Morgunblaðið - 11.02.1964, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 11. feHr. 1964
#
Frá hinum fjölmenna fundi Stú dentafélagsins um landbúnaðarinál
Landbúnaðarmálin brennandi
umræðuefni
Fjölmennur fundur um þau í Stúdenta-
félagi Reykjavíkur
STÚDENTAFÉLAG Reykja-
víkur efndi til umræðufund-
ar í Lídó sl. laugardag um
stöðu landbúnaðarins í þjóð-
félaginu í dag. Fundurinn var
f jölsóttur, en þar voru þó ekki
mættir margir af framámönn
um búnaðarmála, sem eðli-
legt hefði verið að sætu slík-
an umræðufund.
Frummælendur voru þeir
Gunnar Bjarnason, kennari á
Hvanneyri, og Stefán Aðal-
steinsson, búfjárfræðingur.
Gunnar G. Schram, formaður
félagsins setti fundinn og stýrði
honum.
Fyrri frummælandi var Gunn-
ar Bjarnason.
Veigamestu atriðin í ræðu
hans voru þessi:
„Vandamál landbú.naðar hjá
ýmsum þjóðum fara eft.ir því,
hvort þær eru vanþróaðar í at-
vinnumálum eða háþróaðar. Hjá
þeim vanþróuðu er barizt við
hungrið en hjá hinum er barist
við allsnægtirnar, eða offram-
leiðsluna. Sjónarmiðin eru svo
gjörólík, að vandinn verður ekki
leystur, nema skilja þessi sann-
indi til botns og beygja sig fyr-
ir lögmálum hagfræðinnar og
framvindunnar. Þjóðirnar þurfa
að þekkja vitjunartíma sinn í
landbúnaðarmálum. Hér á landi
er vekjaraklukkan farin að
hringja. Menn vakna með ýms-
um hætti. Sumir glaðvakna glað
ir og reifir. Aðrir láta klukkuna
hringja lengi, en vakna að lok-
um úrillir, og þegar þeir hafa
skvett kö'ldu vatni í andlitið
syngja þeir oft vígdjarfastir bar
áttusöng komandi dags.
Vanþróuðu löndin verða ætíð
að gráðuþróa framfarir í búskap,
unz sulturinn er sigraður og fjár
magn og þekking er fengin til
að hefjast handa um vísindaleg
an búskap og skynvæðingu (rat-
ionaliseringu).
Tek dæmi um Bandaríkin. Þar
sigruðu menn sultinn árið 1930,
en það var ekki fyrr þekkt í
þessum heimi að þurfa að berj ;
ast við allsnægtir og offram- i
leiðslu. Þjáningin, sem þessi van I
kunnátta og þessi reynsluskort- j
ur, kostaði Vesturlönd er kallað
heimskreppan niikla. Rosevelt
og ráðgjafar hans glímdu við
þennan vanda fram að styrjöld-
inni 1939. Þá var bandaríska
landbúnaðarmaskínan sett aftur
í gang. Truman var vifcur. Hann
lét Marshall halda áfram styrj
öldinni við fátækt og rústir, og
hann lét aðra sérfræðinga glíma
við offramleiðsiuna til að fá var
anlega lausn meðan Marshall
saddi hungruð stríðsbörn. Bænd
ur voru spurðir: Hvað græðið
þið nettó á hverri ekru, sem þið
ræktið. Þeir svöruðu því, án þess
að vita hver tilgangurinn var.
Gott, sagði stjórn USA. Við borg
um ykkur gróðann í vasann, fyr
ir hverja ekru, sem þið ræktið
ekki. Gerið eitthvað annað í stað
inn. Miljónir ekra hafa verið
teknar úr ræktun þannig í USA,
og þannig er myndaður hinn
ameríski jarðbanki. Þar lifa nú
um 8% á landbúnaði og 10%
bænda framleiða 50% af heildar
framleiðslunni.
Danir hafa nú skilið vitjunar-
tíma sinn. Þeir eru leynt og ljóst
að leita að færum leiðum til að
fækka bændum um helming.
Leggja niður búskap á minna
landi en 12—15 hektörum, en 15
ha danskir gefa að minnsta kosti
helmingi meira fóður en 25 hekt
arar íslenzkir, ef vel er ræktað
á báðum stöðum.
F U N D I R voru í gær í báðum
deildum Alþingis. í efri deild
var rætt um frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um hækkun á bót-
um almannatrygginga. Málið er
komið frá neðri deíld. Þá var
rætt um frumvarp Jóns Þorsteins
sonar um sparifjársöfnun ung-
menna og urðu nokkrar umræð-
ur um þessi mál. Þeim var báð-
um vísað til 2. umr. og nefnda.
í neðri deild var framhald um-
ræðu um frumvarp ríkisstjórnar-
innar um breytingu á lögunum
um stofnlánadeild landbúnaðar-
ins. Jónas Pétursson flutti breyt-
ingartillögu við frumvarpið og
urðu nokkrar umræður um þessi
mál. Umræðunni var frestað.
gÆÐtTR
BÚSTOFNSLÁN
Jónas Pétursson mælti fyrir
breytingartillögu sinni við stofn-
lánadeildarfrumvarpið. Fjallar
það um, að heimilt sé að veita
hreppsfélögum lán til bústofns-
auka, en síðan megi leigja frum-
býlingum og þeim, sem orðið
hafi fyrir óhöppum, er valdi
í Danmörku og Hollandi er
rætt um að breyta hálftómum
eða auðum bændaskólum í skóla
fyrir sveitafólk til að kenna því
bæjarlífið og auðvelda því til-
hugsunina um skipti á lífshátt-
um og atvinnuháttum. Þetta er
ég ekki að finna upp, heldur
staðreyndir úr hinum menntaða
heimi, sem er að glíma við vanda
mál allsnægtanna, þ.e. offram-
leiðsluna, og skipuleggur at-
vinnulíf sitt að vitrænum leið-
um.
Við erum á mörkum hins van-
þróaða og háþróaða. Við þurfum
að taka vísindi í þjónustu okkar
og leita miskunnarlaust að sann-
leikskjarna málanna. Við erum
nú með í gangi mörg sjónarmið í
landbúnaðarmálum, sem eru frá
leit, en kosta þjóðina milljónir,
hreina vitleysu. Sumt er vel gert
s.s. lögin um stofnlánadeildina,
sem mun skapa grundvöll fram-
faranna á næstu árum.
Líkja má vandamál-unum við
dæmi. Þessi dæmi okkar virðast
flest vera ýmist óreiknuð, hálf-
reiknuð eða vitlaust reiknuð.
Hér eru sýnishorn:
Sjálf landbúnaðarstefnan er ó
reiknað dæmi, grundvöllur vit-
leysunnar — hún er milljónavit
leysa. Þetta er stefnan:
a. Bændum og jörðum skal
ekki fækka. Nýbýli komi
skepnumissi, búfé. Lánstími sé
eigi skemmri en 6 ár og sé þá
hinn lánaði bústofn greiddur í
sama.
í framsöguræðu sinni sagði
Jónas m.a.:
í lögum um
stofnlánadeild
landbúnaðarins
er gert ráð fyrir
því, að lána
megi til búfjár-
auka. — Þetta
hefði þó ekki
komið enn til
framkvæmda,
einkum vegna
erfiðleika á framkvæmdalegu
formi. Nauðsyn á slíkum lánum
væri þó brýn. Tillagan væri í því
fólgin að setja nýtt form fyrir
bústofnslán, þar sem hrépparnir
væru gerðir að aðilum að mál-
inu, enda uppfylli þeir viss skil-
yrði til tryggingar því, að lánin
nái tilgangi sínum. Með því að
lána búfé á fæti í stað peninga,
þá væru þessi lán verðtryggð.
Hugmyndin að bústofnsleigu-
sjóðnum væri komin frá bónda
austan lands, sem gaf hreppi sín-
um 100 gimbrar til slíkra ráðstöf-
unar. Þær hefðu um skeið mynd-
að nokkra uppistöðu í bústofni
frumbýlinga í hreppi hans.
fyrir hvert eyðibýli.
b. 5500 jarðir skulu verða eigi
minni en 25 ha hver fyrir
1970.
c. Undirstaða framleiðsluaukn
ingarinnar skal vera sauð-
fjárrækt tM útflutnings.
Sem sagt: gráðustækkun
allra jarða í landinu og við-
hald stéttarinnar og þá helzt
fjölgun.
Ef þessi vitleysa tekst, lítur
dæmið út þannig í kringum
1970:
140 þús. hektarar fóðra 175 þús
und framleiðslukúgildi, en þarf-
ir til alls kjöts (dilkakjöts) og
mjólkurafurða verður þá um 85
þúsund kúgildi. Til útflutnings
verða 90 þúsund kúgildi, sam-
svarandi 1,8 mMlj. áa, sem mun
gera ca. 28 þústfnd tonn af dilka
kjöti til útflutnings.
Nú eru útflutningsuppbætur á
dilkakjöti nálægt 40 milljónum.
Þegar marki þessarar stefnu er
náð verða uppbæturnar að öll-
um aðstæðum óbreyttum um 700
milljónir.
Nú spyr ég, sagði ræðumaður:
Hver er ábyrgur fyrir útreiku-
ingi þesSarar stefnu?
Hvaða ráðunautar eða stjórn-
málamenn hafa lagt þessa útreikn
inga fyrir stjórnarvöld þessa
lands? Stjórnarvöldin vilja gera
vel í búnaðarmálum, en hver er
Að lokinni ræðu Jónasar töl-
uðu þeir Lúðvík Jósefsson og
Eysteinn Jónsson.
f efri deild mælti Emil Jóns-
son, félagsmálaráðherra, fyrir
frumvarpinu um hækkun bóta
almannatrygginga. Alfreð Gísla-
son tók til máls á eftir framsögu
ráðherrans og gagnrýndi einstök
atriði. Ráðherrann svaraði gagn-
rýni þingmannsins.
Jón Þorsteinsson mælti fyrir
tillögu sinni um sparifjársöfnun
ungménna. í umræðum um mál-
ið töluðu þeir Ólafur Jóhannes-
son, Ólafur Björnsson og Alfreð
Gíslason.
TVEIM þingsályktunartillögum
var dreift á Alþingi í gær. Frá
Páli Þorsteinssyni o. fl. um at-
hugun á þörf atvinnuveganna fyr
ir tæknimenntað fólk og frá
Hannibal Valdemarssyni um
ferjubryggjur í Norður-ísafjarð-
arsýslu.
Þá hefur frumvarp um breyt-
ingu á lögum um eyðingu refa og
minka verið afgreitt frá landbún-
höfundur þessarar hringavit-
leysu?
Heildarútkoman verður þessi:
a. Dilkakjötið er í hámarks-
verði og þessvegna greitt nið
ur til neytenda.
b. bændur eru kauplausir við
framleiðslustörfin.
c. Svo skal leysa vandann með
útflutningi og selja fyrir
verð, sem er um helmingi
lægra en innanlandsverð.
Greiða mismuninn með upp
bótum.
Komi þeir nú hér, sem vilja
segja mér hverra hagSmunum
þessi vitleysa þjóni og einnig
væri gott fyrir alla þjóðina að fá
upplýsingar um hvað mikið aí
afturkræfum og óafturkræfum
lánum á að fara í fyrirtækið.
Svo hrukku menn við um dag
irm, þegar búið var að boða 1
stefnunni að 6 milljónir áa
skyldu kroppa landið í stað um
700 þúsund nú. Ingi Þorsteinsson
o. fl. hafa sannað með enn ómót
mæltum rökum, að eyðing landa
sé meiri en græðsla. Þá var boð
aður nýr tími. Fénu skal beitt
á ræktað land. Gott. Það þarf
með fríu sumarfóðri á og lömb
um 6,5 fóðureiningar til að fram
leiða eitt kg. af dilkakjöti, en ef
sumarbeitin skal líka greiðást 1
ræktun, þá þarf 10—12 fóðurein
ingar. Hverjum er ætlað að
greiða þann aukakostnað? Hvar
eru hagspekingar og reiknimeist
arar landbúnaðarstefnu okkar í
dag til að standa fyrir máli sínu
hvað þetta snerti?
Fleiri bændur, fleiri bændur.
Það er þjóðarnauðsyn. Hver hef
ur heyrt nokkra stétt segja svip
að. Gætu verkamenn sagt: Fleiri
verkamenn, um að gera að fá at-
vinnuleysi og atvinnubótastyrki?
Þá getur atvinnulífið fengið ó-
dýrara vinnuafl. Bændur eru
farnir að sjá þessa blekkingu,
því að hún er að afhjúpa sig sem
vitleysa og rökleysa, ein alls-
herjar þjóðfélagsleg della.
Stefnan leggur við og marg-
faldar.
Raunveruleikinn hins vegar
dregur frá og deúir. Svona er
samkvæmnin og vitið í þessu. Á
fjórum árum, 1958—1962, fóru 44
jarðir í eyði í 16 hreppum á Aust
urlandi. Það var hóglátt, alls-
laust og margblekkt og svikið
fólk, sem yfirgaf þessar jarðir og
flúði til annarra atvinnustétta.
Hvar mættu blekkingapostularn-
ir þessu rúineraða fólki? Ríkið
þurfti ekki að sjá eftir framlög-
um sínum og styrkjum, en það
aðarnefnd efri deildar og var
álitinu dreift í gær.
AÐUR en gengið var til dag-
skrár í neðri deild, kvaddl
Björn Pálsson sér hljóðs utan
dagskrár. Sagðist hann hafa
heyrt sögu um viðskipti út-
gerðarmanns nokkurs við
dómsmálastjórnina. Hafði út-
gerðarmaðurinn brotið reglur
fiskimatsins og verið dæmdur
í fjársekt, en varðhald til
vara. Útgerðarmaðurinn hafði
ekki greitt sektina og væri nú
komið að því, að hann yrði að
taka út vararefsinguna. Sagði
Björn þetta vera í samræmi
við aðra „vitleysu“ í okkar
þjóðfélagi og væri nær að
fangelsa yfirmenn fiskimats-
ins o. fl. Forseti deildarinnar
bjóst til þess að áminna
Björn um þinglegt orðbragð,
en þá hafði Björn lokið þess-
ari „ádrepu“ sinni og sneri
broshýr til sætis.
Frá tildrögum þessa máls er
skýrt í tréfct hér í blaðinu i
dag.
Framhald á 15. síðu.