Morgunblaðið - 25.08.1963, Blaðsíða 12

lz
MORGUNBLADID
' Sunnudagur 25. ágúst 1963

(Jtgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Otbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðs,lstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakib.
STJÓRNARSKIPTIN
í NOREGI
egar gengið var til Stór-
þingskosninga í Noregi
fyrir tæpum tveimur árum,
tapaði Verkamannaflokkur-
inn meirihluta sínum á þingL
Hann fékk aðeins 74 þjngsæti
af 150. Það sem reið bagga-
muninn í þessum kosningum
var að nýr stjórnmálaflokkur,
hinn svokallaði Sósíalíski
þjóðarflokkur, fékk tvo menn
kjörna á þing. En hann var
aðallega studdur af kommún-
istum og vinstri sinnum úr
V erkamannaf lokknum.
Þrátt fyrir það að Verka-
mannaflokkurinn tapaði
meirihluta sínum, sat stjórn
Einars Gerhardsen áfram við
völd. En stjórn hans hefur nú
verið felld. Hinir tveir þing-
menn Sósíalíska þjóðflokks-
ins greiddu atkvæði með van-
trauststillögu borgaraflokk-
anna fjögurra og hlaut hún
því 76 atkvæði á móti 74 at-
kvæðum Verkamannaflokks-
ins. /
Verkamannaflokkurinn hef
ur farið með völd í Noregi í
tæp 30 ár. Má því segja, að
ekki sé ótímabært að skipt sé
þar um pólitíska forystu. Þeg-
ar einn flokkur fer áratugum
saman með völd er oft hætt
við því að af því leiði miður
heillavænleg áhrif í stjórn-
málum landsins, enda þótt
festa í stjórnarfarinu sé mik-
ils virði og æskileg. Verka-
mannaflokkurinn hefur átt
ýmsum merkum og ágætum
mönnum á að skipa. Fremsta
í hópi þeirra má tvímælalaust
telja þá Einar Gerhardsen,
forsætisráðherra, og Halvard
Lange, utanríkisráðherra,
sem stýrt hefur utanríkisráðu
neyti Noregs af frábærri lagni
og hyggindum allt frá því að
síðari heimsstyrjöldinni lauk.
Halvard Lange nýtur ekki að-
eins trausts og virðingar
norsku þjóðarinnar, heldur og
stjórnmálamanna úr öllum
stjórnmálaflokkum víðsvegar
um heim. Getum við íslend-
ingar einnig minnzt ágætrar
og mikilsverðar samvinnu við
þennan merka norslca stjórn-
málamann á undanförnum ár-
um.
Borgaraflokkarnir fjórir,
sem nú taka við völdum í Nor
egi, hafa eins og áður er sagt
74 þingsæti í Stórþinginu. —
Hægri flokkurinn er þeirra
stærstur og hefur 29 þingsæti.
Miðflokkurinn eða bænda-
flokkurinn hefur 16 þingsæti.
Kristilegi þjóðflokkurinn 15
og Vinstri flokkurinn 14.
Stjórn þessara flokka verður
því minnihlutastjórn eins og
síðasta stjórn Verkamanna-
flokksins. Má því vel vera
að valdatími hennar verði
stuttur. — Hinir tveir
þingmenn Sósíalíska þjóðar-
flokksins hafa lýst því yfir, að
þeir muni þegar er stjórnin
hefur verið mynduð bera
fram vantrauststillögu á
hana. En ólíklegt et talið,
að Verkamannaflokkurinn
greiði henni atkvæði að svo
vöxnu máli. Hann mun telja
eðlilegt að stjórnin fál tæki-
færi til þess að marka stefnu
sína og sýna þjóðinni, hvað
hún hyggst fyrir. En vitan-
lega hugsar Verkamanna-
flokkurinn Sósíalíska þjóðar-
flokknum þegjandi þörfina.
Leiðtogar Verkamannaflokks
ins benda nú á, að klofnings-
starfsemi hinna svokölluðu
vinstri manna í Sósíalíska
þjóðarflokknum hafi nú leitt
til myndunar .borgaralegrar
stjórnar í Noregi. Þarf ekki
að fara í neinar grafgötur um,
að Verkamannaflokkurinn
mun’i leggja mikla áherzlu á
að ráða niðurlögum þessa
klofningsflokks í næstu kosn-
ingum.
Borgaraflokkarnir í Noregi
hafa verið utan ríkisstjórnar
áratugum saman. Á stjórn-
málaforystu þeirra hefur því
ekki mikið reynt. En vitað er
að þeir eiga mörgum ágætum
mönnum á að skipa, sem nú
munu leggja sig fram um að
leggja grundvöll að áfram-
haldandi samstarfi flokka
sinna, en það hefur oft verið
mjög bágborið undanfarin ár.
Hefur það gert Verkamanna-
flokknum miklu auðveldara
um vik að halda meirihluta
sínum. Hann hefur oft og ein-
att getað bent á, að borgara-
flokkarnir væru sundraðir og
jafnvel ómegnugir þess að
stjórna landinu saman,
ef Verkamannaflokkurinn
missti meirihluta sinn.
Nú hefur það hinsvegar
gerzt, að allir norsku borgara-
flokkarnir hafa náð samkomu
lagi um stjórnarmyndun og
munu þess alráðnir, að marka
sameiginlega stefnu og starfa
saman af heilindum og fram-
sýni. Má því vel vera, að
stjórnarmyndun John Lyng,
formanns Hægri flokksins,
hafi í för með sér straum-
hvörf í norskum stjórnmál-
um.
Raöherrar
nýju Noregssíjdrnar
UM miðja vikuna er gert
ráð fyrir, að ný stjórn taki
við völdum í Noregi, og í
blaðinu í gær var skýrt frá
nöfnum væntanlegra ráð-
herra. Hér á eftir verða
þeir kynntir nokkru
nánar.
• John Lyng, forsætisráS-
herra, er 58 ára, lögfræðingur
að menntUn. í tíu ár rak hann
lögfræðiskrifstofu í Bergen,
eða til 1943, en þá yfirgaf
hann Noreg og hélt til Svíþjóð
ar. Til loka heimsstyrjaldar-
innar vann hann lögfræðistörf
fyrir norsku stjórnina og
ávaldist bæði í Svíþjóð og
Bretlandi. Ef tir að friður
komst á, var Lyng skipaður
lögfræðingur ríkisstjórnarinn-
ar í Þrándheimi. Þar átti hann
einnig sæti í bæjarstjórn og
gegndi ýmsum öðrum trúnað-
arstörfum, -bæði fyrir bæinn
og Hægri flokkinn. Frá 1950
hefur Lyng átti sæti í mið-
stjórn Hægri flokksins og frá
1958 hefur hann verið formað-
ur þingflokks hans. Lyng átti
sæti í Norðurlandaráðinu 1953
og 1958. Hann var kjörinn
Stórþingsmaður í fyrsta skipti
1945 og átti sæti á þinginu sam
fellt til 1953. Hann tók aftur
sæti á þingi 1958 og hefur
gegnt þingmennsku síðan.
Auk stjórnmála- og lög-
fræðistarfa, hefur Lyng feng-
izt við ritstörf.
• Erling Wikborg, utan-
ríkisráðherra, var formaður
Kristilega þjóðarflokksins frá
1952 til 1956 og síðar formað-
ur þingflokks hans. Hann átti
fyrst sæti á þingi 1945 og sat
þá til 1949. Hann tók aftur-
sæti á þingi 1954, en lét af
þingmennsku 1961. Frá 1948
• hefur hann oft setið þing Sam
einuðu þjóðanna fyrir hönd
Norðmanna og. átt sæti í Norð-
urlandaráðinu frá 1954. Hann
er hæstaréttarlögmaður, fædd
ur 1894.
• Kare Isaachsen Willoc,
verzlunarmálaráðherra, hefur
verið þingmaður Hægri
flokksins frá 1958, en áður
hafði hann setið á þingi um
skeið sem varamaður. Hann
er hagfræðingur, fæddur 1928
í Ósló og í heimaborg sinni
hefur hann gegnt margvísleg-
um trúnaðarstörfum, t.d. átt
sæti 1 borgarstjórn frá 1952.
Frá 1953 hefur hann verið for-
maður Hægri flokksins í Ósló.
•' Kjell Bondevik, fé-
lagsmálaráðherra, er for-
maður þingflokks Kristilega
* John Lyng
þjóðarflokksins. Hann hefur
átt sæti á Stórþinginu frá
1950. Bondevik er uppeldis-
fræðingur og hefur verið
rektor Sauda menntaskólans
frá 1947.
Frá 1952 hefur Bondevik
setið fundi Evrópuráðsins,
1957 og 1958 átti hann sæti
á Allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna og í Norðurlanda-
ráðinu 1954, 56, 57 og frá
62 til þessa dags.
Félagsmálaráðherrann er
fæddur 1901. Hann hefur
mikið fengizt við ritstörf.
• Hakon-Kyllingmark,
varnarmálaráðherra, er fyrrv
major í norska hernum og
stórkaupmaður. Hann hefur
verið þingmaður Hægri-
flokksins frá 1954. Kylling-
mark, sem er fæddur 1915,
er lærður hermaður. Hann
barðist í síðari heimsstyrj-
öldinni, en að henni lokinni
gerðist hann stórkaupmaður
þó gengdi hann jafnframt
herþjónustu og var majór frá
1947-53.
• Onar Onarheim, fisk-
veiðimálaráðherra, er fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins
Stord a.s. Hefur hann starf-
að við fyrirtækið frá 1941.
Áður stundaði hann nám við
verzlunarskóla og tækniskóla
og var lengi í siglingum.
Hann hefur gengt ýmsum
trúnaðarstörfum í heimafylki
sínu, Sunnorland og verið
formaður Hægriflokksins í
fylkinu frá 1955.
• Bjarne Lyngstad, sem
fer með málefni sveitafélaga,
er bóndi, fæddur 1901. Hann
hefur stundað nám *við land-
búnaðarháskóla bæði í Noregi
og erlendis. Hann hefur átt
sæti í sveitastjórninni í
Inderöy um árabil og gengt
formennsku í sex ár. Hann
hefur einnig átt sæti í mörg
um nefndum. Frá 1961 hefur
Lyngstad verið þingmaður
. Vinstriflokksins.
• Karen Grönn Hagen, fjöl
skyldumálaráðherra, eina
konan í stjórn Lyngs, hefur
átt sæti á stórþinginu frá 1961
fyrir Miðflokkinn. Hún hefur
starfað mikið að kvenréttinda
málum.
• Petter Koren, dómsmála
ráðherra, er dómari í Osló.
Hefur hann gengt því em-
bætti frá 1956, en áður vann
hann að margvíslegum lög-
fræðistörfum. Hann hefur átt
sæti í borgarstjórn Oslóborgar
nær samfellt frá 1948. Hann er
fulltrúi Kristilega þjóðar-
flokksins í stjórninni.
• Lars Leiro, samgöngu-
málaráðherra, er bóndi í Voss.
Hann hefur verið foripaður
bændafélagsins í Voss, og frá
1955 til 1961 átti hann sæti í
stjórn bændafélags Noregs.
Hann hefur verið þingmaður
Miðflokksins frá 1958. Hann
er kunnur íþróttamaður og
frjálsíþróttadómari.
• Dagfinn Varvik, fjármála
ráðherra, hefur um árabil ver
ið ritari þingflokks Miðflokks
íns. Hann er hagfræðingur og
ritstjóri „Nationen“. Við bæj
arstjórnarkosningarnar í haust
verður hann efsti maður á
lista Miðflokksins í Osló.
Framh. á bls. 23.
FEGURÐAR-
DROTTNING
HEIMSINS
Fnda þótt auglýsingaskrum
^ og fáfengilegheit í sam-
bandi við hinar fjölmörgu feg
urðarsamkeppnir hér á landi
og erlendis valdi mörgum ís-
lendingum hneykslun, er þó
ástæða til þess að gleðjast yf-
ir því, þegar ung og glæsileg
íslenzk stúlka er kjörin feg-
urðardrottning heimsins, í
hárðri samkeppni við margar
fagrar og glæsilegar konur
víðsvegar að úr heiminum.
Það kom í hlut Guðrúnar
Bjarnadóttur frá Ytri-Njarð-
vík að hreppa þennan titil,
ásamt fé og frama, sem slíku
kjöri fylgir að jafnaði. íslend-
ingar óska þessari ungu og
fögru konu og fólki hennar til
hamingju með sigur hennar,
um leið og þeir láta þá ósk og
von í ljós, að hún hafi þroska
og manndóm til þess að neyta
hans, sér og sínum til gæfu og
fremdar.
í þessu sambandi er ástæða
til þess að minnast þess, að
önnur íslenzk fegurðardrottn-
ing, María Guðmundsdóttir,
hefur nýlega hafnað tilboði,
sem henni barst í París um
það að leika aðalhlutvtrk f
kvikmynd. Hin unga, íslenzka
fegurðardrottning taldi kvik-
myndina ómerkilega, ósiðlega
og sér ósamboðið að koma
fram í henni. María Guð-
mundsdóttir á heiður skilið
fyrir þessa afstöðu sína. Það
er henni og landi hennar til
sóma. — Kvikmyndatilboð
kunna að vera lokkandi og
mikils virði fyrir unga stúlku,
sem hefur áhuga á leiklist og
vill komast áfram á frama-
brautinni. En það er vissulega
engin ástæða til þess að gína
við hverju sem í boði er
hversu ómerkilegt og innan-
tómt, sem það kann að vera.