Morgunblaðið - 04.03.1964, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 4. marz 1964
MORGUNBLAÐIÐ
3
*ísKverKiuiarhús Norðurvarar h.f. í Þorlákshófn.
Kassakerfi, nýjung í bún-
aði fiskverkunarhúsa
Þ A Ð er jafnan skemmti-
legt fréttaefni er ungir
menn ráðast í framkvæmd
ir á sviði framleiðslu. Er
við höfðum spurnir af því
að nokkrir framkvæmda-
menn hefðu ráðizt í bygg-
ingu fiskverkunarhúss í
Þorlákshöfn, brugðum við
okkur austur til að skoða
mannvirkið. Einn hluthaf-
anna var Kolbeinn Guð-
jónsson skrifstofumaður
hér í Reykjavík og hafði
hann notað frístundir sínar
til að vinna að bygging-
unni. Með honum var nú
haldið austur til Þorláks-
hafnar.
Fyrsta húsið í plássinu, sem
við komum að er nýfoygging
fyrirtækisins, sem þeir hafa
nefnt Norðurvör og titgangur-
inn er rekstur fiskverkunar-
húss. Hún stendur á sand-
fláka við maiarkamb þann er
rifinn var niður er kerafoygg-
ingar hófust við hina nýju hafn
argerð. Húsið stendur á ber-
angri og hefir engan stuðning
af landslaginu, annars vegar
beljar að því sjórinn, þegar
saman fer flóð og mikil aust-
anátt þótt átök þurfi til. Á
hinn bóginn gengur sandhríð-
in yfir húsið þegar sandbyljir
eru mestir. Þetta stendur allt
til bóta, og eru vankantar þess
ir ekki til fyrirstöðu að þama
megi verka fyrirtaksvöru.
Þingmennirnir þeir Sigurður
Ó. Ólafss., Ragnar Jónsson og
Guðlaugur Gísiasbn hafa bor-
ið fram þingsályktunartillögu
um uppgræðslu sandsins til
þess þannig að hefta ágang
hans á þorpið og veginn að
því. Þess eru dæmi að bílar
hafa stórskemmzt af sandfok-
inu á þessum 6 km. kafla sem
er frá aðalveginum upp ölfus-
ið og niður í kauptúnið í Þor-
lákshöfn. Þá má heita að á
stundum sé vegurinn ófær
vegna sandskafla, sem á hon-
um liggja. Þorlákshafnarbúar
vonast til að von bráðar ræt-
ist úr þessu.
Verði einhvertíma lokið hin
um miklu hafnarframkvæmd
um í Þorlákshöfn má gera ráð
fyrir á hús þetta verði á æski-
legum stað á athafnasvæði
þorpsins og því stendur allt til
bóta fyrir hið unga fyrirtæki
og hús þess og sjórinn mun
lægður á annan veg en sand-
urinn á hinn.
Dráttur hafnarframkvæmd-
anna hefir orðið þessu fyrir-
tæki erfiður ljár í þúfu, eins
og fleirum þar eystra, því
væri skaplegt að landa í Þor-
lákshöfn átti fyrirtækið loforð
fyrir afla nokkurra báta, sem
nú leita annað. Ekki er grun-
laust um að einhverjir hafi
búist við að þetta unga fyrir
tæki eignalítilla manna
myndi ekki þola það áfall, er
væri lítill sem enginn rekstur
á fyrsta starfsári þess. Að
minnsta kosti hefir ekki vant-
að kaupendur að fyrirtækinu,
væri það falt. En ungu menn-
irnir höfðu vaðið fyrir neðan
sig, og enn eru allar líkur til
að vel takist og þeir nái að
halda fyrirtæki sínu.
Stjóm hlutafélagsins Norð-
urvör h.f. skipa þeir Kolbeinn
Guðjonsson, Hannes Gunnars-
son og Hrafnkell Guðjónsson.
Framkvæmdir hafa mest hvílt
á þeim Koibeini og Hannesi,
sem er smiður og hefur ann-
azt um bygginguna sjálfa.
Þeir félagar hafa í einu og
öllu lotið fyrirsögn Lofts Lofts
sonar verkfræðings hjá S.I.F.
um allan búnað og frágang í
fiskvedkunarhúsinu. Er hér
um nýjung að ræða í rekstri
fiskverkunarhúss þar sem allt
byggist á því að fiskurinn
lendi ekki á gólfi hússins fyrr
en hann er að öllu búinn til
söltunar. Fyrirkomulagið skap
ar einnig aukna vinnuhagræð-
ingu og á að skila betri vöru.
Það nefnist kassayrirkomu-
lag. Notuð er vélknúin
lyfta til flutnings á fiskinum
aftur og fram um húsið. Lyfta
þessi er Steinbock-gerð og
flutt inn af Pétri Ó. Nikulás-
syni. Kostir þessa fyrirkomu-
lags eru margir. Kassar eða
fiskstipr eru notaðar til a.lls
flutnings á fiskinum. Þær geta
verið litlar því stafla má þeim
hátt upp. Meðferðin á fiskin-
um stórbatnar þar sem hann
fellur aldrei á gólfið. Hann
kemur inn í húsið um lúgu
og fellör beint í kassa, síðan
er beim kassa ekið að borði
þar sem hausað er og slægt.
Er því borði komið fyrir nokk
uð hátt uppi og vinnur mað-
urinn sem þar er allt niður
fyrir sig, en öllum innyflum
er safnað í kassa og þeim síð-
an staflað með lyftunni þar
til flytja þarf úrganginn burt.
Öll tilfærsia a fiskinum er því
erfiðislaus því lyftarinn sér
um það.
Kassakerfið auðveldar að
halda fiskinum vel aðgreind-
um eftir tegundum og einnig
má geyma fiskinn spyrtan og
þveginn þar til hann er hengd
ur upp í hjalla, sömuleiðis má
geyma fisk kúttaðan og haus-
aðan frá degi til dags til frek-
ari vinnslu. Allt þetta kerfi er
laust og má með lyftum færa
það til á augabragði og við
það þarf mjög lítinn færi-
bandaútbúnað.
Vinnuafköst við kerfi þetta
eru starfsmannafjölda sem hér
segir. í fyrsta lagi 5—6 menn
við móttöku, hausun, slæg-
ingu og að safna í kassa og
eru þá afköstin 500 kg. á
vinnustund, síðan taka 5 menn
við og salta og eru þá afköst
ca. 300 kg. á vinnustuhd. í
annan stað vinna 12—13 menn
í keðju við móttöku og sölt-
un og eru afköst þá ca. 200—
250 kg. á vinnustund eða ca
3 tonn á kiukkustund og í
þriðja lagi afkasta 24-25 menn
að sama skapi um 6 tonnum á
klukkustund.
Þegar fiskurinn hefir verið
fluttur að siægingarborðinu er
hann opnaður og innyflin rif-
in innan úr honum og látin
falla niður á mjótt færiband,
sem færir þau upp á sorter-
ingarborð, Þar sem skilið er
í sundur, lyftur, gota og slor,
sem sett er í kassa og þeir síð-
an fluttir með gaffallyftunni.
Slægða og hausaða fiskinum
er rennt af borðinu ofan í
söfnunarkassa eða þvottaker.
Úr þessu keri eða trogi er
fiskurinn tekinn upp á flatn-
ingsborð og bann flattur, en
beinum kastað í tæmda fisk-
kassa.
Flatti fiskurinn er síðan lát-
inn falla ofan í vöskunarker,
þar sem hann er þveginn, en
síðan fleygt í grunna kassa,
sem fluttir eru á vögnum að
söltunarmönnum og liggja
þeir haganlega í vinnuhæð
fyrir saltarana.
Við umsöltun má fleygja
fiskinum á fleka og flytja
hann á þeim hvert sem er í
húsinu með lyftunni. Þá verð-
ur sérstök- skófla smíðuð á
lyftuna þannig að hún getur
fl'utt sa.lt að sölturunum og
mokað salti upp í stæðurnar.
Við pökkun yrði fiskurinn
rlfinn upp úr stæðu og settur
á fleka og þeir fluttir að mats-
mönnum, sem metið gætu
fiskinn af flekunum, sem stað
settir yrðu í þægilegri hæð.
Pakkaða fiskinum yrði raðað
strax af borðunum á fleka,
sem yrðu færðir frá með lyft-
unni og við útskipun yrði flek
unum lyft upp á bílpall og
fiskpökkunum raðað af þeim í
netið.
Þannig eru lyftan, kassar og
flekar til mjög mikils léttis og
hagræðis.
í rabbi er við áttum við þá
Hannes og Kolbein báðu þeir
okkur að færa öllum þeim
mörgu þakkir, er lagt höfðu
þeim lið við þessa byggingu,
svo sem lánastofnunum, starfs
mönnum S.Í.F., Barga Eiríks-
syni forstjóra Skreiðarsölusam
lagsins og Benedikt Thorar-
ensen forstjóra í Þorlákshöfn,
sem hefði greitt fyrir þeim
félögum eftir föngum.
Loks skal þess getið að
húsið er rétt um 640 fermetr-
ar að stærð og það er byggt
úr strengjasteypu og í því.eru
engar súlur sem að sjálfsögðu
auðveldar allt starf í húsinu.
STAKSTEIMAH
Hér sjást þeir Hannes Gunnarsson, uppi á kúttunarpallinum
og Kolbeinn Guðjónsson sem stendur hjá lyftunni, sem er
eitt afkasiamesta tækið í húsinu.
Vestfjarðavegir
VEGAMÁLIN eru stöðugt mikið
rædd i blöðunum úti á landi.
Fyrir skömmu var hér birt grein
úr Þór, blaði Sjálfstæðismanna
á Austurlandi um ástand vega-
málanna þar. Nú hefur Vestur-
land, blað Sjálfstæðismanna á
Vestfjörðum, birt forystugréin
um. vegamál á Vestfjörðum, en í
henni segir á þessa leið:
„Bæjarstjórn Isafjarðar hefur
einróma samþykkt áskorun á
þingmenn Vestfjarða, að þeir
beiti sér fyrir því að tekið verði
15 millj. kr. lán til framkvæmda
við Fjarðaveg vestan ísafjarðar-
djúps.
ÖUum sem þekkja til vega-
mála og samgöngumála á Vest-
fjörðum mun þykja þessi sam-
þykkt eðlileg og sjálfsögð og
fagna henni. Vega- og samgöngu-
málin eru má.l málanna hér á
Vestfjörðum, og í þeim málum
þykir nú ýmsum rofa til með
sair.þykkt hinna nýju vegalaga
á Alþingi fyrir jólin. Eru miklar
vonir bundnar hér vestra við þá
lagasetningu .
í greinargerð bæjarráðs fsa-
fjarðar er bent á það, að sjö
jarðýtur séu í eign héraðsbúa.
Sá vélakostur geri kleyft að
bjóða út eitthvað af verkinu, en
það færist nú mjög i vöxt að
bjóða út mörg stór verk á vegum
hins opinbera, og hefur víða þótt
gefa góða raun.
Vestfirðingar telja eðilegt að
þeir njóti sömu fyrirgreiðslu og
önnur byggðarlög um útvegun
láns til þessara framkvæmda og
mun mál manna hér við ísa-
fjarðardjúp, að verulegur skrið-
ur geti ekki komist á lagningu
Fjarðarvegar nema með stór-
átaki í líkinu við það sem gert
er ráð fyrir í samþykkt bæjar-
stjórn ísafjarðar.
Það er von íbúanna á norðan-
verðum Vestfjörðum, að allir
leggist á eitt um að hrinda þessu
brýna hagsmunamáli í fran>-
kvæmd hið allra fyrsta."
Þjóðin ónæm fyrir
háum tölum
Steindór Steindórsson, yfir-
kennari við Menntaskólann á
Akureyri, ritar nýlega forystu-
grein í tíir.arit sitt „Heima er
bezt“ undir fyrirsögninni: Erum
vér fátækir? Ræðir hann þar
m. a. um hve miklu þjóðin eyði
í skemmtanir og gleðskap. Kemst
hann síðan að orði á þessa leið:
„Ég gat þess að verzlunar-
mannahelgin s. 1. sumar kynni
að hafa kostað 10 millj. kr. í
skemir.tanir, auk þess sem heill
vinnudagur fór þar til ónýtis.
Þjóðin er að verða ónæm fyrir
háum tölum, svo ég leit í fjár-
lög s. 1. árs til þess að fá eitt-
hvað til samanburðar. Þar sá ég
að nærri lætur að gjöld þessarar
skemmtihelgar sé jöfn öllum
rekstri Háskólans eða allra
menntaskólanna þriggja. Tvær
slíkar helgar hefðu þurft til að
greiða framlag ríkisins til rekstr-
ar Landsspítalans, og fjórar til
að standa straum af gjöldum
ríkisins til hafnarmannvirkja og
vita. Okkur þykja ýmsar fram-
kvæmdir ganga seint, að vonum,
en samt getum við farið svo
gálauslega með fé vort.
Vitanlega eru það ekki allir
unglingar, sem eytt hafa um-
ræddu fé í skemmtanir, þótt þeir
séu vafalítið í meirihluta. Og
æskan þarf skemmtana við. En
hefur henni nokkurn tíma verið
bent á, hvað gleðskapur hennar
kostar? Hún er vöruð við
áfengis- og tókbaksneyzu af
fullri nauðsyn, en með misjöfn-
um á.rangri eins og gengur, en
aldrei heyrist í þá átt að kenna
henni að spara, annað en spari-
merkjasöfnun skólabarna, sem er
virðingarverð tilraun en ekki
nógur gaunvar gefinn“.