Morgunblaðið - 25.08.1963, Blaðsíða 3

V
^ Sunnudaffur 25. áffiís* 1963
MORGUNBLAÐIÐ

:5$x35$:::5$S$$555
:

wíS:':;
Keim að Hólum
Sr. Jón Auðuns:
Ulfar Helgason, tannuenuir, og luoan.
Ujosm. Mbl. Sv. 1*. •
í DAG er fjölmenni klerka og
leikmanna saman komið á Hól-
um í Hjaltadal til að minnast
þess, að fyrir tveim öldum vígði
Gísli biskup Magnjísson hina
miklu kirkju, er hann hafði lát-
ið gera af steini. Sú bygging var
afrek, sem Glsla Magnússyni ber
mikill og verðskuldaður heiður
fyrir. Mikið afrek, þegar þess er
gætt, hve hörmulegur hagur
Hólastóls var orðinn, úrræða-
leysið ömurlegt meðal almenn-
ings í landinu og öihrigðin sár.
Þegar höfð er í huga annars
vegar hin mikla auðsöfnun
biskupsstólanna, einkum í róm-
verskum sið, og hinsvegar það,
að biskuparnir allir höfðu séð
steinkirkjur annarra landa og
tekið vígslu þar, gegnir furðu,
að enginn þeirra skyldi byggja
kirkju af steini ó tiskupsstólun-
um.
Þó má ekki gleymast, að á
14. öld var AUðunn biskup rauði
að efna til steinkirkju á Hólum,
þegar hann féll skyndilega frá,
og að timburstofu svo verulega
reisti hann á staðnum, að hún
sítóð enn á Hólum fram á 19. öld,
fullra fimm alda gömul.
Veiddi 160 punda lúðu á stöng
I
f
UM verzlunarmannahelgina
fóru átta Reykvíkingar á
lúðuveiðar vestur á Breiða-
fjörð. Þeir eru aljir áhuga-
menn um sjóstangaveiði og
veiddu auðvitað eingöngu á
stöng.
Áttmenningarnir gerðu út
frá Grafarnesi í Grundarfirði.
í stað áttærings reru þeir á
vb. Sigurfara og höfðu sér
til fulltingis tvo skipstjóra,
báða Bréiðfirðinga og þaul
kunnuga flyðrumiðum vestra.
Veiðarnar stóðu yfir í tvo
daga og báru þann árangur, að
véiðimennirnir gátu gefið
öllu byggðarlaginu í soðið og
seldu að auki afla fyrir 2360
krónur.
Helzti viðburður ferðarinn
ar var sá, að stærsti fiskur
veiddist, sem dreginn hefur
verið á stöng hér við land.
Var það stóreflis heilagfiski,
sem Úlfar Helgason, tann-
læknir, veiddi í Kantinum.
Áður hafa sjóstangaveiðimenn
að vísu fest í sprökum, en
ekki tekizt að innbyrða fyrr
en nú. Lúðan var ekki vegih
en gamalreyhdir lúðuveiði
menn töldu hana vega um 160
pund. Flyðruna höfðu veiði-
mennirnir með sér suður til
Reykjavíkur og átu hana þar.
Segja þeir þetta hafa verið
eitt skemmtilegasta ferðalag,
sem þeir hafa farið L
Hangandi fyrir miðju: lúðan. Standandi frá vinstri: — örn Clausen, Ragnar IngólfsSon, Halldór Snorrason, Haukur Clau
sen, Úlfar Helgason, Þorsteinn Þorsteinsson og Ragnar Guðjónsson á Kvíabryggju. Sitjandi frá vinstri: Birgir Jóhannsson.
Magnús Valdimarsson. Edda Þórðardó'ttir, kona Magnúsar, og sonur annars skipstjó rans. (Ljósm.: Mbl. Sv. Þ.).
Erlendar fréttir
í stuttu máli
Amman, Jórdaníu, 22. ágúst AP
• Ríkisstjórnir i Jórdaníu og
Covétríkjanna hafa ákveðið að
koma á stjórnfnálasambandi
■ailli landanna og skiptast á
sendiherrum. Verður það í
fyrsta sinn, en frumkvæði að
þessari ráðstöfun átti Hussein,
konungur Jórdan.
Briissel, 22. ágúst NTB-Reuter.
• Haft er eítir heimildum, er
standa belgísku konungsfjöl-
skyldunni nærri, að Fabíola
drottning sé „að öllum líkftd-
um“ barnshafandi.
Hefur drottningu verið ráð-
lagt að falla frá öllum ferða-
áætlunum, er hún hefur gert
um nánustu framtíð, jafnvel
þótt hún sé við beztu heilsu, að
því er hermir í tilkynningum
frá konungshöllinni.
Syndið 200 metrana
Þegar kirkjuhátið er haldin á
Hólum, hinum fagra svipmikla
stað, sem miklu fleiri merkar og
dýrmætar minjar gamallar sögu
hefir varðveitt en Skálholtsstað-
ur, miklu fleiri minjar í höggn-
um steini, skornum viði, máluð-
um myndum og dýrmætum
messuskrúða, fá löngu liðnar ald
ir líf og mál, og raðir biskupanna
stíga fram á tjaldi tímans. Marg-
litur hópur, sem biskpsstafinn
bar. Stórbokkar sumir og steig-
urlætismenn, aðrir hljóðlátir
vinir helgrar iðju, trúboðar,
guðsbörn.
Það á e. t. v. ekki við að gera
samanburð Skálholts og Hóla,
eða metast um það, hvor stóll-
inn skilaði íslenzku þjóðinni dýr
ara arfi. En þegar Hólar 1
'Hjaltadal eiga sinn dag, má á
það tvennt minna, að þaðan
barst þjóðii/ni heilög Ritning í
stórmannlegri gerð bæði um ís-
lenzkt málfar og ytra búning, og
á annað það, að skáld á borð við
Jón Arason sat aldrei á Skál-
holtsstóli. Þessvegna má Norð-
lendingum og raunar þjóðinni
allri þykja ríkisstjórnin eiga
mikið ógert enn við Hólástað og
norðlenzka kristni, þegai- i huga
er höfð rausn hennar við Skál-
holt, sem þó skal engan veginn
talin eftir.
í mæltu og rituðu máli verður
víða minnzt í dag þess menning-
ararfs, sem Hólar hafa látið
þjóðinni eftir, endá er hann
mikill. En þar var settur staður
og stóll til þess lyrst og fremst,
að bera kyndil kristinnar menn-
ingar, og enn er þetta hið stóra
hlutverk kirkju íslands.
Þeir kunnu það hinir stóru á
á Hólum á fyrri öldum, að tala
þannig að samtíð þeirra hlustaði.
Nú er úr fjarlægðinni um þá
dæmt á ýmsa lund. Svo hafa
sagnfræðingar dæmt Guðbrand
Þorláksson öldum síðar, að ork-
að hafi tvímælis sumt hvað, sem
hann vann í 56 ára biskupsdómi
af hamslausum áhuga, vitsmun-
um, skaphita og þreki fram yfir
flesta eða alla aðra Hólabiskupa.
Að sjálfsögðu væri fráleitt að
boða samtíð vorri kristindóm í
sama búningi og hann bar hann
fram fyrir . samtíð sína. Svo
mjög eru viðhorf önnur en voru
í hans tíð. En af honum og öðr-
um skörungum Hólastaðar mætti
kirkja fslands læra í dag að
velja trúboði sínu búning, er
öldinni hæfir, sem talað er til.
Þetta er það mikla vandamál,
sem kristin kirkja aílra landa er
að glíma við.
Einar Benediktsson kvað:
M'itt hjarta er djúp
með dragandi þrá
til dagsins, sem aldrei
líður að kveldi.
Þessi þrá, þráin út yfir og upp
yfir jarðneskan skynheim reisti
dómkirkjuna á Hólum fyrir
tveim öldum. Og hún hefir reist
öll guðshús, hof og mustri ald-
anna. Hún ber sjálfri sér vitni
í ótal myndum með kynslóð
vorri. En margir eru þeir, sem
rata ekki veginn að þeirri upp-
sprettulind, sem þorstanum sval-
ar.
Til þéss að varða þann veg
er hvert guðshús reist, norðan
frá Hólum og suður yfir sól-
brennda sanda Afríku, helgi-
dómar allra landa og lýð.a, ____
og lika guðshúsið þitt.