Morgunblaðið - 22.02.1963, Síða 8

8
\ ti ( ,i. i •:» n
MOltCVNBLAÐIB
Föstudagur 22. febrúar 1963
Aðeins 2,5°/o af unglingum
Rvíkur atvinnulaus sl. sumar
Umræ&ur í borgarstjórn um sumar-.
vinnu unglinga
A FUNDI borgarstjórnar í gær
vax tekin til umræðu álit nefnd-
ar, er kjörin var 20. september
s.l. til að athuga og gera tillögur
um sumaratvinnu unglinga. Birg-
ir ísl. Gunnarsson, borgarfulltrúi,
gerði grein fyrir helztu niðúr-
stöðum nefendarinnar, en hann
var formaður hennar. Aðrir
nefndarmenn voru Þórir Kr. Þórð
arson (S), Kristján J. Gunnars-
son (S), Kristján Benediktsson
(F) og Hörður BergmannK).
Voru margar mjög athyglisverð-
ar niðurstöður í nefndarálitinu,
sem var í tveim aðalköflum.
Fyrri þátturinn fjallaði um
Vinnuskóla Reykjavíkur og kom
m. a. fram í álitinu, að ávallt
hefur verið unnt að sinna öllum
umsóknum í skólann, enda þótt
aukning hafi orðið mikil á s.l.
sumri.
Síðari þáttur nefndarálitsins
voru ályktanir og niðurstöður,
sem dregnár voru af athugun,
er nefndin lét framkvæma meðal
unglinga í Reykjavík um það,
hverning þeir íiefðu varið s.l.
sumri.
Athugunin náði til unglinga á
aldrinum 12 — 14 ára og voru
þátttakendur samtals 3694 eða
89% skólabarna í umræddum
aldurflokkum.
Fram kom, að næstum allir
unglingar á þessum aldri höfðu
atvinnu á s.l. sumri. Aðeins 89
unglingar eða 2.3% töldu sig hafa
verið atvinnulausa eða verkefnis
lausa heima. 1431 unglingur hafði
verið í sveit á s.l. sumri eða 38%.
Vinnutími virtist hinsvegar
vera lengri en búást hefði mátt
við, en 2592 unglingar eða 67%
töldu sig hafa unnið 8 klukku-
stundir eða lengur á degi hverj-
um. Þess ber þó að geta, að flestir
þeir, er voru í sveit s.l. sumar
töldu sig hafa unnið 8 — 10 tíma
á degi hverjum en draga má í
efa, að um fulla vinnu sé að ræða
allan þann tíma.
Laun unglinganna virtust hins
vegar vera tiltölulega lág, miðað
við hinn langa vinnutíma. 2592
unglmgar eða um 70% töldu sig
hafa haft minna en kr. 7.500,00 í
laun yfir sumarið þar af 1300
innan við kr. 2.500,00. Þá leiddi
athugunin það og í ljós, að ungl-
ingarnir virtust hefja vinnu til-
tölulega fljótt eftir að skólatíma
lauk s.l. vor og ekki hætta störf-
um fyrr en í september eða stuttu
áður en skólar hófust á ný.
Nefndin komst að þeirri niður-
stöðu, að aðeins 95 unglingar eða
2.5% hefðu starfað við hinn fjöl-
þætta iðnað borgarinnar á s.l.
sumri. Af því tilefni lagði nefnd-
ia til, að samtökum iðnaðar-
manna yrði skrifað um niður-
stöður athugunarinnar með ábend
ingu um, að hér væri um mögu-
leika á vinnuafli að ræða, enda
yrði reynt með samstilltu átaki,
að haga störfum einstakra fyrir-
tækjs þannig, að unglingar
fengju þar störf við sitt hæfi.
Margt fleira athyglisvert var
að finna í áliti nefndarinnar, en
ítarlegri frásögn af því mun birt-
ast síðar hér í blaðinu.
Allmiklar umræður urðu um
álit nefndarinnar í borgarstjórn.
Adda Bára Sigfúsdóttir (K)
virtist ekki sammála því áliti
nefndarinnar, að eðlilegast væri,
að sem flestir unglingar kæmust
til starfa í hinum ýmsu greinum
atvinnulífsins og að hlutverk
Vinnuskóla Reykjavíkur væri
fyrst og fremst það, að sjá þeim
fyrir störfum sem umfram væru.
Vildi hún gera starfssvið Vinnu-
skólans mun víðtækara^
Þór Sandholt (S) vár hvetjandi
þess, að samtökum iðnaðarins í
borginni yrði ritað um niðurstöð-
ur athugunarinnar, ef það mætti
verða til þess, að fleiri ungling-
ar kæmust til starfa í hinum
ýmsu greinum iðnaðar.
Þórir Kr. Þórðarson (S) taldi
æskilegt, að unglingar borgar-
innar kæmust fljótt í snertingu
við atvinnulífið. Sá aldur, þegar
unglingar veldu sér lífsstarf,
lækkaði stöðugt og því væri nauð
synlegt, að leiðbeina unglingum
um starfsval, en raunhæf kynni
þeirra af atvinnulífinu sjálfu
væri líkleg til að auðvelda þeim
valið.
Kristján Benediktsson (F) tók
ennfremur til máls um mál þetta.
Að lokum var samþykkt sú
ályktun, er gerð hafði verið í
borgarráði, að borgarverkfræð-
ingi væri falið að undirbúa verk-
efni vinnuskólans fyrir næsta
sumar í samráði við skólastjóra
vinnuskólans og að haldið yrði
námskeið fyrir þá, er taka vildu
að sér verkstjórn í vinnuskólan-
um. Frestað var afgreiðslu á
þeirri tillögu borgaráðs og nefnd-
arinnar að samtökum iðnaðarin>
og samtökum annarra atvinnu-
vega yrði ritað um niðurstöður
rannsóknarinnar.
Brá til hins verra,
er dragnótaveiðar voru leyfðar í Faxaflóa
málum á Alþingi
í NEÐRI deild hefur Hannibal
Valdimarsson gert grein fyrir
frumvarpi um Menntaskóla Vest
firðinga á ísafirði, en ásamt hon
um eru alþingismennirnir Sig-
urður Bjarnason og Birgir Finns
son flutningsmenn frumvarpis-
ins. Þá hefur Jón Pálmason gert
grein fyrir frumvarpi um sölu
Lækjarbæjar í Fremri-Torfu-
staðahreppi og var þessum frum
vörpum báðum ásamt frumvarpi
um tunnuverksmiðjur ríkisins
vísað til 2. umræðu og nefndar.
í efri deild hefur frumvörpum
um landshöfn í Rifi og um vá-
tryggingafélög fyrir fiskiskip
verið vísað til 2. umræðu og
nefndar, en frumvörp um ríkis
borgararétt og um dýralækna
verið samþykkt við 3. umræðu
og send forseta neðri deildar til
frekari fyrirgreiðslu.
— Paturson
Framhald af bls. 24.
— Heldurðu að það komi til
þess?
— Ja, það veit ég ekki. Þið
þekkið nú karlana frá því 1958
og 1854, hvernig þeir létu þá.
Okkar ákvörðun rimmföst
Nei, við erum ekkert hrædd
ir vegna þessa banns. Við vor-
um miklu hræddari um að
Danir mundu ekkert gera í
málinu frekar en endranær.
Það er aðalhræðsluefnið okk-
ar, ef svo má að orði komast.
Þeir eru búnir að svíkja okk-
ur svo oft, að það er eins víst
að það verði einnig núna.
— Heldurðu að nokkurra
breytinga geti verið að vænta?
— Okkar ákvörðun breytist
ekkert. Hún er alveg rimm-
föst. Ég vissi að ekki gæti
orðið nokkur breyting á af-
stöðu okkar í London. Þetta
var samþykkt fyrir 3 árum,
10. maí 1960 og þá var líka
hafnað að gera nokkra samn-
inga um þetta við Breta. Þetta
var heldur ekki samningagerð
í London heldur viðræður og
það er greinarmunur á því.
Menn fóru héðan í þessa ferð,
af því þeir vildu ekki neita að
vera með og reyna að sann-
færa Bretann enn einu sinni.
Það var alls ekki ætlunin að
gera neina samninga við hann.
Þetta verður einhliða út-
færsla, Bretar hafa hér bara
ekkert að gera. Að eiga samn-
inga um fiskveiði við Færeyj-
ar við Breta eða aðra útlend-
inga, væri bara að skerða rétt-
indi okkar yfir landgrunninu.
Það jafngilti því að hafa
brezkt löggjafavald yfir okkár
landgrunni. Þetta er eingöngu
færeyskt mál.
Hitt er svo annað mál, að
utanríkismálin eru í höndum
Dana og við verðum því fyrst
um sinn að lúta þeirra gerð
— Hefur þú haft samband
við fulltrúa ykkar í London?
— Já, auðvitað, en ekkert
hefur verið upplýst við okk-
ur sem ekki aðrir hafa fengið
að vita. Ef þú hringir til mín
Sameinað þing hefur tekið til
meðferðar og vísað til nefndar
eftirtöldum þingsályktunartillög
um: Um endurskoðun girðingar
laga, um rannsókn á kali í tún-
um, um lagningu Vesturlands-
vegar, um eignarétt og afnota-
rétt fasteigna, um þyrilvængjur
í þjónustu landhelgisgæzlunnar
og um smíði fiskiskipa innan-
lands.
Þá hefur frunwarpi um ríkis
borgararétt verið samþykkt í
efri deild og sent forseta neðri
deildar til afgreiðslu. Fnimvörp
um landsíhöfn í Rifi og vátrygg-
ingarfélög fyrir fiskiskip verið
vísað til 2. umræðu í efri deild
og frumvarpi um tunnuverk-
smiðjur ríkisins til 2. umræðu í
neðri deild.
Vel gert af 8°
ára öldungi
Bæ, Höfðaströnd, 16. febr.
Um jólin og fram yfir áramót
gekk hér um sveitina mögnuð
óhreysti í fólki, svo sem slæm
kvefpest, inflúensa, mislingar,
og jafnvel fleira óáran. Urðu sum
heimili hart úti af þessum ástæð-
um, þar sem stundum var allt
fólk á bænum undirlagt af þess-
um kvillum.
Á Skuggabjörgum í Deildar-
dai búa 2 bræður, Óskar og
Sveinn, 45 ára gamlir. Veiktust
þeir báðir hastarlega af misling-
um og öll börnin á heimilinu, 4
að tölu. Eins og gefur að skilja
voru þarna vandræði, þar sem
ein kona stóð uppi. Faðir þeirra,
bræðranna, Stefán Sigurjónsson,
var ekki heima þegar þetta gerð-
ist, en nú tók gamli maðurinn
sig upp, á 89 aldursári, skundaði
heim og tók að sér alla fjárhirð-
ingu bæði í fjósi og fjárhúsum.
Vatnsleysi var á bænum, og varð
Stefán að bera allt vatn í fötum
til fénaðar. Stefán er ótrúlega
léttur og hress eftir aldri, geng-
ur teinréttur og hefir gengið frá
Skuggabjörgum til Hofsóss, sem
er 6—8 km leið. Hann er vel
minnugur á eldri atburði, skyn-
samur og skemmtilegur í sam-
ræðum. Fyrir ekki löngu sást
hann á Sæluviku Skagfirðinga
og var þar hrókur fagnaðar.
Hann kann firn af vísum og sögn
um, kvæðamaður góður og var
söngmaður fram undir þennan
tíma. — B.
Á FUNDI efri deildar Alþingis
í gær gerði Jón Árnason grein
fyrir frumvarpi sínu þess efnis
að dragnótaveiðar skuli bannað-
ar í Faxaflóa.
Faxaflói einn þýðingarmesta
uppeldisstöðin.
Alþingismaðurinn veik í upp-
hafi máls síns að því, að ekki
væri umdeilt, að Faxaflói sé
ein allra þýðingarmesta fiskupp
eldisstöðin hér við land. Kæmi
þar m.a. til. að hann liggur næst
hinum miklu hrygningarstöðv-
um við suðurströnd landsins, en
í Faxaflóa eru frá náttúrunnar
hendi öll hin ákjósanlegustu skil
yrði til vaxtar og viðgangs ung
viðinu.
Á þessu hafsvæði hafa ítarleg
ustu vísindarannsóknir verið ger
ar hér við land á þessu sviði.
Meðan við bjuggum við þriggja
mílna landhelg-
ina var af ís-
lenzkum og er-
lendum fiski-
fræðingum unn-
ið að slíkum at-
hugunum og
vöktu niðurstöð
ur þeirra alþjóð
arathygli. En þar
kom skýrt í ljós
hinn geysilegi munur á vaxtar-
skilyrðum ungfisksins fyrir ut-
an og innan landhelgismörkin.
Er landhelgin var færð í 4 mjl
ur og auk þess allir flóar og firð
ir friðaðir fyrir botnvörpu og
dragnótaveiðum, var þess ekki
langt að bíða, að fiskimagnið yk
ist að miklum mun samfara því
sem aflinn nýttist á hinn hagstæð
asta hátt.
Aukið aflamagn, —
aukin gæði.
Fyrst eftir að íiskiveiðilög-
sagan var færð út í 4 milur og
síðan í 12 mílur, var fjöldi smærri
vélbáta smíðaður hér við land, er
gerðir voru út á línu- og hand
færaveiðar. Þessi hagstæða út-
gerð jók að miklum mun það afla
magn, sem á land barst, hvar-
vetna þar sem fpiðunarráðstafan
irnar náðu til, samfara því sem
um úrvals hráefni var að ræða
til hvers konar vinnslu í fiskiðju
verunum.
Hér við Faxaflóa stóð þessi hag
stæða þróun því miður skamma
stund. Algjör þáttaskil urðu hér
á. þegar það óheillaspor var
stigið að heimila dragnótaveiðar
að nýju í Flóanum. Innan
skamms tók að draga úr afla bát
anna, sem línu- og handfæraveið
ar stunduðu, og þar kom að lok
um að útgerð þeirra flestra var
algjörlega lögð niður. Þeir sjó-
menn, sem þessar veiðar stund-
uðu, áttu ekki annars úrkosta
en að leita til annarra atvinnu-
greina og setja báta sína í naust.
Að vísu gaf dragnótaveiðin í
Faxaflóa góða raun í byrjun, með
an hún naut ávaxtanna af undan
farandi friðun. En brátt dró einn
ig úr þeim veiðum og því meir
sem lengra hefur liðið. Hættan,
sem af þeim leiðir í jafn þýðinga
armikilli uppeldisstöð og Faxa-
flóa, felst ekki fyrst og fremst
í veiði nytjafisksins, heldur
miklu fremur í hinu gengdar-
lausa ungviðadrápi, sem þeim
veiðum fylgir. En nú er svo kom
ið, að hinir stærri fiskibátar, sem
línuveiðar stunda. verða vart
varir við fisk, þótt gífurleg línu
lengd sé notuð, nema þá helzt
með því að róa langt á háf út
og dugir þá sólarhringurinn
hvergi til róðursins.
Hér er því þörf að spyrna við
fótum og bægja þessari augljósu
hættu frá.
Karjalainen í Moskvu
Moskvu, 21. febr. — (NTB) —
FORSÆTISRÁÐHERRA Finn-
lands, Karjalainen, er nú í
Moskyu í opinberri heimsókn. í
dag snæddi hann hádegisverð í
boði Krúsjeffs, forsætisráðherra
Sovétríkjanna. í ræðu, sem Krús
jeff hélt sagði hann, að efnahags-
leg samskipti Sovétríkjanna og
Finnlands hefðu þróazt í rétta átt
á undanförnum árum, en lagði
áherzlu á það, að samband ríkj-
á mánudag, þá gæti verið að j anna gæti orðið enn betra.
ég vissi eitthvað meira. | Karjalainen sagði í svarræðu
sinni, að sambúð Finnlands og
Sovétríkjanna byggðist á stefn-
unni um friðsamlega sambúð og
það hefði verið viturlegt að velja
hana, sem grundvöll. Hann sagði,
að þeir, sem hefðu spáð því að
samskiptin við Sovétríkin yrðu
Finnlandi til tjóns, hefðu marg-
sinnis séð svart á hvítu, að þeir
hefðu haft rangt fyrir sér. Karja-
lainen kvaðst þess fullviss að
verzlunin milli ríkjanna myndi
aukast á komandi árum.
— Inflúenzan
Framhald af bls. 24.
un bæjarins hafi gert pöntun á
bóluefni erlendis frá.
Eins og fyrr getur er líklegt
talið að inflúenzustofninn hér sé
af flokknum A 2, þótt ekki sé
það fullsannað enn. Er það sams
konar inflúenza og mest hefur
borið á í Bandaríkjunum a.m.k.
5 undanfarnar vikur. Stofnarnir
A 1 og A 2 valda oftast skæð-
ustu faröldrunum.
Undanfarna daga hafa lækn-
um borist fjölmargar fyrirspurn
ir frá almenningi um hverju líði
bóluefninu virðist almenningur
mjög óánægður með að ekki skuli
vera tilefni í svo mikið sem eina
sprautu, og veltir fólk því fyrir
sér hvernig á því standi að ekki
skuli vera séð fyrir því að nokk-
urt magn af bóluefni við flokkun
um A 2 og A 1 skuli ekki alltaf
vera til í landinu á þessum árs-
tíma þegar inflúenzufaraldra er
helzt von. Er það mikils um vert
fyrir heilsu margra einstaklinga
og einnig þýðingarmikið fyrir
þjóðarbúið að geta dregið úr út-
breiðsluhraða slíks faraldurs
í byrjun.
Þess má geta að 1957 var fram-
leitt bóluefni gegn Asíuinflúenz-
unni í tilraunastöðinni að Keld-
um með ágætum árangri,
en þá um sumarið fék'k
Tilraunastöðin sýnishorn af
stofni Asíuinflúenzunnar, og
gekkst þáverandi landlæknir
fyrir því að athugaðir væru
möguleikar á framleiðslu bólu-
efnis hér. Þóttu þá litlar horfur
á að hægt yrði að fá bóluefni
utan úr heiml þar sem veikin
geisaði, og því rétt að gera til-
raun með framleiðslu hér, þótt
engu yrði spá,ð um árangur.
Um þessa framleiðslu og ár-
angurinn rituðu þeir prófessor
Júlíus Sigurjónsson, Dr. Björn
Sigurðsson og Halldór Gríms-
son fil. mag. í Læknablaðið 1960.
í greinargerð þeirra segir að
framleiðslan hafi komist vel á .
skrið í ágúst, en bóluefnið er
unnið með því að rækta vírus-
inn í hænueggjum. Alls voru
fullgerðir 16.000 skammtar af
bóluefni að Keldum, eða nóg til
þess að bólusetja 8,000 manns
tvisvar. Til framleiðslunnar og
undirbúnings hennar voru notuð
5,700 hænuegg.
Bóluefni þetta veitti full-
komna vernd er á reyndi í 67%
tilfella, og segir í greinargerðinni
að varla muni hafa nóðst öllu
betri árangur annars staðar, þar
sem bólusett var gegn Asíuveik-
inni.
Þá má geta þess að framleiðsla
bóluefnis þessa mun vera til-
tölulega ódýr miðað við önnur
vírusabóluefni, og fylgir henni
ekki ýkja mikill kostnaður um-
fram hænueggin og laun starfs-
fólks. Ætti því að vera tiltölU-
lega auðvelt með nokkrum fyrir
vara að sjá svo um að frarn-
léitt sé hérlendis nokkúrt magn
af A 1 og A 2 bóluefni þannig
að ávallt sé eitthvað til að mæta
inflúenzufaröldrum svipuðum
þeim, sem nú virðist vera að
ganga yfir. -