Morgunblaðið - 20.09.1962, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 20. sept. 1962
MORGVTiBLAÐID
13
Þar fermdist
séra Friörik
Nýja kirkjan, sem risin er á Höskuldsstöðum.
(Ljósm.: Þórður Jónsson, Skagaströnd)
SÍÐASTA sunnudaginn í ág-
úst si., var kirkjan á Höskulds
stöðum í Vindhælishreppi, A-
Hún., afhelguð. Athöfnina
framkvæmdi sóknarpresturinn
séra Pétur Ii.gjaldsson að við
stöddu fjölmenni. Ný kirkja
hefur verið reist á Höskulds-
stöðum, en ekki er lokið við
að ganga frá henni að innan
Ýmislegt úr gömlu kirkjunni
verður flutt yfir í hana og
notað áfrant. t.d. kirkju’i'l -
irnir. Gert er ráð fyrir að nýja
kirkjan verði vígð síðar í
haust.
Gamla Höskuldsstaðakirkj-
an var byggð 1876 og kostaði
miðað við kúgildi þá 5829 kr.
en það samsvarar 700 þús. kr
nú. Yfirsmiður við byggingu
hennar var Friðrik Pétursson,
faðir séra Friðriks Friðriks-
sonar. Og séra Friðrik var
fermdur í Höskuldsstaða-
kirkju 1881, 74 árum síðar
kom séra Friðrik að Höskulds
stöðum og messaði í kirkj-
unni.
Þegar gamla Höskuldsstaða
kirkjan var tekin í notkun var
séra Eggert Briem prestur þar
og gegndi embætti til 1890,
þá var séra Jón Pálsson prest
ur á Höskuldsstöðum til 1931,
Séra Helgi Konráðsson tók við
af honum og gegndi embætt-
inu til 1935. Séra Björn O.
Björnsson gegndi því til 1941
og síðan hefur séra Pétur
Ingjaldsson verið prestur á
Höskuldsstöðum.
Séra Friðrik Friðriksson og séra Pétur Ingjaldsson, sóknar-
prestur á Höskuldsstöðum, fyrir utan gömlu kirkjuna.
Sæmundur Bjarnason skrifar Vettvanginn í dag — Um „níðherferð gegn
Hveragerði og Hvergerðingum“. — Brú við Óseyrartanga hæpið fyrirtæki. —
Grein sína nefnir höfundur: Gísla Sigurbjörnssyni svarað.
ÞRÁTT fyrir hörmulega út-
reið í bæjarstjórnarkosningun-
um síðasfcliðið vor virðist Gísli
Sigurbjörnsson forstjóri ekki
vera af baiki dottinn og held-
ur hann nú áfram níðherferð
sinni gegn Hveragerði og Hver-
gerðingum.
Ég kalla það níðherferð, vegna
þess að það líður varla svo mán
uður, að Gísli kalli ekki saman
blaðamenn, til þess að sýna þeim
einhvern „heimsfrægan" þýzkan
vísindamann og notar hann þá
alltaf tækifærið, til þess að út-
mála það fyrir blaðamiönnunum,
hve mikið draslið og sóðaskap-
urinn sé í Hveragerði, en allt sé
stórkosfclega fínt og framúrskar-
andi þrifalegt og glæsilegt á Elli-
heimilinu. Og eru þá oft birtar
myndir til þess að draga fram
andstæðurnar, en það þarf auð-
vitað varla að taka það fram.
að þessar andstæður eru myndað
ar með því að taka mynd af
því allra versta, sem finnanlegt
er í Hveragerði annarsvegar, en
hinsvegar því allra bezta, sem
finnanlegt er á Elliheimilinu. Það
væri auðvitað hægt að beita
þessari aðferð öfugt og myndi
árangurinn sízt verða verri.
Að vísu lýtir það heildarsvip
þorpsins nokkuð, að í miðju
þorpinu er stórt svæði alsefct
hverum, en kannske væri það
einmitt verðugt verkefni fyrir
Gísla að gera það svæði að skrúð
garði.
Síðasta afreksverk Gísla í
samibandi við níðið um Hvera-
gerði er grein nokkur í Vikunni
30. ágúst síðastliðinn.
„Þar blasir Hveragerði við í
allri sinni dýrð; smáhús úr
kassafjölum og trétexi, holóttar
götur, girðingarhrófatildur, gróð
urhús og hveragufur. Það er eins
og öllu hafi verið tjaldað til
einnar nætur og bíði allsherjar
hreingerningar dugandi handa.“
Þetta er kveðjan, sem Hver-
gerðingar fá. Meira að segja
feitletraða á áberandi stað. En
hvort þetta eru orð Gísla eða
hvort greinarhöfundur hefur sett
sig svona vel inn í hugsanagang
hans, er ekki gott að sjá. Vitan-
lega eru slíkar firrur sem þetta
alls ekki svaraverðar, enda mun
ég ekki hirða um að svara þessu,
en það eru ýmis önnur atriði
í greininni, sem mig langar til
að gera nokkrar athugasemdir
við.
Gísli hefur haldið mjög á lofti
„heimsfrægð" ýmissa þýzkra
vísindamanna. sem hann hefur
fengið hingað til landsins og
fer nefnd grein í Vikunni ekki
varhluta af þeim áróðri. En á-
stæða er til að ætla, að heims-
frægð margra þeirra sé ekki
eins mikil og af er látið.
„Það er víst nóg draslið hér
í kringum okkur á þessurn stað,
þótt við reynum að láta húsa-
kynnin líta út eins • og hjá sið-
menntuðu fólki“, segir Gísli á
einum stað í greininni. Augljóst
er , að samkvæmt skoðunum
Gísla eru Hvergerðingar ekki
siðmenntað fólk, en sennilega
álftur hann sjálfan sig það og
þá væntanlega Þjóðverja einnig.
„En það er dálítið ergilegt
skal ég segja yður, að benda
aðeins á hluti, sem liggja í aug-
um uppi og fá svo ekki að fram-
kvæma þá. Aðrir fá tækifæri
til þess og þar með heiðurinn
af öllu saman“, segir Gísli. Já,
vissulega er það ergilegt að missa
af heiðrinum, en ef ekki er til
annars barizt, en að upphefja
sjálfan sig, þá er varla von að
vel fari.
Gísli lætur liggja að því, að
honum hafi verið meinað að
framkvæma eitthvert mannkær-
leiksverk, þegar tilboði hans um
15 milljón marka lán með „mjög
hagstæðum vaxtakjörum“ (sem
ekki eru tilgreind nánar) var
hafnað. En mér er nær að halda,
að annað en mannkærleikurinn
eintómur, hafi legið til grund-
vallar tilboðinu eða skyldi Gísla
ekki vera kunnugt um þá venju,
að viðsemjendur um lán fái 1
—2% af upphæðinni í sinn
hluta.
Ekki liggur ljóst fyrir við
hverja Gísli á, þegar hann tal-
ar um „andstyggðar skarfa“, en
gaman væri að fá nánari skýr-
ingar á því.
□
Hræddur er ég um, að tillaga
Gísla um að leggja olíuleiðslur
frá Þorlákshöfn upp á Selfoss
sé álíka vanhugsuð og tillaga
hans um að leggja mjólkur-
leiðslur frá Selfossi til Reykja-
víkur.
Brú yfir ölfusá á óseyrartanga
virðist mér einnig vera hæpið
fyrirtæki, því slík brú myndi
áreiðanlega verða mikið og
dýrt mannvirki og koma að
sáralitlu gagni.
Sennilega er um prentvillu að
ræða í greininni, þar sem stend-
ur: „Og það er grátlegt að
flytja út eina einustu gæru ó-
unna“. Því að ef ástandið væri
þannig, að aðeins væri flutt út
ein gæra óunnin, væri síður en
svo ástæða til að barma sér. En
setningin verður heldur ekki
sannleikanum samkvæm, þótt
sett sé „hverja" í staðinn fyrir
„eina“, því það eru alls ekki
allar gærur fluttar óunnar úr
landi.
Enn segir Gísli í greininni:
„Nú hvað haldið þér, að ég hafi
gert. Hvað haldiö þér, að þetta
sé hér í Hveragerði. Ef maður
biði alltaf eftir leyfum, þá væri
ekkert af þessu sem hér er“.
Þarna hefur Gísli víst talað af
sér, því ekki er hægt að skilja
þetta á annan hátt, en að allar
hans framkvæmdir í Hveragerði
séu gerðar í argasta leyfisleysi.
Gísli hefur keypt 12 hús (í
Hveragerði), segir í greininni.
Jú, mikið rétt, en það sakar
ekki að geta þess, að síðasta
húsið, sem hann keypti, fyrir
offjár auðvitað, reyndist við
nánari athugun að hans dómi
handónýtt og þurfti að byggja
það því sem næst allt upp aftur.
Þegar honum var sýnt fram á
hve léleg kaup hann hefði gert,
svaraði hann, að hann hefði að-
eins keypt húsið, til þess að
geta útrýmt njólanum á lóðinni.
— En ég er viss um, að hann
hefði fengið að slíta njólann
upp með eigin hendi ef hann
hefði farið fram á það.
Hinni „sérstöku tegund amer-
ískra tómata“ sem getið er um
í greininni, hefði Gísli átt að
reyna að halda leyndri, því hún
hefur vægast sagt reynzt illa,
enda varla á öðru von, því eng-
inn virðist vita hvað hún heitir
eða hvaðan hún er komin. En
að áliti sérfróðra manna er
þarna um útiræktartegund að
ræða, sem engum manni með
heilbrigða skynsemi myndi
koma til hugar að rækta í gróð-
urhúsi.
Þegar garðyrkjumenn í Hvera-
gerði lásu í Vikunni um tilraunir
þær á sviði rósaræktar, sem fram
færu á Elliheimilinu, fýsti þá að
vonum að vita eitthvað nánar um
þessar tilraunir, en þegar farið
var að grennslast um þetta kom
því miður í ljós. að um engar
tilraunir var að ræða.
□
Gísli virðist vera búinn að
finna upp nýja aðferð við við-
hald vega, ef dæma má eftir því
sem sagt er í greininni. Aðferð
þessi sem kölluð er „að holu-
fylla“, er í því fólgin, að keyrt er
um með möl í hjólbörum og
slett ofan í holurnar með skóflu.
Hversvegna hefur vegamálastjóri
ekiki verið látinn vita af þessari
stórkostlegu tækninýjung, svo
loksins megi nú koma þjóðveg-
um landsins í sæmilegt lag?
Enda þótt Gísli gumi af því að
hafa nóga peninga handa á milli
virtist einhver skortur vera á
þeim? þegar hann var beðinn að
standa við loforð sitt um að gefa
hálfa milljón króna í kirkju-
byggingafsjóð Hveragerðis.
Elliheimilið Grund og Elli-
heimilið Ás eru bæði rekin eins
og einhver einkafyrirtæki Gísla
Sigurbjörnssonar og virðist hann
ekkert aðhald hafa i þeim efnuim.
Og ber það vitni um ófyrirgefan-
legan sofandahátt stjórnarvald-
anna, að honum skuli leyfast að
fara með fjármuni opinberra
stofnana að vild sinni.
Gísli reynir á allan hátt að
kúga starfsmenn Elliheimilisins
til undirgefni við sig. Sem dæmi
um það má nefna, að einn garð-
yrkjumaður, sem vann hjá Elli-
heimilinu reisti sér sitf eigið
gróðurhús og þegar sú fáiheyrða
ósvífni barst til eyrna Gísla, var
hann umsvifalaust rekinn, og
öðrum garðyrkjumanni boðin
staðan með því skilyrði, að hann
seldi Gísla íbúðarhús sitt. En all-
ir þeir, sem vinna hjá Elliheim-
ilinu verða að búa í húsum sem
Gísli eða Elliheimilið á og er
það eflaust gert í því skyni a3
gera starfsmennina „háðari“
stofnuninni.
Nei, meðan Gísli heldur áfram
níði sínu um Hveragerði og
starfsmenn Elliheimilisins mega
varla hnerra upphátt og meðan
jarðarber og vínber, sem ræktuð
eru fyrir peninga gamla fólksins
á Elliheimilinu. eru látin rotna
niður, vegna þess að náðugur
forstjórinn og fjölskylda hans
mega ekki vera að því að koma
austur fyrir fjall til þess að éta
þau, þá sé óg ekki ástæðu til
þess, að honum séu veitt of góð
tækifæri, til þess að komast tii
áhrifa í þjóðlífinu.