Morgunblaðið - 29.05.1964, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐID
i
Fðstudagur 29. maf 1964
fE’0rj0nuM&frt!r
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjorar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthíás Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 90.00 á mónuði innanlands
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
AÐALFUNDUR
SÖL UMIÐSTÖÐ VAR
HRAÐFR YSTI-
HÚSANNA
Oölumiðstöð hraðfrystihús-
^ anna heldur aðalfund
sinn í Reykjavík um þessar
mundir. í skýrslu formanns
T*Sölumiðstöðvarinnar, Elíasar
Þorsteinssonar, var frá því
greint, að heildarvelta SH ár-
ið 1963 hefði verið 928 millj.
kr. og útflutningur samtak-
anna hefði aukizt um 11,2% á
árinu.
Heildarútflutningur Sölu-
miðstöðvar hraðfrystihúsanna
1963 nam alls yfir 72 þúsund
tonnum og hlutdeild frystra
sjávarafurða í heildarútflutn-
ingi landsmanna varð 31,6%
miðað við verðmæti.
Frystiiðnaðurinn er þannig
einhver mikilvægasti þáttur í
íslenzkum atvinnurekstri, og
víða um land veita frystihús-
in mesta atvinnu, þannig að
án þeirra væri vart lífvænlegt
í mörgum þorpum og kaup-
stöðum.
Ástæða er til að ætla að
frysting sjávarafurða muni
fremur aukast en minnka í
framtíðinni og sjávarafurðir
verða meira unnar til útflutn-
ings en hingað til hefur verið.
Um heim allan sækja þjóð-
irnar fram til bættra kjara,
og meðal annars mun aðstaða
til verzlunar með fryst mat-
mæli batna, eftir því sem
tækni fleygir fram meðal
þeirra þjóða, sem verið hafa
vanþróaðar.
Það er þess vegna augljóst
mál, hve mikilvægur þessi
iðnaður er, þótt aðrar iðn-
greinar muni að sjálfsögðu
þróast við hlið hans. íslenzki
fiskiðnaðurinn hefur oft átt
við erfiðleika að búa, en útlit
er fyrir, að hagur hans muni
batna, eftir því sem markaðir
stækka, enda hlýtur eftir-
spurn eftir beztu matvælum
að aukast samhliða batnandi
lífskjörum víða um heim.
FJÁRMAGNS-
SKORTUR
„ V7’íða í íslenzkum atvinnu-
’ rekstri er skortur fjár-
magns, sem hamlar því að
unnt sé að nýta fullkomnustu
tækni og bæta rekstur fyrir-
tækjanna, minnka mannafla,
en auka hlutdeild fjármagns-
ins í framleiðslunni.
Meira fé hefur hér á landi
en í öðrum lýðræðisríkjum
safnazt á hendur opinberra
aðila og þá fyrst og fremst
ríkisins sjálfs. Sumir gefa þá
skýringu á þessu, að atvinnu-
hættir okkar séu með þeim
hætti, að þetta sé eðlilegt.
Aðrir benda á það, að áhrif
vinstri manna hafi um marga
áratugi verið meiri hér en
góðu hófi gegndi, og það hafi
leitt til þess, að einkarekstur-
inn er ekki eins öflugur og
skyldi.
En ekki skiptir meginmáli
að kljást um það, hver orsök-
in sé. Hitt er aðalatriðið að
menn geri sér grein fyrir því,
að við getum ekki vænzt efna
hagslegra framfara á borð við
nágrannaþjóðirnar, ef við
höldum áfram að færa fjár-
magn frá atvinnurekstrinum
til opinberra aðila. Það gerist
þó oft, án þess að menn taki
mikið eftir því. Þannig er það
í rauninni svo, þegar um stöð-
ugar verðhækkanir er að
ræða, án myndunar hagnaðar
hjá fyrirtækjunum, að verið
er að svipta þau fjármagni,
því að eigið fé þeirra minnkar
jafnt og þétt að verðgildi. Og
loks verða þau rúin öllu eigin
fjármagni.
Það eru hagsmunir alls al-
mennings, en ekki atvinnurek
enda einna, að fyrirtæki geti
safnað sjóðum til endurnýjun
ar og uppbyggingar. Þess
vegna verður að halda þannig
á málum að einkareksturinn
eflist stöðugt.
AFGREIÐSLU-
TÍMINN í
REYKJAVÍK
Fj1 ins og kunnugt er voru í
vetur samþykktar í borg-
arstjórn Reykjavíkur nýjar
reglur um lokunartíma sölu-
búða, eftir að það mál hafði
verið margrætt um langt
skeið og háværar raddir verið
uppi um nauðsyn þess að
loka hinum svonefndu „sjopp
um“, enda gerðu minnihluta-
flokkarnir í borgarstjórn þá
kröfu að einu aðalkosninga-
málinu í síðustu borgarstjórn-
arkosningum.
Framkvæmd hinna nýju
reglna, sem samþykktar voru
í borgarstjórn, strandaði á því,
að ekki náðist samkomulag
milli kaupmanna og verzlun-
armanna, þannig að dregið
hefur úr þjónustu verzlan-
it
Hættuieg
íþrótt
KAPPAKSTUR þykir jafn-
an hæætuleg íþrótt, og
mörg hafa banaslysin orð-
ið á hraðbrautunum. Mynd
þessi er tekin á Newbrea-
man brautinni í Bandaríkj-
unum fyrr í þessum mán-
uði og sést þar ökumaður-
inn Chuck Hulse haða út
höndunum meðan bíll hans
fer í loftköstum. Þótt ótrú-
legt megi virðast lifði
Chuck af flugið, en var flutt
ur í sjúkrahús og er á. bata-
vegi.
iiiiiiiiiimii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiii;iiii'i!<i!ii>iifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiii!iiiiii>iiiiiiii::iiU'iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini!if
| Rafheili skipulagði veiðar og |
| sagði fyrir hvar ætti að veiða |
1 FINDUS-fyrirtækið, sem
f§ rekur útgerð og margskon-
§§ ar fiskiðjuver í Noregi, hef
= ur oft átt við hráefnaskort
M að stríða. Nýlega leituðu
=. forráðamenn Findus til
§§ verkfræðingafél. Bergens
M Mekaniske Verksteder, og
M báðu það að kanna á hvern
1 hátt bezt væri komið í veg
§§ fyrir hráefnaskortinn. —
H BMV-félagarnir ákváðu að
§j láta rafeindaheila leysa
s gátuna, og nú er lausnin
M komin. Sagði rafeindaheil-
S inn Findus að láta smíða 14
§§ skuttogara, sem hver um
f§ sig væri 500 tonn með 12
H mílna ganghraða og tæki
§§ 116 tonn af kassafiski í lest
M ar. Ennfremur sagði heil-
inn hvar togararnir ættu
M að stunda veiðar á hverj-
= um tíma.
S Það var í ágúst í fyrra að
= Findus ieitaði til BMV og fól
M þeim að athuga hvers konar
M fiskiskip væru heppilegust.
M Til að fá sem gleggsta yfir-
M sýn yfir málið, sötfnuðu for-
M stöðumenn BMV gögnum um
H allt er varðaði útgerð, afla-
S brögð og veðurfar á miðunum
= á hverjum árstíma. Einnig
M fengu þeir skýrsilur um fisk-
M gengd og veiðarfæranotkun,
og fjölda annarra mála, er
snerta fiskveiðar og vinnslu.
Ailar þessar upplýsingar
voru mataðar inn í rafeinda-
heilann við háskólann í Berg-
en, sem átti að vinna úr þeim.
Heilinn komst að þeirri niður
stöðu að kostnaður við hvert
kuo al l!.. . veiuui -
tonna skuttogara væri 91,36
norskir aurar (isl. kr. 5,50).
Með 400 tonna skuttogara
búnum fiskimjölsbræðslu,
væri unnt að fá hráeifnisverð-
ið niður í 87,26 norska aura
(kr. 5,25). Með 500 tonna skut
togara væri hráefnisverðið
“80 ií nors<ar au:
Allt er þetta miðað við 330
úthaldsdaga á ári.
Samkvæmt þessu væri
kostnaður við hvert kíló
minni á 400 tonna togara en
á 500 tonna togara. En ýmis
önnur atriði koma til greina.
Srærra skipið getur sótt
lengra og gefið betfi heiloar-
afla yfir árið.
Verkfræðingarnir við BMV
segja að rafeindaheilinn hafi
komizt að þeirri niðursitöðu,
að ef Findus léti smíða 14
500 tonna skuttogara gætu
þeir séð fiskiðjuverunum fyr-
ir öllu því fiskmagni, sem
þau þurfa á að halda. Þetta
er athyglisvert vegna þess að
í dag þarf Findus 18 togara
og 10-12 línubáta til að anna
eftirspurninni.
En rafeindaheilinn gaf eikki M
einungis svör varðandi stær𠧧
og gerð skipanna. Hann sagði =
einnig að skuttogararnir ættu M
aó stunua vs<. . v. . =
Finnmörk í janúar og febrúar, =
við Austur-Finnmörk í marz, §§
næstu fjóra til fimm mánuði =
Við Bjarnarey og pao se.n ext- =
ir er ársins við Spitsbergen =
(Svalbarða). Áætlað er, að §|
togararnir afli hver um sig 3
fyrir að meðaltali 1814,11 s
norskar krónur á dag (kr. M
10.915, —) og auk þess fái^ §§
fiskimjöl fyrir 500 norskar kr. M
á dag (um kr. 3 þúsund). §É
Til þess að kanna hvort nið- M
urstöður rafeindaheilans væru §
réttar, voru þær bornar sam_ 5
an við afkomu ýmissa fiski- §§
skipa í Noregi á undanförn- s
um árum. Kom í ljós að heil- M
inn hafði algjörlega á réttu M
að standa, allar niðurstöðurn- M
ar komu heim við staðreynd- M
irnar. =
..................................................................................iiiiiiiiii........................iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiiiiiiiii...............................
anna, og það hafa þeir, sem
áður kröfðust þess að „sjopp-
unum“ yrði lokað, nú ætlað að
hagnýta sér til pólitísks á-
vinnings.
Eftir samþykkt hinna nýju
reglna hefur borgarstjórn dok
að við til að sjá, hvort sam-
komulag næðist milli kaup-
manna og verzlunarmanna
um lokunartíma í samræmi
við hinar nýju reglur, en svo
virðist ekki ætla að verða, og
þess vegna mun borgarstjórn
taka þetta mál upp að nýju.