikna með samstöðu vissra
ríkjahópa, svo sem aðildar-
ríkja Atlantshafsbandalagsins
Austur-Asíu ríkjanna, Suður-
Ameríkuríkjanna, hinna ný-
frjálsu ríkja Afríku og Ara-ba
ríkjanna, en nú séu víða inn-
an þessara hópa ýmis alvarleg
ágreiningsmál, sem kunni að
breyta afstöðu þeirra. Atl-
antshafsríkin greinir á um
stefnuna í kjarnorkumálum,
Belgía og Bretland hafa verið
á öndverðum meiði við önn-
ur vestræn ríki vegna Kongó-
málsins og Portúgal vegna
nýlendustefnuunar. Hollend-
ingar eru sárir Bandaríkja-
mönnum vegna afstöðu þeirra
í deilu Hollendinga og Indó-
nesa um Vestur Nýju-Guineu,
og ítali og Austurríkismenn
greinir enn á um Suður-Týr-
ól.
Innan brezka samveldisins
er ágreiningur vegna væntan-
legrar aðildar Breta að Efna-
hagsbandalagi Evrópu. f Suð-
ur-Ameríku er stjórnmálaá-
standið afar ótryggt, svo sem
í Argentínu, Perú og Brazilíu
en jafnframt ágreiningur um
afstöðuna til Kúbu. Sjálfstæðu
ríkin í Afríku eru skipt í
tvær andstæðar fylkingar
Brazzaville ríkin — og Casa-
blanca ríkin og meðal Araba-
ríkjanna er mikill ágreining-
ur — virðist vart _ annað
en andstaðan gegn fsraels-
mönnum tengja þá sam-
an. Loks stendur Suður- Af-
ríka ein og næsta vinasnauð
vegna stefnunnar í kynþátta-
málum.
Af þessari upptalningu, sem
þó er aðeins handahófskennd
og engan veginn tæmandi, er
augljóst, að mörg erfið alþjóð
leg vandamál bíða úrlausnar
á vettvangi S.Þ. og jafnframt
hve brýn nauðsyn er að sam-
tök Sameinuðu Þjóðanna
verði efld og styrkt.

um og átökum milli verka-
lýðs og vinnuveitenda eða
bænda og neytenda. Þetta er
heimskulegt vegna þess að
ekkert er nauðsynlegra fyrir
ríkisstjómina en að friður
haldist í þjóðfélaginu og að
samkomulag sé sem bezt í
senn milli verkalýðs og
vinnuveitenda og framleið-
enda og neytenda.
Það var því vissulega mik-
ill sigur fyrir ríkisstjórnina,
og ekki sízt Ingólf Jónsson,
landbúnaðarráðherra, þegar
fulltrúar neytenda og bænda
náðu samkomulagi um af-
urðaverðið innan sex manna
nefndarinnar. Ríkisstjórnin
átti enga ósk heitari en að
þetta samkomulag næðist.
Og það náðist vegna gagn-
kvæms skilnings og einlægs
vilja fulltrúa neytenda og
framleiðenda til þess að
leysa sjálfir vandamál sín.
Það voru hins vegar leið-
togar Framsóknarflokksins,
sem urðu fyrir vonbrigðum,
vegna þess að sættir tókust.
Þeir þráðu ekkert heitar en
sölustöðvun afurða og upp-
lausn og illindi í þjóðfélag-
inu. En hin gamla maddama
missti af strætisvagninum í
þetta sinn eins og svo oft áð-
ur. Viðreisnarstjórnin er í
dag sterkari og nýtur meira
trausts meðal þjóðarinnar en
nokkru sinni fyrr.