Morgunblaðið - 12.09.1963, Side 13

Fimmtudaffur 12. sPT>f 10fi3
MORCUNBLAÐW
13

AP
Feneyjum í september
Einkaskeyti til Mbl..
ÍTAL.SKIR myndlistargagn-
rýnendur hafa borið mikið lof
á verk Svavars Guðnasonar,
listmálara, sem nú tekur þátt
í samsýningu 20 listamanna í
Palazzo Grassi í Feneyjum.
Sýnir Svavar þar 18 málverk,
en 200 eru alls á sýningunni,
sem ber nafnið „hin alþjóð-
lega sýning lita og túlkunar".
Paolo Rizzi, myndlistargagn
rýnandi Feneyjarblaðsins II
Gazettion, segir m.a. um verk
fivavars:

„Svavar Guðnason tjáir sig ^essa m^nd, „Laxagrjótin'ö, gerði listamaðurinn 1962, á sama tíma og nokkrar myndanna, sem
í litum vegna litanna. Mark- nu pr>oa Vcggi Palazzo Grassi í leucjjum.
mið hans er að endurvekja þá
Svavar að hann hefði séð
myndir sínar áður.
Svavar sagði að Marinotti
hefði fengið lánaðar þrjár
myndir úr umræddu safni í
Danmörku, og síðan hefði
hann beðið sig að senda sjö til
viðbótar. Tvær myndir væru
úr einkasöfnum á Ítalíu. Svav-
ar kvaðst vita um myndir eft-
ir sig þar í landi því að fyrir
2—3 árum hafi hann selt 17
myndir þangað gegnum
skandinavískan listaverka-
sala.
Svavar sagði að því væri
ekki að leyna að hann væri
ekki alveg ánægður með þær
myndir á sýningunni, sem
hann hafi ekki verið í ráðum
með að velja. „En ég verð að
standa og falla með þeim“,
bætti hann við. Aðspurður
kvaðst Svavar vera ánægður
með ummæli hins ítalska gagn
rýnanda, „enda ekki hægt ann
að“, eins og hann orðaði það.
Myndir Svavars á sýning-
unni í Feneyjum eru málaðar
á árunum 1941—1962.
Svavar Guðnason hlýtur
frábæra ddma a' Ítalíu
Svavar Guðnason — myndin tekin í Kaupmannahöfn.

A 18 myndir á samsýningu þar
litsköpun, sem ætíð er sjálfri
sér samkvæm; samfellda lit-
hrynjandi. . . .
„Verk Svavars Guðnasonar
eru stöðugt opinberun, stöðugt
og vaxandi raunsæi innan
ramma litanna....
„Listamaðurinn kann að
töfra fram þann ævintýra-
anda og lífskraft, sem skipar
honum sess meðal fremstu
listamanna heims. .. . “
Mbl. sneri sér í gær til Svav
ars Guðnasonar, og spurðist
fyrir um hver aðdragandinn
hefði verið að þátttöku hans í
þessari sýningu. Svavar sagði,
að síðari hluta vetrar hefði
sér borizt bréf frá forstjóra
Palazzo GrasSÍ, Paolo Marin-
otti, þar sem hann hafi beðið
sig að senda myndir á sýning-
una. Hefði Marinotti séð
myndir í Kaupmannahöfn, þar
sem Svavar tók þátt í sýningu
sem danskur safnari hélt á
safni sínu. Auk þess sagði

IMorskar bókmenntir
1. grein
Tvö öndvegis Ijdðskáld
eftir Kristmann Guðmundsson
Á SÍÐUSTU árum hafa mörg
norsk ljóðskáld fallið í valinn,
svo að mjög er nú tekinn að
þynnast þeirra hópur efst á
Parnassinu. Tvö lifa þó enn,
bæði óumdeilt stór. Arnulf Över
land og Gunnar Reiss-Andersen.
Þeir gáfu báðir út ljóðábækur
á síðastliðnu hausti. Nefniist bók
Arnulfs „Pá Nebo Bjerg“, en
bók Gunnars heitir „Ár P& En
Strand“. Fengu þær báðar nær
einróma góða dóma enda kvæð-
in flest gerð af hagleik miklum,
þótt höfundarnir séu báðir ald-
urhnignir nokkuð.
överland, sem er kominn
yfir sjötugt, er miklu kunnari,
enda meira skáld en Reiss-And
ersen. Hann hefur ávallt tekið
mikinn þátt í pólitísku lífi þjóð-
ar sinnar — og annarra þjóða
— í fyrstu sem kommúnisti, aMt
fram að síðustu heimsstyrjöld,
en síðan sem mjög harður and-
atæðingur þeirrar stefnu.
bað sem mest ber í „Pá Nebo
Bjerg“ — næst hinni listrænu
leikni meistarans — er mann-
vit mikið, það væri hægt að
nefna þetta kennslubók í list-
inni að lifa, eins og einhver af
gagnrýnendum hans komst raun
®r að orði. Arnulf er vitur mað-
ur með gífurlega lífsreynslu að
baki. Hann hefur flestum frem
ur reynt bæði súrt og sætt, eins
og það er kallað, einmana æsku,
•tríð og stormá, helvítisógnir
fangabuðanna, ástir og harma,
aðdáun og útskúfun, ofsóknir og
frægð — og siðast en ekki sízt
mikla persónulega hamingju.
Hann er giftur tiltölulega ungri
konu, sem hefur verið han góði
engill um margra ára skeið, og
á með henni indæl börn: þeirrar
gæfu verður víða vart á blað-
síðum bókar hans. Karlmennsku
ró og rökfóst hugsun auðkenna
einnig verk hans, stundum eru
rökin full hart snúin og alltaf
á kostnað innsæisins. Bein af-
leiðing af þeirri lyndiseinkun
hans er andstyggð hans á Guðs-
trú. Mannlegur skilningur hans
nær annars langt, en trúarþörf-
ina, hið religíösa hungur sálar-
innar, vill hann alls ekki við-
urkenna. Hann er á verði gagn-
vart sjálfum sér, þess verður les
andi Ijóða hans oft var. Hann
hefur stundum verið sakaður um
að hafa „messíasarkomplex“, og
vera má að það sé ekki alveg
að ástæðulausu. Trúarþörf hans
sjálfs hefur ávalt legið eins og
falinn eldur í flestu því, sem
hann hefur skrifað. Aður fékk
hún útrás í kommúnismanum,
nú í baráttunni við hann. En
að honum er hvorgugt nóg, mun
glöggur lesari finna við lestur
þessarar bókar, og annarra eftir
hann. Hann spyr margra erfiðra
spurninga, sem vafalaust hafa
lengi brotist í huga hans sjálfs.
Hin forna gáta allra góðra
manna: hvernig stendur á hinu
illa, er oft nærgöngul við hann.
Arnulf överland
Sjá t. d. í Ijóðinu: „Mennesker
har ikke meget ro“.
Mennesker har ikke meget ro.
Du ser dem söke og savne
nogen á favne
et sted á bo.
Barn er dem kjære.
For dem kan de sette sitt
liv pá spill.
Av ömhet for rett og ære
har mange gátt gjennem ild.
Hvordan kan det da være
at bare i menneskets hjerte
blir ondskap til?
To ting er gode:
Kjempe sig vax-m
for det som du vét er ret.
Hvile, nár du er trett,
í kjærlig arm.
Tre ting mátte jeg lære:
0mhet, alvor og ære“.
Svarið er ef til vill ekki tæm-
andi, en snilld skáldsins er ótví
ræð.
Nytsemd og yndi hins daglega
lífs verða honum oft að yrkis-
efni í þessari ijóðabók:
Men at hver nyskapt dag er god,
er noget som jeg sent forstod.
í góðu kvæði sem nefnist
„Nádens ár“ lítur skáldið yfir
lífið — sitt líf og annarra — og
kemst að niðurstöðum, sem ég
held að flestir heilbrigðir full-
orðnir menn muni geta fallist
á. í þessu kvæði er „heimspeki“
skáldsins afgreidd í stuttu og
og meistaralegu máli:
„Omjublet var den lyse
ungdómsvár,
du fikk forsake.
Og enda roper du om nogen ár:
Hvem gir mig den tilbake!
Men manndomstiden,
sá full av möie og av
fáfeng strid,
av nederlag og av forbitret viden,
Var dog den beste tid — ?
Du levet i den!
Du kunde jage
igjennem hete, hárde,
lykklige dage!
Enn alderdommen — ?
Den hilser ingen dödelig
velkommen.
For hvert skridt ham gár
vet han han hvorken.
Og ingenting kon gjöres
om igjen,
og der er lövfald í hans have.
Men disse ár er nádens ár,
og denne dag en gave!
Við nokkuð annan tón kveður
í kvæðinu: „Et gjenlást rum“, og
minnir það á fyrri skáldskap Arn
ulfs. Spurningar í huga hans láta
hann auðsjáanlega sjaldan í friði,
og það kemur fyrir að hann reyn-
ir að gutla á djúp mið, en aflinn
þar er ekki alltaf mikils virði.
Mystiker er Överland nú einu
sinni ekki. Hann verður að
standa með báða fætur á jörð-
inni, jafnvel þegar hann setur sig
í spor Skaparans. Kvæðið „Skap-
eren“ er gott — en eitt af þeim
Ijóðum, sem hafa ýtt eilítið við
þeirri gömlu trú, að hann væri
ekki laus við „messíasarkomp-
lexið“. Stórgott er einnig kvæð-
ið: „Annet brev til min sönn“,
þar sem höfundurinn rekur líf
sitt enn á nýjan leik, og segir að
lokum það, sem kannske er sann-
asta lýsingín á Arnulf Överland;
„Enten jeg nu var dikter eller ei,
menneske ville jeg være,
simpelthen en mann med alvor-
og ære!
Men jeg gikk lenge i lære“.
Úr lífi hans sjálfs er einnig
vafalaust kvæðið: „Nu toner
kvelden ut“. Fallegt, gert af
snilld. „Ett barn er födt“, er
einnig fagurt ljóð og vel gert —.
vel gert er raxxnar allt í þessari
bók. Ljóðaunnendur lesa hana
með gleði, sem hvergi er skemmd
af hortittum eða lélegri vinnu.
„Læreren sa mig mer“ er mjög
gott kvæði. í því er þetta erindi:
„Sannhet blev sett engang av
gamle fedre;
men den vil födes pány, og alltid
bedre.
Ham som nevner den, vil map
nödig hedre“.
Þar er einnig þetta vers:
Frarnh. á bis. 17